۳٫۳٫۲- موافقت نامه ها مربوط به جلوگیری از آلودگی دریایی

شماری از موافقت نامه های بین‌المللی برای پیشگیری از آلودگی دریایی که در بردارنده‌ی برخی مقررات ‌در مورد زباله های خطرناک و دیگر زباله ها هستند، نسبت به مقررات وضع شده در کنوانسیون باسل حالت تکمیل کننده دارند. مقررات این موافقت نامه ها به صورت خاص به بحث تخلیه‌ی زباله ها در اقیانوس نمی پردازد و مقررات گذاری نمی کند. در محیط زیست دریایی، تخلیه و نشت زباله ها هم در دریای آزاد و هم در مناطق ساحلی مشکلات جدی ایجاد ‌کرده‌است. موافقت نامه های موجود قواعدی را برای بررسی مشکلات زباله ها و دیگر منابع آلودگی دریایی وضع کرده‌اند. از جمله‌ این اسناد بین‌المللی می توان به کنوانسیون بین‌المللی مربوط به دخالت در آب های آزاد در موارد تلفات ناشی از آلودگی نفتی، کنوانسیون بین‌المللی برای پیشگیری از آلودگی ناشی از کشتی ها، کنوانسیون مربوط به پیشگیری آلودگی دریایی از طریق تخلیه ی زباله ها و دیگر مواد (کنوانسیون تخلیه‌ی لندن)، کنوانسیون ملل متحد ‌در مورد حقوق دریاها، کنوانسیون بین‌المللی ‌در مورد آمادگی، پاسخ و همکاری آلودگی نفتی و پروتکل سال ۲۰۰۰ آن ‌در مورد آمادگی، پاسخ و همکاری برای حوادث آلودگی از طریق مواد سمی و خطرناک. کنوانسیون تخلیه ی لندن که در بالا ذکر شد، یکی از این اسناد است که در ادامه در بخش زیر بررسی خواهد شد. بررسی این کنوانسیون قابلیت کاربرد موافقت نامه های پیشگیری آلودگی دریایی را برای مقررات گذاری در حوزه مدیریت زباله های خطرناک و دفع آن ها نشان می‌دهد.

۳٫۳٫۳-کنوانسیون ‌در مورد جلوگیری از آلودگی دریایی از طریق تخلیه ی فاضلاب ها و دیگر مواد (کنوانسیون تخلیه‌ی لندن)

یکی از مسائل کلیدی مربوط به زباله ها که در کنوانسیون باسل به آن پرداخته نشده است، تخلیه‌ی زباله ها در دریاهای آزاد و مناطق ساحلی است. این مسئله، موضوع کنوانسیون پیشگیری آلودگی دریایی از طریق تخلیه‌ی زباله ها و دیگر مواد است که در سال ۱۹۷۲ تصویب گردید. این کنوانسیون در سال ۱۹۷۵ لازم الاجرا شد. هدف کنوانسیون تخلیه لندن جلوگیری از آلودگی دریایی از طریق تخلیه‌ی زباله و منابع گوناگون دیگری از جمله آلودگی ناشی از هوا است. در ارتباط با زباله های خطرناک، بند چهارم از کنوانسیون لندن تخلیه‌ی چنین زباله هایی را در همه‌ محیط زیست های دریایی از جمله دریاهای آزاد و آبهای ساحلی ممنوع می‌کند. کنوانسیون لندن هر گونه تخلیه‌ی زباله ها در محیط زیست دریایی را به جز مواردی که در پیوست کنوانسیون فهرست شده است ممنوع ‌کرده‌است^[۳۹]. زباله های خطرناک که تخلیه ی آن ها در محیط زیست دریایی به طور کل ممنوع است شامل زباله های حاوی جیوه، ترکیبات ارگانوکلورین، پلاستیک ها و همچنین زباله های رادیو اکتیو می شود که جزو کنوانسیون باسل نیستند.

