۲-۱-۲-۱۴-۵ تقسیم‌بندی تیپ‌های شخصیتی بر اساس خود

این تقسیم‌بندی برای پیدایش راه و روش رسیدن به تکامل رشد شخصیتی خود می‌تواند بسیار مؤثر باشد زیرا انسان ناخودآگاه در تمام زندگی طوری رفتار می‌کند که پایه ی مستحکم و اصلی زیربنای شخصیتی اوست. روانشناسان جدید، این انگیزه‌‌های ناخودآگاه را در تمام انسآن ها سه اصل رفتاری می‌دانند که عبارتند از:

۱- گروه وابسته (۳، ۶، ۹): این سه تیپ شخصیتی به طور عمیقی به کسی، چیزی یا موقعیتی که احساس راحتی برایشان فراهم می‌کند، وابستگی پیدا می‌کنند.
۲- گروه عاجز (۱، ۴، ۷) : این گروه بر این باورند که نیاز و راحتی آن ها برآورده نشده است. «خود» در این گروه با «گرسنگی»، بی‌حوصلگی، نارضایتی و نیازمندی شناسایی می‌شود. افراد این گروه هیچ وقت راضی نیستند و دائم در جستجوی چیزی هستند که پیدا نمی‌کنند.
۳- گروه طرد شده (۲، ۵، ۸): این گروه ناخودآگاه، خود را کوچک‌و ناتوان، و دیگران را قدرتمند، استفاده‌جو و ناپذیرا می‌دانند. افراد این گروه انتظار دارند که هیچ‌وقت پذیرفته نشوند و به همین دلیل در تمام زندگی احساس‌های واقعی خود را به طرق مختلف مخفی می‌دارند و با مهربانی و یا دانش و یا قدرتمندی، خود را می‌‌شناسانند تا احساس مطرود بودن خود را بپوشانند(ریزو و هادسون،۲۰۰۰).

هر تیپ شخصیتی دو گرایش طبیعی دارد. یکی در راه پیش‌روی و دیگری در راه پس‌روی. این دو گرایش به طور طبیعی خود را نشان می‌دهند، اگرچه یکی به سوی کامل‌سازی شخصیت است و دیگری به سوی تجزیه‌پردازی، ولی نمی‌توان گفت که یکی بهتر از دیگری است. پایداری است که فرد را به سوی تیپ سالم شخصیتی خود راهنمایی می‌کند. گرایش طبیعی به سوی تجزیه‌پردازی، مکانیسم با ارزشی است که مانع از تنزل تیپ شخصیتی به مرحله ی ناسالم می‌شود. این گرایش طبیعی که هنگام فشارهای روحی و عصبی خود را نشان می‌دهد، در واقع مانع از پیدایش شخصیت بیمارگونه ی خود می‌شود. تمام انسآن ها مدام این احساسات را تجربه می‌کنند ولی به طور کلی یکی از آن ها همیشه خود را به طور غالب نشان می‌دهد. در اینوگرام هریک از این سه گروه، سه تیپ شخصیتی را در بر دارد(ریزو و هادسون،۱۹۹۶).

جدول زیر تفاوت‌های صفات ناشی از شخصیت و ذات انسانی را نشان می‌دهد که در هر سه مرکز شعور انسانی به طور بسیار خلاصه‌ای بیان شده است:

جدول۳-۱: خلاصه ی صفات انسانی ‌بر اساس مراکز شعور(دارابی،۱۳۸۸، صفحه ی۲۳۷)

ذات (بیداری)
شخصیت (خواب)
مرکز تفکر

اینجا و حال (حضور داشتن)

آرامش فکری

آگاهی و دانایی

راهنمای درونی

پیوستگی و حمایت

در زمان حال زیستن

آینده نگری

جدول فکری

شک و تردید

سعی بر باز یافتن و سردر آوردن

ترس و تشویق

پیش‌بینی کردن

ادامه جدول۳-۱: خلاصه ی صفات انسانی ‌بر اساس مراکز شعور(دارابی،۱۳۸۸، صفحه ی۲۳۷)

ذات (بیداری)
شخصیت (خواب)
مرکز احساس

اینجا و حال (حضور داشتن)

استقلال

صداقت

شفقت

بخشش

رهبری درونی

گذشته نگری

تظاهر

داستان‌سرایی

احساس عاطفی

در خود فرو رفتن

سعی بر تأثیر‌گذاری بر دیگران

مرکز غریزه

اینجا و حال (حضور داشتن)

