بانک ها موظفند به عنوان مؤسسات خدمات رسانی به نحو مؤثری در تحقّق توقعات و نیازهای مشتریان گام برداشته و خود را با نیازهای جامعه هماهنگ سازند. [شهرستانی، ۱۳۸۷، ص۱]. در یک محیط رقابتی بالا، بانک اینترنتی برای حفظ مشتریان خود باید کلّیه خدمات و امکانات حمایتی و ‌پاسخ‌گویی‌ سریع را برای حمایت از مشتری خود فراهم نموده تا سهم مشتریان خود را حفظ کرده و حتی افزایش دهد. [بایر و همکاران^[۶]۳،۲۰۰۴، ص۱۵۸]. حفظ رابطه مشتری یک مسأله بلندمدت است و به جای پیامدها و نتایج جاری باید به پیامدهای آتی آن توجه کرد که در نهایت منجر به مزیّت رقابتی شده و منافع زیادی را در بر دارد از جمله:

• • حفظ مشتری کنونی بدون هراس از تهدید رقبا.

• • کسب منافع بیشتر از مشتریان کلیدی کنونی و افزایش سهم بانک از هر مشتری

• جذب مشتریان کلیدی رده اول سایر بانک ها. [پور شعبان، ۱۳۸۶، ص ۲].

ایران در زمینه تجارت و بانکداری اینترنتی کشوری جوان به حساب آمده و نیازمند رشد و ارتقاء در این بخش می‌باشد. [کوهی، صنیع زاده، ۱۳۸۷، ص۲]. بدیهی است در صورت عدم استقبال مشتریان از سیستم های بانکداری اینترنتی ارائه این خدمات، با شکست مواجه خواهد شد.[سرمد سعیدی، ۱۳۸۳، ص۱۸].

این تحقیق ‌بر اساس رفتار برنامه ریزی شده به دنبال مهمترین عوامل پذیرش بانکداری اینترنتی مانند ویژگی های وب سایت و سودمندی درک شده می پردازد، در حالی که مهمترین مانع برای پذیرش کنترل رفتاری درک شده آن، محیط خارجی است. برای بانک ها ضروری است که مواردی برای تسهیل تشویقات و محدود کردن عوامل مانع ایجاد کنند. در رابطه با عوامل تشویق، ترغیب از طریق از بانکداری اینترنتی می‌تواند به طور مستقیم، صورت گیرد، در صورتی که برای فاصله گرفتن از عوامل مانع باید از روش غیر مستقیم بهره جست. موفقیّت بانکداری اینترنتی نه تنها توسط بانک ها یا حمایت دولت بوده، بلکه توسط پذیرش مشتریان در قبال آن نیز تعیین می‌گردد و این مورد تأثیر زیادی در پذیرش آن دارد. آخرین عامل، یعنی هنجار ذهنی، فشار اجتماعی را که ممکن است بر روی قصد فرد جهت انجام عملیات بانکداری تأثیرگذار باشد، را توصیف می‌کند. در این تحقیق همبستگی متغیّرهای مستقل ویژگی های وب سایت، سودمندی درک شده، الویّت های شخصی، خطر و حفظ حریم خصوصی، محیط خارجی و هنجار ذهنی با بهره گرفتن از متغیّر واسطه تمایل به پذیرش بانکداری اینترنتی بر متغیّر وابسته پذیرش بانکداری اینترنتی توسط مشتریان، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در بخش های بعدی تعاریف متغیرهای تحقیق آورده خواهد شد. ‌به این ترتیب سؤال اصلی تحقیق به صورت زیر مطرح می‌گردد:

مهمترین عوامل تأثیرگذار جهت تشویق مشتریان به پذیرش بانکداری اینترنتی در بانک سپه کدامند؟

• 1. ضرورت و اهمیّت تحقیق:

به نظر می‌رسد به مرور زمان و با حرکت به سمت فرایند جهانی شدن، بانکداری اینترنتی بیش از آنکه یک گزینه پیش روی ما برای انتخاب باشد، به یک الزام و ضرورت تبدیل گردیده است. [ظفری، ۱۳۸۸، ص۵]. استفاده از بانکداری اینترنتی باعث از بین رفتن و کاهش مشکلاتی نظیر سود رفته بانک ها بابت استفاده از چک ها و اسکناس ها، هزینه و زمان ناشی از مراجعات حضوری مشتریان به بانک ها در انجام مبادلات بانکی، آلودگی محیط زیست، ترافیک، خطر به سرقت رفتن وجوه نقد و اسناد و مدارک بانکی، هزینه های ناشی از بایگانی اسناد و اوراق بهادار بانکی و در نتیجه خطرات ناشی از سوء استفاده های احتمالی و غیره می شود. البته معایبی نیز برای بانکداری اینترنتی نظیر هزینه استفاده از اینترنت، عدم دسترسی به وجه نقد جهت پرداخت های خرد و غیره ذکر شده است. [هُپ و همکاران^[۷]۱، ۲۰۰۱].

توجّه روزافزون بانک های بزرگ در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به ارائه خدمات بانکی از طریق کانال های اینترنتی و توسعه بانک ها و مؤسسات مالی مجازی موجب افزایش رقابت در صنعت بانکداری شده است. [سید جوادین، یزدانی فرد، ۱۳۸۴، ص۴۶]. از طرفی قبل از ارائه هر گونه خدمات جدید، باید تحقیقاتی در زمینه اقتصادی بودن ، منطبق بودن خدمات جدید با نیازهای جامعه و این که چه سیستمی می‌تواند این خدمات را به خوبی به مشتریان ارائه کند، صورت بگیرد. در کشورهای در حال توسعه بانک ها معمولاَ با بررسی خدمات ارائه شده توسط سیستم بانکی کشورهای توسعه یافته اقدام به تقلید از آن ها و ارائه خدمات می نمایند و به دلیل عدم انجام تحقیقات و بررسی های مورد نیاز، اینگونه خدمات را به صورت ناقص به مشتریان خود ارائه می‌کنند. [اسماعیلی، ۱۳۸۷].