کنوانسیون تخلیه‌ی لندن در بردارنده‌ی یک مکانیسم اجرایی بین‌المللی برای تضمین ممنوعیت های وارده بر تخلیه‌ی زباله های خطرناک توسط این کنوانسیون نیست. با این وجود، این کنوانسیون اعضای خود را در مواد ۴ و ۷ و دیگر مقررات خود ملزم ‌کرده‌است تا قوانین، اصول و مقرراتی در سطح ملی برای اجرای این کنوانسیون وضع کنند. اعضا در قوانین ملی خودشان ملزم به ممنوع کردن تخلیه‌ی زباله های خطرناک در مناطق ساحلی و آب های آزاد هستند. علاوه بر این، اعضا ملزم به در نظر گرفتن مجازات هایی برای نقض قانون در این زمینه هستند. برای مثال، یک عضو می‌تواند قوانین داخلی را به گونه ای وضع کنند که کشتی هایی که در دریاهای آزاد اقدام به تخلیه‌ی زباله های خطرناک می‌کنند از بالا بردن پرچم ها یشان جلوگیری کنند و همچنین جریمه های نقدی یا مجازات زندان برای آن ها در نظر بگیرد.

همچنین اعضا بر اساس ماده ۴ ملزم هستند تا به صورت مداوم آبهای ساحلی خود را برای تعیین اینکه آیا تخلیه‌ی زباله ای صورت گرفته است با خیر مورد ارزیابی قرار دهند تا در صورت وجود این موضوع، اقدامات جبرانی مناسبی انجام دهند.

کنوانسیون تخلیه لندن همچنین قواعد الزام آوری در خصوص مسئولیت و جبران خسارت برای خسارت ناشی از تخلیه زباله های خطرناک در محیط زیست دریایی وضع ‌کرده‌است. در این ارتباط، ماده ۱۰ از کنوانسیون اعضا را ملزم می‌کند تا قواعد و رویه هایی در سطح ملی برای ارزیابی مسئولیت برای خسارت ناشی از تخلیه زباله های ممنوع در محیط زیست دریایی، ایجاد کنند. برای مثال؛ قواعد داخلی می‌تواند در موردی که تخلیه‌ی زباله های خطرناک در محیط زیست دریایی به وسیله بیش از یک واحد تولیدی صورت گیرد مسئولیت مشترک را در نظر بگیرد.

پروتکل ۱۹۹۶ کنوانسیون تخلیه لندن در نظر دارد تا جایگزین کنوانسیون شود. این پروتکل در تاریخ ۲۴ مارس ۲۰۰۶ لازم الاجرا شد و در حال حاظر ۳۹ کشور ‌به این پروتکل پیوسته اند. این پروتکل هر دو اصل احتیاط و اصل پرداخت آلوده کننده را تصویب ‌کرده‌است. رویکرد اصل احتیاطی مبتنی بر یافتن راه حلهایی برای منابع زمینی آلودگی دریایی و تشویق اعضا بر جلوگیری از تولید زباله است.

۳٫۴- اسناد منطقه ای ‌در مورد فاضلاب خطرناک

۳٫۴٫۱- کنوانسیون باماکو در ممنوعیت واردات به آفریقا و کنترل جابجایی فرامرزی و مدیریت فاضلاب‌های خطرناک در درون افریقا

کنوانسیون باسل موجبات توسعه شماری از دیگر کنوانسیون های موجود در سطح منطقه ای مربوط به زباله های خطرناک را فراهم کرد. همچنین کنوانسیون باسل موجب اصلاح برخی از کنوانسیون های موجود منطقه ای در خصوص مدیریت محیط زیستی به منظور درنظر گرفتن مقرراتی در حوزه زباله های خطرناک شد. ماده ۱۱ از کنوانسیون باسل اعضا را تشویق می‌کند تا برای کمک به دستیابی به اهداف کنوانسیون باسل موافقت نامه های دوجانبه، چندجانبه و منطقه ای ‌در مورد زباله های خطرناک را اجرایی کنند در نتیجه کنوانسیون باماکو ۱۹۹۱ ‌در مورد ممنوعیت واردات به آفریقا و کنترل جابجایی فرامرزی و مدیریت زباله های خطرناک در درون آفریقا (کنوانسیون باماکو) توسط ‌دولت‌های‌ آفریقای برای بررسی جنبه‌های مشخصی از مشکلات زباله های خطرناک که کنوانسیون باسل آن ها را بررسی نکرده بود تصویب شد. کنوانسیون باماکو در سال ۱۹۹۸ لازم الاجرا شد و دبیرخانه آن با دبیرخانه اتحادیه آفریقایی است.