رابطه ی آگاه با زندگی

آگاهی از احساس

قدرت درونی

استواری و پایداری

پذیرفتن

مبارزه با حال

محدودیت و مرزگذاری با زندگی

تنش و بی‌حسی

حالت دفاعی

دل کندن و جدایی

نگرانی

۲-۱-۲-۱۴-۶ بال‌های تیپ‌های شخصیتی

هر تیپ شخصیتی دو بال دارد (دو تیپ شخصیتی که در اینوگرام در همسایگی است) که کلاً یکی از دو بال روی تیپ اصلی تأثیرگذار است و تیپ شخصیتی فرعی به وجود می‌آید. ‌بنابرین‏ هر تیپ شخصیتی دو تیپ فرعی دارد که ضمن شباهت‌ها، می‌توانند متفاوت هم باشند. بدین ترتیب نُه تیپ اصلی وجود دارد که دو تیپ فرعی را در بر دارد. در مجموع ۱۸ تیپ را می‌توان تفکیک کرد، باید توجه کرد که این تیپ‌ها نه فقط از هم گسسته نیستند، بلکه در هم تنیده هم هستند.

تیپ یک با بال قوی نُه – آرمان‌گرا، معنوی و دارای اصالت

تیپ یک با بال قوی دو – حامی، سازنده و مدافع

تیپ دو با بال قوی یک – خدمتگزار

تیپ سه با بال قوی سه – مهمان‌نواز

تیپ سه با بال قوی دو – خوش‌رو و خوش‌بیان (دارای جذبه)

تیپ سه با بال قوی چهار – عمل‌گرا و متشخص

تیپ چهار با بال قوی سه – اشرافی

تیپ چهار با بال قوی پنج – قلندر

تیپ پنج با بال قوی چهار – تصویرگرا و بُت‌ساز

تیپ پنج با بال قوی شش – حلال مشکلات

تیپ شش با بال قوی پنج – مدافع و مبارز

تیپ شش با بال قوی هفت – رفیق و همراه

تیپ هفت با بال قوی شش – خوش‌رفتار و خوش‌رو

تیپ هفت با بال قوی هشت – واقع‌بین و واقع‌گرا

تیپ هشت با بال قوی هفت – متکی به خود و مستقل

تیپ هشت با بال قوی نُه – پر قدرت و بردبار

تیپ نُه با بال قوی هشت – داور و میانجی

تیپ نُه با بال قوی یک – خیال‌پرداز و ‌خیال‌باف (بارون و واگل، ۱۹۹۵).
۲-۱-۲-۱۴-۷ مراحل رشد شخصیتی

در رشد شخصیت، سه مرحله وجود دارد: سالم، متوسط و ناسالم که هرکدام شامل سه لایه هستند. لایه‌‌های سالم با (۱، ۲، ۳) لایه‌های متوسط با (۴، ۵، ۶) و لایه‌های ناسالم با (۷، ۸، ۹) مشخص هستند. لایه‌ها و مراحل رشد فردی به هم پیوسته اند و این تقسیم‌بندی جهت میسر ساختن تشخیص مراحل رشد است. توجه به مراحل مختلف رشد شخصیتی ضروری است، زیرا که نمایانگر تفاوت‌های بین افراد مختلف یک تیپ شخصیتی است. دو فرد دارای تیپ شخصیتی یکسان اگر یکی در مرحله ی سالم و دیگری در مرحله ی ناسالم باشد، می‌توانند تفاوت‌های زیادی با هم داشته باشند. در لایه‌های مختلف رشد، تیپ شخصیتی می‌تواند پیش‌روی یا پس روی کند. جهت درک بهتر مراحل رشد، دو «در» یا «دروازه» در نظر گرفته می شود؛ یکی بین سالم و متوسط (در لایه‌های ۳ و ۴) و دیگری بین متوسط و ناسالم (در لایه‌های ۶ و ۷). مراحل مختلف رشد فردی در هر تیپ شخصیتی به طور عمودی نشان داده شده است. (دقیقیان،۱۳۸۶).

شکل۳-۲: مراحل رشد شخصیتی در لایه‌های مختلف(دقیقیان،۱۳۸۶، صفحه۵۵)

۲-۲ گفتار دوم: تحقیقات انجام شده
۱-۲-۲ تحقیقات خارجی کاریابیاسکواب (۱۹۸۷) در پژوهش‌های خود به رابطه بین عزت نفس و رفتار کاریابی پی برد وی معتقد است که عزت نفس پیش‌بینی کننده نتایج و رفتار کاریابی است.