‌بنابرین‏ بررسی عوامل رفتاری مؤثر بر پذیرش بانکداری اینترنتی توسط مشتریان باعث خواهد شد تا مسئولین ضمن شناسایی عوامل مرتبط با پذیرش بانکداری اینترنتی نسبت به تقویت عوامل مذکور جهت ترغیب بیشتر مشتریان به استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی اقدام نموده و ‌به این ترتیب بانکداری اینترنتی را توسعه دهند. به عبارتی دیگر بانک ها برای شناسایی نیازهای مشتریان خود و حفظ آن ها در یک محیط رقابتی، موظّف هستند که به بررسی کیفیت خدمات اینترنتی خود پرداخته و تأثیر کیفیت خدمات شبکه را بر روی مشتریان خود، مطالعه و ارزیابی نموده تا بتوانند نقاط ضعف آن را برطرف و نقاط مثبت آن را تقویت نمایند. [آماده، جعفرپور، ۱۳۸۸].

بدیهی است که یکی از شاخص های موفقیت سرمایه گذاری بانک سپه در زمینه فناوری اطلاعاتی و بانکداری اینترنتی، پذیرش این خدمات از سوی مشتریان بانک در استفاده واقعی آن ها از این خدمات است. با توجه ‌به این که علی‌رغم ارائه خدمات بانکداری اینترنتی از سوی این بانک، هنوز تحقیقی مستند برای بررسی عوامل مرتبط با پذیرش این خدمات توسط مشتریان این بانک، انجام نشده است. بر این اساس لزوم انجام چنین تحقیقی کاملا آشکار و روشن می‌باشد.

• 1. اهداف تحقیق:

هدف اصلی تحقیق بررسی پذیرش بانکداری اینترنتی توسط مشتریان می‌باشد که در قالب اهداف فرعی زیر قابل تشریح است:

1. 1. شناسایی عواملی جهت تشویق پذیرش خدمات بانکداری اینترنتی توسط مشتریان.

1. 1. اندازه گیری الگوهایی برای تشویق پذیرش بانکداری اینترنتی توسط مشتریان و محدود کردن موانع موجود.

1. 1. اندازه گیری ویژگی های وب سایت، سودمندی درک شده، خطر و حفظ حریم خصوصی و الویّت های شخصی در جهت پذیرش خدمات بانکداری اینترنتی.

1. 1. اندازه گیری محیط خارجی در جهت پذیرش بانکداری اینترنتی.

1. 1. اندازه گیری هنجار ذهنی در جهت پذیرش خدمات بانکداری اینترنتی.

1. استفاده از یافته های تحقیق برای توسعه استراتژی بانک ها در به حداکثر رساندن پذیرش.

   1. چارچوب نظری تحقیق:

در سال ۱۹۸۶ تعداد ۱۶۳ دولت عضویت کنوانسیون‌های ۱۹۴۹ را داشتند ولی تنها ۵۹ دولت و ۵۳ دولت به ترتیب عضو ‌پروتکل‌های اول و دوم بودند.

ماده ۳ مشترک و پروتکل دوم به دلیل رها بودن از ملاحظات سیاسی و قدرت کشورها در مواردی جهت حمایت از جمعیت غیرنظامی موفق بوده اند و از مصادیق چنین موفقیتی می توان به عملکرد سازمان ملل در حمایت از جمعیت غیرنظامی در هالیتی و شمال عراق اشاره نمود.

اما چون در جنگ‌های داخلی هر یک از طرفین درگیر سعی در خائن معرفی کردن طرف دیگر دارد، چو خوبی برای اعمال مقررات جنگی به وجود نمی آید و از طرف دیگر چون طرفین درگیر در جنگ‌های داخلی عموماً ‌گروه‌های نامنظم چریکی می‌باشند، تفکیک میان رزمندگان و افراد غیر رزمنده که لازمه اعمال مقررات ماده ۳ مشترک و پروتکل دوم الحاقی می‌باشد، بسیار دشوار است.

گفتار دوم: مداخله کشور ثالث در جنگ غیر بین‌المللی (داخلی)

بنداول: مداخله در شورش های داخلی

به طور سنتی کشورها با شورشیان دشمن بوده و هستند و از آنجا که حقوق بین الملل زائیده اراده همین دولتهایی است که شورشیان را دشمنان خود تلقی می‌کنند، بدیهی است با رضایت خاطر نمی تواند بپذیرند افرادی وضع موجود آن ها را بر هم بزنند و دولت قانونی را سرنگون نمایند، فلذا این مسئله را کاملاً داخلی و در محدوده ماده ۲ و ۷ تلقی نموده اند و حتی شورشیان را به چشم مجرمان حقوق عمومی قلمداد نموده اند.

تعاریف مختلفی از واژه شورشی ارائه شده است. این لغت ریشه اسپانیایی دارد و توسط او پنهایم ولوتر پاخت به شکل زیر تعریف شده است اعمال خصمانه ای که در قلمرو کشوری که تحت اشغال دشمن است توسط ‌گروه‌های مسلحی که عضو رسمی ارتش نمی باشند انجام می شود.

این گروه ها غالباً متشکل از افراد باقیمانده از ارتش مغلوب هستند با مردمی که برای به ستره آوردن دشمن و قطع راه های ارتباطیش متحد می‌شوند و نویسندگان مدرن سعی می‌کنند که ‌گروه‌های شناخته شده ولی منفک از ارتش مسلح ملی (کماندوها) و همینطور ارتش مسلح ملی را که مبادرت به جنگ پس از تسلیم در مقابل دشمن می نمایند از این تعریف مستثنی نمایند.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در سند شماره ۱۵۳/d مصوب آگوست ۱۹۷۰ صفحه ۴ خود این واژه را چنین تعریف می‌کند واژه شورش از اقسام جنگ نمی باشد بلکه مبادرت ورزیدن به جنگ اعم از داخلی و بین‌المللی توسط افرادی می‌باشد که واجد شرایط رزمنده به موجب کنوانسیون‌های ژنو نمی باشند و ‌به این سبب زندانی جنگی به شمار نمی آیند ولی تشکیلات سیاسی و منطقی را که توسط همه مردم حمایت می شود در اختیار دارند، بهرحال تعاریف زیاد است اما به نظر می‌رسد بیشتر روش جنگ است که این گروه ها را از سایر گروه ها متمایز می‌کند نه رزمندگان یا قصد آن ها از جنگ مقررات فعلی حقوق بین الملل ‌در مورد ‌گروه‌های شورشی که داخل در صلاحیتهای داخلی کشورها هستند بسیار ابتدایی و مبهم است. حقوق بین الملل تعیین نمی کند که چه زمانی یک گروه مخالف و شورشی می‌تواند از حقوق و تکالیف بین‌المللی برخوردار گردد. در نتیجه این دولت‌ها هستند که با قبول یا رد شخصیت بین‌المللی شورشیان تصمیم می گیرند. به اعتقاد حقوق ‌دانان کلاسیک در صورتی که شورشیان بتوانند قسمتی از خاک دولت مربوطه را به تصرف در آمده و بر آن کنترل واقعی پیدا کنند قابل شناسایی اند ‌بنابرین‏ ملاحظه می شود که اولاً حقوق بین الملل ‌به این گروه حقوقی اندک اعطا نموده و ثانیاًً اعطای این حقوق و شناسایی آن ها حقی در این مرحله علاوه بر مهم و اندک بودن کاملاً به اراده کشورهای شناسایی کننده بستگی دارد.^[۱۰۳]

حتی سازمان ملل و شورای امنیت نبردهای این چنینی را جنگ‌های داخلی محسوب کرده و در آن احساس مسئولیتی نمی کنند و تنها هنگامی خود را مکلف به دخالت در این جنگها احساس می‌کند که حقوق بشر و حقوق مردم غیرنظامی به طور فاحش نقض شود. در این صورت مسائل مربوط از صلاحیت داخلی خارج شده و مسئولیت جهانی را مطرح می‌کند.^[۱۰۴] رو به کشورها نشان داده است که قبل از اینکه سازمان ملل به نمایندگی از طرف جامعه بین‌المللی وارد این منازعات گردد، کشورها پیش دستی کرده و به نفع یکی از دو طرف منازعه شورشیان و دولت مداخله کرده‌اند.

الف: مداخله جهت کمک به حکومت

امروزه مداخله به نفع دولت درگیر با شورشیان داخلی کمتر از مداخله به نفع شورشیات مورد اعتراض جامعه بین‌المللی است زیرا که حقوق بین الملل کلاسیک حاکمیت کشورها را تا زمانی که کنترل واقعی را در قلمرو خود اعمال می‌کند به رسمیت می شناسد و به طرز حکومت و مدل حکومتی کشورها توجهی ندارد. کلسن ضمن موافقت با چنین امداد رسانی رضایت دولت دریافت کننده کمک را نیز در جواز این امر لازم می‌داند. کسانی که معتقد به جواز چنین ‌کمک‌هایی هستند معتقد به اعاده نظم داخلی کشور شورش زده هستند و حاکمیت کشورها را بسیار معتبر می شمارند.^[۱۰۵]

این نظر قابل سوء استفاده می‌باشد چرا که مواردی هست که تفکیک و تشخیص واقعی بین حکومت مستقر و شورشیان میسر یا آسان نیست. کمی بعد از آنکه کنگو در سال ۱۹۶۰ مستقل شد رئیس جمهوری آن کازاویو و نخست وزیر لومومبا شروع به کشمکش با یکدیگر نمودند هر کدام سعی داشت دیگری را کنار بزند. در اینگونه موارد دست ‌دولت‌های‌ خارجی برای اینکه حامیان یا منافقان خود را حکومت واقعی و قانونی و دیگران را شورشی تلقی نمایند باز است.^[۱۰۶]

عده ای نیز معتقدند که کمک به حکومت درگیر در جنگ داخلی زمانی مجاز است که شورشیان به عنوان طرف متخاصم شناسایی شده باشند. تئوری که این ادعا را پررنگ می‌سازد این است که حکومت نماینده یک کشور است و تا زمانی که به طور کامل ساقط نشده است صلاحیت دعوت نیروهای خارجی به قلمرو کشور و تقاضای کمک از آن ها را علی‌رغم هر گونه تاثیری که ممکن است چنین کمکی بر آینده سیاسی کشور بگذارد دارد این دیدگاه نیز جای انتقاد دارد چرا که ممکن است اعمال زور از جانب حکومت مانع از اعمال حق قانونی تعیین سرنوشت شود.