۲-۳ جمع بندی:

در رابطه با اهمیت و ضرورت بررسی کمال گرایی، مسئولیت پذیری با جهت گیری هدف در دانشجویان از جوانب مختلف می توان نگریست. کوشش غالب در این پژوهش ایجاد زمینه ای است تا یافته های پراکنده در سه حوزه کمال گرایی، مسئولیت پذیری و جهت گیری هدف را تلفیق نماید و بینشی نو در تبیین جهت گیری هدف دانشجویان فراهم آورد. مطالبی که در این پژوهش ارائه می شود به ایجاد دیدگاهی یکپارچه از متغیر های مورد بررسی کمک خواهد کرد که در آن متغیر های کمال گرایی و مسئولیت پذیری می‌توانند رفتار های مرتبط با جهت گیری هدف را نظم دهد و یکپارچه سازی و سازماندهی در خطوط متفرق تحقیق به وجود اورد. ‌بنابرین‏ درک گسترده تری از تفاوت های فردی در جهت گیری هدف را موجب می شود.

تلویح دیگر پژوهش این خواهد بود که به نقش عوامل شخصیتی از جمله کمال گرایی و مسئولیت پذیری توجه دارد که می‌تواند به ‌عنوان متغیری پیش بین، جهت گیری هدف را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به اهمیت متغیرهای شخصیتی در پیشرفت جهت گیری هدف و بهبود وضعیت تحصیلی دانشجویان هم اکنون بدنه عظیمی از دانش در ارتباط با جهت گیری های هدف و متغیر های روانشناختی فراهم شده است. برخی محققین که در مفهوم سازی جهت گیری های هدف پژوهش هایی را انجام داده‌اند، عوامل مختلفی از جمله کمال گرایی را نیز به صورت پررنگ و یا با نمودی اندک در مدل خویش گنجانیده اند. همچنین نقش مسئولیت پذیری در کمال گرایی و جهت گیری هدف و همچنین موفقیت های فردی از دیرباز مورد توجه بسیاری از روانشناسان بوده است. اما پژوهشی که به بررسی پیش‌بینی جهت گیری هدف بر اساس کمال گرایی و یا مسئولیت پذیری انجام شده باشد بسیار اندک بوده اند.

در بخش های پیشین اشاره بر نظریات موجود درباره متغیر های مورد بررسی انجام شد و ارتباط بین این نظریات بویژه کمال گرایی و جهت گیری هدف با بهره گرفتن از پژوهش های قبلی برقرار شد، اما با توجه به کمبود منابع و پژوهش های موجود در این باره و همچنین ‌در مورد مسئولیت پذیری و جهت گیری هدف، و همچنین کمبود های موجود در پژوهش های قبلی در زمینه پیش‌بینی متغیر جهت گیری هدف بر اساس متغیرهایی از جمله کمال گرایی و مسئولیت پذیری، پژوهش حاضر سعی دارد فرضیه های زیر را بررسی نماید:

۲-۴ فرضیه های پژوهش:

فرضیه هایی که در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفت عبارت بود از:

1. 1. مسئولیت پذیری می‌تواند بخشی از واریانس جهت گیری هدف را پیش‌بینی کند.

1. کمال گرایی می‌تواند بخشی از واریانس جهت گیری هدف را پیش‌بینی کند.

سوال تحقیقاتی:

کدامیک از مؤلفه‌ های کمال گرایی و مسئولیت پذیری قوی ترین پیش‌بینی را از جهت گیری هدف به عمل می آورد؟

فصل سوم

روش پژوهش

در این فصل ابتدا به روش پژوهش، جامعه و نمونه آماری پرداخته می شود و سپس به ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر معرفی می‌گردد. در نهایت روش اجرا، روش تجزیه و تحلیل داده ها و ملاحظات اخلاقی آورده می شود.

۳-۱ روش پژوهش:

پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی- همبستگی می‌باشد که ارتباط بین متغیر ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. در پژوهش حاضر متغیر کمال گرایی و مسئولیت پذیری متغیر پیش بین و متغیر جهت گیری هدف متغیر ملاک می‌باشد.