بهرحال اصل عدم مداخله در رویه دولت‌ها تقویت شده است مثلاً در سال ۱۹۶۳ نماینده انگلستان در ششمین جلسه مجمع عمومی اعلام کرد: اگر کشمکش داخلای در دولتی شروع شود و شورشیان از خارج حمایت نگیرند، دولت دیگری نمی تواند به طور مشروع در این امر دخالت نماید، حتی با دعوت رژیم مستقر برای حفظ نظم وقانون ‌بنابرین‏ کمک به دولت توسط کشور خارجی در جنگ داخلی معمولاٌ محدود است مگر اینکه شورشیان نیز از سایر کشورها کمک دریافت کنند.

زنجیره تأمین در یک ساختار صنعتی نیازمند طرح ریزی مناسب می‌باشد شاخصـهای ایـن قسـمت در فـاز طـرح ریـزی یـک زنجیره تأمین و با هدف مدیریت عملکرد زنجیره شناسایی و تعریف می‌گردند:

سطح درک مشتری از محصول

تغییر در سیاست های بودجه ای

مدت زمان تدارک سفارش

مدت زمان برآورده سازی درخواست مشتری

دوره زمانی بهبود محصول

دوره زمانی فرایند برنامه ریزی روش های دریافت سفارش

1. شاخص‌های منابع و مدیریت منابع

شاخص‌های این قسمت به مقوله منابع در زنجیره تأمین و مدیریت منابع درآن می پردازد:

عملکرد تأمین کننده هنگام تحویل

اثربخشی رویکردهای مالی در جریان نقدی

مدت زمان تدارک از سوی تامین کننده

وجود ضوابط مستندسازی رویه های کار توسـط تأمین کننده

قیمت گذاری تامین کننده در بازار

اثربخشی چرخه سفارش سازمان برای خرید

1. شاخص‌های تحقق محصول

شاخص‌های این حوزه به مقوله تحقق محصول در زنجیره تامین می پردازند:

درصد محصولات معیوب

اندازه دسته تولید

کاربرد مقدار سفارش

هزینه هر ساعت عملیاتی

کاربرد سیستم تولید کششی

ظرفیت اسمی

تولید هموار

گستره محصولات و خدمات

1. شاخص‌های تحویل به مشتری

شاخص‌های این حوزه به مقوله تحویل به مشتری (داخلی /خارجی ) که مرحله نهایی زنجیره تـامین محسـوب مـی گـردد، مـی پردازد:

رضایت مشتری از محصولات

تحویل به موقع محصولات

تعداد فاکتورهای بدون اشتباه در تحویل

انعطاف پذیری خدمات درطول زنجیره تامین به منظور برآورده سازی نیازهای مشتریان

درصد تحویل های اضطراری

کارآئی سیستم اطلاعاتی در پشتیبانی تحویل

اثربخشی روش های مستندسـازی و ثبـت تحویـل محصولات

قابلیت اطمینان در تحویل

در زنجیره تأمین همان گونه که شرکت مرکزی از تأمین کننده انتظار دارد، تأمین کننده نیز از شرکت مرکزی انتظاراتی دارد و آنچه که بهبود عملکرد زنجیره تأمین را به دنبال خواهد داشت، شناخت انتظارات عناصر زنجیره تأمین و کوشش برای تأمین آن است(اشتدلر، هارتموت؛ کیلگر، کریستوف ۱۳۸۵).

جدول ۲-۳ : تحقیقات صورت گرفته ‌در مورد کیفیت خدمات در زنجیره تأمین(اشتدلر و کیلگر، ۱۳۸۵)

۲-۲-۱۳) فعالیت های زنجیره تامین

بیمون بر این باور است که زنجیره تامین عبارت است از فرایند یکپارچه شده در جایی که یک تعداد از هویت های مختلف مانند تامین کننده ها، تولید کننده ها، پخش کننده ها باهم همکاری دارند و تلاش می‌کنند تا اولا مواد اولیه مناسب به دست آورند، ثانیاً مواد خام را به محصول نهایی تبدیل نمایند، و ثالثا محصول نهایی را توسط واسطه ها توزیع نمایند.

در حالت کلی فعالیت های مربوط به زنجیره تامین شامل :

منبع یابی

طراحی و ساخت

حمل و نقل

فروش محصولات

سرویس و خدمات پس از فروش در طول عمر استفاده از محصول توسط مشتری ها می‌باشد.

محصولات زیادی ممکن است در یک زمان کوتاه تولید و فروخته شود اما ممکن است طول مدت استفاده از محصول توسط مشتری به بیست یا سی سال برسد. در طول این مدت بایستی سرویس و خدمات مورد نیاز ارائه شود. ‌بنابرین‏ خدمات پشتیبانی از محصولات از اهمیت زیادی برخوردار است. در جریان پخش محصولات مسائل مالی و اطلاعات و دانش از اهمیت زیادی برخوردارند. فرایند زنجیره تامین یک محصول جدید نیاز به هماهنگی بین افراد متخصص در زمینه‌های مختلف مانند بازاریابی ، طراحی با ساخت و تولید، کنترل کیفیت و مدیریت زنجیزه تامین دارد. نکته قابل ذکر این است که اصطلاح مدیریت زنجیره تامین (SCM) به معنای مدیریت زنجیره عرضه دربرگیرنده سازمان، تامین کننده و مشتریان است و این مفهومی است معادل زنجیره ارزش گسترده می‌باشد(احمدی، ۱۳۸۴).