۳-۲ جامعه نمونه و روش نمونه گیری:

جامعه: پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان که در سال تحصیلی ۹۲-۹۳ در این دانشگاه مشغول به تحصیل بوده اند، می‌باشد. شایان ذکر است تعداد کل دانشجویان این دانشگاه مشتمل بر حدود ۵۰۰۰ نفر می‌باشند.

تعداد نمونه مورد بررسی برای جامعه ۵۰۰۰ نفری و بر اساس جدول مورگان برابر با ۳۵۸ نفر از این دانشجویان است، که با بهره گرفتن از روش دردسترس انتخاب شدند.

۳-۳ ابزار گردآوری اطلاعات:

ابزار های مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه های زیر بوده است:

۱) پرسشنامه جهت گزینی هدف

گویه های پرسشنامه جهت گزینی هدف از وندی ویل( ١٩٩٧ ) و الیوت و مک گریگور ( ٢٠٠١ ) اقتباس شده است. این پرسشنامه چهار عامل-جهت گیری یادگیری، عملکرد-گرایشی، عملکرد-گریزی و بلاتکلیفی در جهت گیری هدف را ارزیابی می‌کند. جهت گیری یادگیری (مثل: از تکالیف دشوار لذّت می برم، زیرا می خواهم موضوع های جدید یاد بگیرم) به عنوان گرایش برای رشد خود به وسیله اکتساب مهارت‌های جدید، تبحریابی در موقعیتهای جدید و پیشرفت شایستگی های فردی تعریف می شود(گویه های ٢،٣،٧،١٢،١٩) جهت گیری عملکرد گرایشی( مثل: برای من مهم است که در مقایسه با، دیگران ‌در کلاس، کارهای خود را بهتر انجام دهم) تأکید بر کسب شایستگی و تأیید در نزد دیگران دارد(گویه های، ۶،١۴،١٧،٢٠،۱) کسب قضاوت مطلوب دیگران نسبت به شخص ، زیربنای مهم این نوع جهت گیری است و جهت گیری عملکرد گریزی(مثل: ترجیح می دهم از موقعیت های کلاسی که در آن ها ممکن است عملکردی ضعیف داشته باشم دوری جویم) تأکید بر دوری جویی و اجتناب از ناشایستگی در نزد دیگران دارد(گویه های ۴،١٠،١١،١٣،١۵ ) افراد دارای این جهت گیری از قضاوت نامطلوب دیگران گریزان هستند. بلاتکلیفی در جهت گیری هدف(مثل: در انتخاب هدفم از درس خواندن دچار تردید و سردرگمی شده ام) به شک و تردیدها، ابهامات و دودلی های فراگیران نسبت به ارزش فعالیت و تکلیف در موقعیت های آموزشی اشاره می‌کند (گویه های ۵،٨،٩،١۶،١٨). نمره گذاری پرسشنامه به شکل مقیاس لیکردت و از صفر تا ۴ نمره دریافت می کند. برای تعیین روایی سازه این ابزار از تحلیل عاملی به روش مؤلفه های اصلی همراه با چرخش واریماکس استفاده شده است. در تحلیل داده های پرسشنامه جهت گیری هدف در این مطالعه مقدار ضریب KMO (شاخص کفایت نمونه گیری) و آزمون کرویت بارتلت نشان از وجود شواهد کافی برای اجرای روش تحلیل عاملی دارد(الیوت و چرچ، ١٩٩٧ ، الیوت و مک گریگور، ٢٠٠١ ).

مقدار ضریب KMO ، ۸۰/۰ و خی آزمون کرویت بارتلت ١٠۶۴ محاسبه شد که در سطح ۰۰۱/۰ P معنی دار بود. برای تعیین تعداد عوامل از معیارهای نمودار اسکری استفاده شد. بدین صورت با توجه به شیب نمودار عوامل آشکار شده در شیب تند نزولی، به عنوان عوامل اصلی قلمداد شد و عواملی نادیده انگاشته شد، که به صورت موازی در محور خط شیب قرار گرفتند. سپس از روش چرخش واریماکس برای تعیین بارگذاری عاملی هر گویه بر هر عامل با حفظ بار گذاری های عاملی بیش استفاده شد نتایج تحلیل عاملی وجود این چهار عامل را تأیید کرد. این ۴عامل بیش از ۵۴ درصد واریانس کل را تبیین می‌کنند.

برای تعیین پایایی این پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج به ترتیب برای جهت گزینی یادگیری، گرایشی، اجتنابی و بلاتکلیفی عبارت بودند از ۷۰/۰ ، ۷۰/۰، ۷۰/۰ و ۸۰/۰ و برای کل مقیاس ۷۰/۰ بود که رضایت بخش تشخیص داده شد.

۲) مقیاس چند بعدی کمال گرایی(ام پی اس)

1. 1. میزان برخورداری دانش آموختگان از روحیه مبارزه با بهره کشی اقتصادی ‌و مشاغل خلاف مصالح جامعه اسلامی

1. 1. میزان شناخت دانش آموختگان ازمنابع اقتصادی کشور و شیوه های صحیح استفاده از آن ها

1. 1. میزان برخورداری دانش آموختگان از روحیه حراست از اموال عمومی ‌و ثروت ملی

   

1. میزان برخورداری دانش آموختگان از وجدان کاری

فصل سوم:

روش شناسی تحقیق

۳- فصل سوم:روش شناسی تحقیق

۳-۱- انواع تحقیق

‌در مورد انواع تحقیق، تقسیم بندی های متفاوتی صورت گرفته است اما ‌بر اساس یک تقسیم بندی رایج،

تحقیقات را ‌بر اساس سه شاخص می توان تقسیم بندی کرد(خاکی، ۱۳۷۸)

الف- طبقه بندی تحقیق بر مبنای هدف: از حیث اهداف تحقیق، سه تقسیم بندی زیر قابل بیان است:

1. 1. تحقیقات بنیادی؛ پژوهش‌هایی هستند که به ارائه یک تئوری(نظریه) منجر می شود.

1. 1. تحقیقات کاربردی؛ پژوهش‌هایی هستند که با بهره گرفتن از تئوری ها به ارائه مدل(الگو) منجر می شود.

1. تحقیقات توسعه ای؛ پژوهش‌هایی هستند که هدف آن ها عملیاتی کردن و کاربردی کردن مدل هاست.

(خاکی، ۱۳۷۸)

ب- طبقه بندی تحقیق بر مبنای روش: از حیث توجه به روش، پژوهش ها را می توان به سه دسته تقسیم

کرد:

1. 1. تحقیقات توصیفی؛ به تشریح و بیان رویدادها بسنده می‌کند.

1. 1. تحقیقات تبیینی؛ دلایل و علل وقوع رویدادها را بررسی می‌کند.

1. تحقیقات اکتشافی؛ در پی کشف وقایع و رخدادها و علل آن ها بر می‌آید. (خاکی، ۱۳۷۸)

ج- طبقه بندی بر مبنای نوع داده ها

۲ نوع تحقیق قابل تقسیم است:

1. 1. تحقیقات کیفی؛ داده های مورد نظر آن از نوع عدد و رقم نیست.

1. تحقیقات کمی؛ داده ها از نوع عدد و رقم و قابل محاسبه است.

۳-۲- فرایند پژوهش

این پژوهش به روش « کاربردی، توصیفی و کیفی » انجام شده است یعنی از حیث هدف یک تحقیق کاربردی، از حیث روش از نوع توصیفی و از حیث نوع تحقیق کیفی است. تحقیق کاربردی تحقیقی است که یافته های آن را می توان مورد استفاده عملی قرار داد. هدف تحقیقات کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می شود.(سرمد و همکاران، ۱۳۸۳)

۳-۳- روش گردآوری داده ها

در هر پژوهش، گردآوری داده های واقعی با توجه به منظوری که از آن پژوهش در نظر است دارای اهمیت می‌باشد. فرایند جمع‌ آوری اطلاعات در برگیرنده فعالیت های متنوعی بوده و حاصل آن ها گردآوری داده هایی است که شرحی از عناصر مورد بررسی را نمایش می‌دهند. در این پژوهش با توجه به گام های مختلف تحقیق و ماهیت هر یک از آن ها از روش های مختلفی برای جمع‌ آوری داده ها استفاده شده است. از مطالعات کتابخانه‌ای و جستجوهای اینترنتی و استفاده از اسنادبالادستی عمدتاً برای جمع‌ آوری ادبیات و آمار و ارقام مربوط به تحقیق استفاده شده است و از مصاحبه، گروه کانونی^[۱۶]، پرسشنامه برای جمع‌ آوری نظرات خبرگان، استفاده شده است.