۲-۲-۱۳-۱) زنجیره تأمین پروژه

زنجیره تأمین پروژه مفهوم جدیدی است که در اثر تخصصی شدن کارها و رواج برون سپاری ظهور ‌کرده‌است و شامل یک پیمانکار اصلی (متصدی اجرای پروژه ) و زنجیره ای از تأمین کنندگان می شود؛ به عبارت دیگر می‌توانیم زنجیره تأمین پروژه را ترکیبی از زنجیره تأمین و مجموعه فعالیت های پروژه بدانیم. هندفیلد و نیکولاس (٢٠٠٠)، نیز زنجیره تأمین پروژه های صنعتی را شامل همه فعالیت های مرتبط با جریان و تبدیل کالاها و تجهیزات، از مرحله ماده خام و استخراج به حالت نهایی برای مصرف پروژه و نیز جریان های اطلاعاتی مرتبط با آن ها می دانند. آنان سه مؤلفه برای زنجیره تأمین پروژه مشخص می‌کنند: نقش اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی در زنجیره تأمین پروژه ها، نقش لجستیک در زنجیره تأمین پروژه ها و نقش رابطه و مدیریت روابط در زنجیره تأمین پروژه ها. در چنین زنجیره ای، شبکه بالادستی معمولا شبکه ای به نام تأمین کنندگان را برای مؤسسه یا سازمان و شبکه پایین دستی شبکه ای از مجریان پروژه و کارفرما (مشتری) را تشکیل می‌دهد(Folan & Browne, 2005).

۲-۲-۱۳-۲) زنجیره تأمین شرکت گاز

پروژه های بخش گاز نیازمند مواد، تجهیزات، تسهیلات و تأمین کنندگانی از سازمان های دیگر هستند و عملکرد یک پروژه تحت تأثیر فعالیت های سایر سازمان هایی قرار می‌گیرد که یک زنجیره تأمین را تشکیل می‌دهند. با توجه به توسعه و گسترش پروژه های مختلف و متنوع، به ویژه در خطوط انتقال شرکت های گاز استانی، طبق قوانین دولت این شرکت ها نباید وارد امور اجرایی شوند و باید با تأمین کنندگان و پیمانکاران برای انجام امور اجرایی قرارداد ببندند و مناقصه کنند. در نتیجه بعد جدیدی از همکاری میان شرکت های متعدد با شرکت های مسئول در بخش گاز ایجاد شده است. با توسعه روابط با تأمین کنندگان مختلف و پیمانکاران و تغییرات مکرر در قوانین و مقررات دولت، زمینه بروز ریسک های مختلف فراهم می شود که گاه با اثرگذاری آن ها بر یکدیگر، شدت پیامدها و اثرات آن بر سازمان افزایش می‌یابد. در پروژه های شرکت های گاز استانی نیز عواملی چون کارفرما، تأمین کننده، پیمانکار اصلی و جزئی دخیل هستند تا پروژه را به هدف نهایی آن که تحویل به موقع پروژه با کیفیت مورد نظر است، برسانند. در این پروژه ها، شرکت های گاز استانی در نقش کارفرما پروژه را تعریف می‌کنند و بهره بردار نهایی و استفاده کننده پروژه هستند. کارفرما برای اجرای طرح، آن را در اختیار پیمانکار اصلی پروژه قرار می‌دهد تا پروژه را به صورت عملیاتی شروع کند. انتخاب پیمانکار از طریق انجام مناقصه صورت می‌گیرد. پیمانکار اصلی نیز به نوبه خود با مشخص کردن پیمانکار فرعی، پروژه را عملیاتی می‌کند(شفیع زاده، ۱۳۸۹).

۲-۲-۱۴) انتخاب تامین کننده در زنجیره تامین

رفتار موردنظر در تئوری رفتار برنامه ریزی شده توسط اصطلاحات ذیل معین می‌شوند:

هدف^[۱۹۵]

عمل^[۱۹۶]

زمینه^[۱۹۷]

زمان^[۱۹۸]

هدف آموزش بهداشت در علوم بهداشتی تغییر رفتارهای بهداشتی می‌باشد. رفتار شامل عملکرد قابل مشاهده و بررسی می‌باشد. رفتار ترکیبی از آگاهی‌ها و گرایش‌ها با سایر عوامل و به نسبت‌های متفاوت می‌باشد. رفتار از عوامل اتفاقی، امکانات عملی، مسائل جاری و بسیاری عوامل دیگر متاثر است و از آنجا که ماهیت آن پیچیده است، ممکن است در جهت مخالف با آگاهی‌ها نیز صورت گیرد. برخلاف گرایش‌ها و آگاهی‌ها بررسی در رفتار کم و بیش ساده‌تر است، چرا که اعمال ضابطه های عینی در آن عملی است. رفتارهای مختلف را نیز می توان با روش کمی مورد شناخت قرار داد. رفتار عمل مشاهده شده به وسیله فرد می‌باشد (باقیانی مقدم و همکاران، ۱۳۸۴).