در این تحقیق ابتدا از ادبیات موضوع، مؤلفه‌ های مورد بررسی مستخرج شده و در سه گروه کانونی به بحث و جرح و در صورت لزوم به تعدیل پرداخته و به یک مدل مفهومی رسیدیم. سپس در قالب یک پرسشنامه مدون و به صورت مصاحبه نیمه باز به نظر سنجی این الزامات و موانع ‌در مورد مطالعه پرداختیم.

۳-۴- جامعه آماری تحقیق

جامعه به کل گروه افراد، رویدادها و پدیده‌های مورد علاقه محقق که قصد بررسی آن ها را دارد اشاره دارد(دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۳،۳۹۱) یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه افراد یا واحدها که دارای حداقل ،یک صفت مشترک باشند. جامعه آماری با توجه به هدف بررسی و نوع واحد مورد مشاهده می‌تواند به جامعه آماری این تحقیق متشکل از کلیه ، گونه های مختلفی تعریف شود (بازرگان و دیگران، ۱۳۷۷،۵۷)

افرادی می‌باشد که دارای شرایط ذیل می‌باشند:

• دانش آموزان سال اول و سال سوم که در مدارس استعداد درخشان در حال تحصیل هستند .

جامعه آماری این پژوهش حدود ۲۵۰ نفر از دانش آموزان سال اول و سوم مدارس استعداد درخشان می‌باشند.

۳-۴ روایی پرسشنامه

مقصود از روایی آن است که وسیله اندازه گیری به واقع بتواند ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد در واقع ، روایی تحقیق میزان سازگاری ابزار سنجش را با هدف تحقیق نشان می‌دهد.(عباس زادگان،۱۳۸۴،۹۵)روائی پرسشنامه ‌به این سوال می پردازد که آیا ابزار سنجش واقعا همان چیزی را که هدف و نظر بوده سنجیده است؟(دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۳،۳۱۳) البته هر چه ابزار تحقیق از روایی بالاتری برخوردار باشند، بر اعتبار تحقیق افزوده خواهد شد.

روایی محتوا: این نوع روایی ایجاد اطمینان می‌کند که همه ابعاد و مؤلفه‌ هایی که می‌تواند مفهوم مورد نظر ما را انعکاس دهد در آن سنجه وجود دارد. هرچه وجود این ابعاد و مؤلفه‌‌ها در سنجه بیشتر باشد روایی محتوایی بیشتر می‌گردد. در شرایط مختلف روایی محتوایی تابعی از ترسیم و تعیین خوب ابعاد و مؤلفه‌ های مفهوم می‌باشد (دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۳،۳۱۳).

در این تحقیق پرسشنامه تهیه شده با توجه به مطالعات قبلی و نظرات خبرگان دارای روایی می‌باشد. زیرا ابتدا با مطالعه و بررسی ادبیات موضوع،مؤلفه‌ های مورد بررسی شناسایی شد (روایی محتوا) سپس برای تعیین اعتبار این عوامل در مرحله اول مشورت با نخبگان حوزه اثرسنجی آموزش و پرورش و در مرحله دوم استفاده از گروه کانونی که دارای سابقه جدی در اموزش و پرورش می‌باشند در دو مرحله انجام شد و مؤلفه‌ های نهایی استخراج گردید.و نیز اساتید دانشگاهی از جمله اساتید راهنما و مشاور، مشاوره گردید و تغییرات لازم انجام گردید(قابلیت سنجه ها در تبیین موارد مورد نظر).

۳-۵- پایایی پرسشنامه

یکی از موضوعات اصلی روش تحقیق، قابلیت اطمینان (پایایی) ابزار اندازه گیری است. مقصود از پایایی آن است که اگر ابزار اندازه گیری رادر یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار و به گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج پایایی مفهومی است آماری که بر همبسته بودن بین دو ، حاصل نزدیک به هم باشد.(خاکی، ۱۳۷۸،۲۵۴) مجموعه از نمره ها مبتنی است و معرف اندازه گیری انجام شده به وسیله ابزار مورد نظر با گروهی از آزمودنی هاست. ضرایب پایایی ممکن است ارزش هایی بین صفر تا یک داشته باشد. در این پژوهش برای سنجش پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است که فرمول آن به شکل زیر می‌باشد:

J 2 ، تعداد بخش هایی است که آزمون بدانها تقسیم شده است، واریانس بخش‌های jگانه و S²واریانس کل نمره هاست.

ضریب آلفای کرونباخ برای این پرسشنامه‌ها با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS محاسبه شده است که در ذیل به آن ها پرداخته می شود.