درک رفتاری دیگران^[۱۹۹]:

درک رفتار سایر افراد شناختهایی مرتبط با رفتارها، عقاید و نگرش سایر افراد می‌باشد. این شناخت ها ممکن است مطابق با واقعیت باشند یا نباشند. منابع اولیه درک رفتاری در رفتارهای مرتبط با سلامت عبارتند از: خانواده (والدین و یا خواهران و برادران و هم نیاها، همتاها). درک رفتاری سایر افراد مشتمل بر استانداردها (انتظارات دیگران مهم) حمایت اجتماعی (تشویق های ابزاری و احساس) و الگوسازی (یادگیری جانشینی از طریق مشاهده دیگرانی که در حال انجام یک رفتار بخصوص هستند). در تعدادی مطالعه نشان داده شده است که این سه فرایند بین فردی بر زمینه‌سازی جهت انجام رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت تأثیر می‌گذارند. حمایت اجتماعی برای یک رفتار منابع تقویت شده پیشکش شده توسط دیگران را پیچیده تر می‌کند. الگوسازی اجزاء پیامدی یک رفتار بهداشتی را به تصویر می‌کشد و استراتژی مهمی برای تغییر رفتار در تئوری شناخت اجتماعی می‌باشد. درک رفتاری سایر افراد می‌تواند هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم و از طریق فشار اجتماعی یا تشویق برای تعهد به برنامه ریزی فعالیت بر روی رفتارهای مرتبط با سلامت تاثیر بگذارند. افراد به لحاظ وسعت حساسیت به آرزوها مثال ها و ستایش دیگران متغیر می‌باشند. در هر حال انگیزش مناسب جهت رفتار در مسیری موافق با درک رفتاری سایر افراد باعث می شود تا احتمال انجام رفتارهایی که آن ها در آن تحسین شده اند و یا به لحاظ اجتماعی تقویت شده اند افزایش یابد (لیسلوت^[۲۰۰] و همکاران، ۱۹۹۷).

برای اینکه درک رفتار سایر افراد مؤثر باشد، افراد باید به رفتارها، آرزوها و درون داده های دیگران توجه کنند، آن ها را بفهمند و آن ها را با نمایش‌های شناختی مرتبط با رفتارهای معین تشبیه کنند. حساسیت به تاثیرگذاری دیگران ممکن است به لحاظ رشدی متغیر بوده و مخصوصاً در بین نوجوانان مشهود می‌باشد. بعضی فرهنگ‌ها ممکن است تأکید بیشتری بر درک رفتاری نسبت به دیگران داشته باشند.

مطالعات لایزلوت نشان داد که درک رفتاری سایر افراد بر رفتار جامعه مورد بررسی او تاثیر داشته است. وی در بررسی خود ‌به این نتیجه رسید، افرادی که بیان کردند سایر افراد در هنگام رانندگی با سرعت بالا رانندگی می‌کنند، آن ها نیز در هنگام رانندگی نیز از سرعت بالایی برخوردار بودند و افرادی که بیان کردند که سایر افراد در هنگام رانندگی با سرعت کم رانندگی می‌کنند، آن ها نیز در هنگام رانندگی نیز از سرعت کمی برخوردار بودند (لیسلوت و همکاران، ۱۹۹۷).

باورهای ویژه در باب سلامت

تحقیقات قابل ملاحظه‌ای در باب باورهای مربوط به سلامت صورت گرفته است. الگوی باور مربوط به سلامت این باورها را در بر می‌گیرد (بکر^[۲۰۱] ، ۱۹۷۴؛ رزن استاک^[۲۰۲] ، ۱۹۶۶،۱۹۸۸). هنگامی که «الگوی باور مربوط به سلامت» برای اولین بار شکل می گرفت، پژوهشگران انتظار داشتند باورهای مربوط به سلامت مستقیماً سبب انجام رفتارهای بهداشتی ویژه‌ای شوند. آنان گمان می‌کردند که مثلاً اگر کسی باور قوی داشته باشد که واکسیناسیون (مثلاً در مقابل فلج اطفال) مایه حفظ سلامتی است، برای دستیابی به آن اقدام می‌کند. هرچند پژوهشگران ‌به این مسئله پی برده‌اند که باورها قطعاً بر رفتار اثر دارند، اما مستقیماً باعث ایجاد آن نمی شوند (رزن استاک،۱۹۷۴).

به هر حال «الگوی باور مربوط به سلامت»، در ارائه روشی برای سازماندهی و درک باورهای مربوط به رفتار بهداشتی کاملاً مفید است. مؤلفه‌ های این الگو در بسیاری از الگوهای دیگری نیز که روان‌شناسان برای تبیین تصمیم گیری‌های بهداشتی به کار می‌برند، دیده می‌شوند (بکر، ۱۹۷۹).

پژوهشگران دریافته اند که نه یک تخمین پزشکی واقعی، بلکه فقط اعتقاد به خطرناک بودن بیماری است که بر نگرش فرد به انجام دادن اقداماتی برای پیشگیری از بیماری اثر می‌گذارد (دیماتئو و دینیکلا^[۲۰۳] ،۱۹۸۲؛ هاینز^[۲۰۴] ،۱۹۷۹؛ جانز و بکر،۱۹۸۴).

دومین جنبه مهم باورهای مربوط به سلامت، این است که فرد خود را مستعد ابتلا به بیماری‌ای بداند که با رفتار بهداشتی قابل پیشگیری است.محققان دریافته اند که باور فرد به آسیب پذیری در برابر بیماری‌های قلبی، یکی از پیش‌بینی کننده های مهم رفتارهای بهداشتی‌ای است که برای کاهش یا تخفیف بیماری‌های مذبور، ضرورت دارند (دیماتئو و دینیکلا، ۱۹۸۲؛ جانز^[۲۰۵] و بکر،۱۹۸۴).

جنبه سوم این باورها آن است که اگر افراد باور داشته باشند که عملی در حفظ یا بازیابی سلامت آنان اثر دارد، به ندرت چنین عملی را شروع کرده و ادامه می‌دهند. فرد باید به اثربخشی عمل، باور داشته باشد، تا برای اجرای آن اقدام کند یا آن را ادامه دهد وگرنه آن عمل را بیهوده تلقی خواهد کرد.

در نهایت فرد باید باور داشته باشد که فواید عمل، نسبت به هزینه های آن بیشتر است. هزینه ها تنها هزینه های مالی نیست، بلکه شامل اموری همچون: اتلاف وقت، گرفتاری و درد و خطر احتمالی نیز می‌شود. اگر فردی باور داشته باشد که زحمت پیگیری عملی، بیش از ارزش آن است، به احتمال قوی از آن اجتناب خواهد کرد (رونیز، هارل^[۲۰۶] ،۱۹۸۹؛ ساتون، ایزر^[۲۰۷] ،۱۹۹۰).

«الگوی باور مربوط به سلامت» از این جهت که برای افزایش تبعیت بیماران برنامه هایی ارائه داده است، ارزشمند می‌باشد (جونز، جونز و کاتز^[۲۰۸] ،۱۹۸۷). مؤلفه‌‌های این الگو عبارتند از:

باور به:

شدت بیماری،که ممکن است ناشی از عدم توفیق در انجام فعالیت‌های بهداشتی باشد.

مستعد بودن برای بیماری،که ممکن است ناشی از عدم توفیق در انجام فعالیت‌های بهداشتی باشد.

بیشتر بودن فواید پیگیری درمان از هزینه های آن (پول، زمان، مشکل، گرفتاری).

اثربخش بودن فعالیت پیشگیرانه در جلوگیری از بیماری (باور به اثر بخش بودن عملی خاص).

همچنین تحقیقات مختلف نشان داده ­اند که یکی از مهم­ترین عوامل مشکل­ساز، اختلال در ارتباط یا به عبارتی اختلال در فرایند تفهیم و تفاهم است؛ به عنوان مثال، گزارش یک آژانس مشاوره خانواده در سال ۱۹۷۰ نشان داد که مشکل اصلی ۷۸% زوج­های شرکت­کننده در پژوهش، مشکل ارتباطی است (یانگ ولانگ^[۴۶]، ۱۹۹۸).

اگرچه در توضیح و تبیین علل مشکلات ارتباطی دیدگاه­ های متفاوتی وجود دارد، اما در این زمینه رویکرد شناختی از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. چنانچه الیس^[۴۷] (۱۹۹۳) معتقد است که آشفتگی روابط یک زوج، به طور مستقیم به رفتارهای طرف دیگر یا شکست­های سخت زندگی مربوط نمی­ شود، بلکه بیشتر به دلیل باور و عقیده­ای است که این زوج درمورد چنین رفتارها و شکست­هایی دارند. در این دیدگاه ضمن در نظرگرفتن احساس­ها و رفتارهای زوج­ها، به نحوه­ تفکر و نوع باورها تأکید بیشتری می­ شود؛ زیرا این تفکر و باور است که به طور گسترده ­ای به خشم و ارتباطات آشفته زوج منجر می­ شود. تفکر، احساس و رفتار کاملاً در تعامل با یکدیگر هستند و هریک نسبت به دو فرایند دیگر پیوسته در حال تأثیرپذیری و تأثیرگذاری است (الیس و شرایدن^[۴۸]، ۱۹۸۷). ‌بنابرین‏ ما در این تحقیق به دنبال روشن کردن این مسئله هستیم که آیا میزان رضایت جنسی و باورهای ناکارآمد ارتباطی میان زوجین در پیش ­بینی میزان سازگاری زناشویی سهیم است و اینکه آیا مدت­زمان درمان در افراد تحت درمان می ­تواند میزان سازگاری زناشویی، رضایت جنسی و باورهای ارتباطی ناکارآمد را پیش ­بینی کند؟

اهمیت و ضرورت پژوهش

مصرف مواد مخدر از خطرناک­ترین پدیده ­های جوامع انسانی در عصر حاضر به شمار می­رود. امروزه وسعت اعتیاد در جهان چنان گسترش یافته است که به شکل یک بیماری مزمن و اجتماعی درآمده و باعث به خطر افتادن امنیت اجتماعی شده است. در سراسر جهان تعداد مصرف­ کنندگان مواد مخدر به ۱۹۰ میلیون نفر می­رسد و آمار رسمی، تعداد معتادان کشور را ۲/۱ تا ۲ میلیون نفر ذکر می­ کند که میانگین سنی این افراد ۱۸ سال ‌می‌باشد و این درحالی است که ۱۱ میلیون نفر از جمعیت کشور با مشکل اعتیاد خود یا اطرافیان مواجه هستند (شفیعی و رهگذر و رهگذر، ۲۰۰۴؛ ضیاءالدین و زارع­زاده و حشمتی، ۲۰۰۶).

در ایران و در طی چند دهه گذشته، اعتیاد رشد سالانه ۸ درصدی داشته است (مرکز مطالعات ملی اعتیاد، ۲۰۰۱؛ به نقل از نریمانی، حبیبی و رجبی، ۱۳۹۰). از آنجایی که یکی از عمده­ترین و مطرح­ترین مشکلات نسل جوان اعتیاد و مسائل جانبی آن است این موضوع امروزه در کشور ما اهمیت زیادی پیدا می­ کند. چرا که به دنبال اعتیاد جنبه­ های مختلف شخصیت و نیروی لازم برای داشتن زندگی سالم تحلیل می­رود و منجر به خروج جوانان از صحنه­ های فعال زندگی فردی و اجتماعی می­ شود.

در حال حاضر اعتیاد یکی از مشکلات بهداشتی عمده در کشور ما محسوب می­ شود. از دیدگاه روانشناختی افراد سوء مصرف ­کننده مواد یک ویژگی شخصیتی آسیب­پذیر دارند (بوید^[۴۹]، ۲۰۰۵). خصوصیات روانی شخصیتی معتادان، قبل از اعتیاد دارای نارسایی­های روانی و شخصیتی عدیده­ای بوده ­اند که بعد از اعتیاد به صورت مخرب­تری ظاهر و تشدید شده، لذا مشکل معتاد تنها مواد مخدر نیست بلکه در اصل رابطه متقابل شخصیت او و اعتیاد مطرح است (کتابی و همکاران، ۲۰۰۹؛ به نقل از حجتی، آلوستانی، آخوندزاده، حیدری و شریف­نیا، ۲۰۱۰؛ ثابتی، ۱۳۸۷). اختلالات مزمن و طولانی مانند اعتیاد، به عنوان یک بحران در زندگی افراد مطرح ‌می‌باشد که در ابعاد مختلف زیست­شناختی، روانشناختی، اجتماعی و هیجانی منجر به کاهش کیفیت زندگی روحی و جسمانی می­ شود و ارائه راهکارهای مناسب برای مبارزه با این تخریب بزرگ وظیفه روانشناسان، مسئولین بهداشت و دیگر اقشار مرتبط جامعه ‌می‌باشد.

فیلسوفان و محققین اجتماعی معتقدند که جامعه متشکل از خانواده ­ها است. بر اساس قدیمی­ترین نوشته­ های اخلاقی، جامعه هنگامی نیروی خود را از دست می­دهد که افراد به وظایف خانوادگی خویش عمل نکنند (فتحی، ثابتی و بهروزنیا، ۱۳۸۹).

یافته ­های بالینی نشان می­دهد که حدود ۷۰ درصد معتادان متأهل­اند (زینالی و همکاران،۱۳۸۶)؛ ‌بنابرین‏ مسائل جنسی و زناشویی می ­تواند یکی از مهمترین ابعاد تحت آسیب در زندگی فرد معتاد باشد که منجر به تضعیف انسجام و پیوستگی خانوادگی و درگیری فراوان اعضای خانواده می­ شود و در سطح اجتماعی نیز ‌می‌توان مشکلاتی مانند طلاق، تجاوزات جنسی، روابط ناپایدار خارج از خانه و فرار و دیگر آسیب­های متعدد روانی و اجتماعی فرزندان را نام برد. پیش­ از این پژوهش­های زیادی انواع بزهکاری­های اجتماعی از جمله خود اعتیاد را به عنوان یک بیماری معرفی کرده ­اند که آمادگی و استعداد آن­ها ابتدا در درون نظام خانواده و سپس در اجتماع ریخته می­ شود. ‌بنابرین‏ اهمیت این مسئله را از این نظر نیز ‌می‌توان مورد توجه قرار داد که اعتیاد صرف­نظر از تمام مسائل و مشکلات دیگر فردی و اجتماعی با مختل ساختن ساختار نظام خانواده زمینه این نوع بزهکاری­ها و همچنین بسیاری از مسائل و اختلالات روانی و تربیتی را در فرزندان فراهم می­سازد.

برای مبارزه با اعتیاد، علاوه بر دانش و تجربه و استفاده از دارو، انگیزه برای ادامه یک زندگی سالم لازم است که بخش عمده این انگیزه مربوط به خانواده و همسر می­ شود. ‌بنابرین‏ داشتن یک رابطه عاشقانه سالم می ­تواند کمک فراوانی به ترک اعتیاد فرد داشته باشد چرا که فقدان آن باعث ایجاد یک چرخه معیوب و ادامه روند اعتیاد می­ شود. ‌بنابرین‏ شناخت مسائل ایجاد شده توسط اعتیاد که کیفیت زندگی زناشویی را تحت تأثیر قرار می­دهد و تلاش در جهت برطرف ساختن آن­ها به عنوان یکی از ابعاد بیماری اعتیاد در این راستا اهمیت فراوانی دارد. افزایش دانش همسر فرد معتاد و آگاهی از اهمیت روابط جنسی و کیفیت زناشویی و کشف علت مختل شدن این رابطه کمک شایان توجهی به بازپروری ابعاد مختلف زندگی فرد معتاد و بهبود کیفیت زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی وی خواهد کرد.

تحقیقات نشان می­دهد نارسایی­های جنسی ارتباط تنگاتنگی با مشکلات اجتماعی از قبیل جرایم، تجاوزات جنسی، بیماری­های روانی و طلاق دارد. همچنین عصبی بودن، بروز دردهای زیر شکم و کمردردها، ناتوانی در تمرکز فکری و حتی انجام امور روزمره نیز از دیگر عواقب عدم موفقیت در ارضاء غریزه جنسی است؛ در حالی که عملکرد جنسی مطلوب عاملی برای تحکیم خانواده و پایه­ای برای به دست آوردن و تثبیت یک فرهنگ استوار است (‌جهان‌ فر و ملایی­زاده، ۲۰۰۲). ‌بنابرین‏ رضایت جنسی می ­تواند از فاکتورهای مهم یک زناشویی موفقیت­آمیز و رضایت­بخش باشد. در جوامع دینی ازدواج تنها سیستم اجتماعی است که موقعیت را برای رابطه جنسی رضایت­بخش فراهم می­ کند (کاپلان و بنجامین^[۵۰]، ۲۰۰۱).