۱-۹- ساختار پژوهش

فصل اول به کلیات پژوهش شامل مقدمه، مسأله، اهمیت و ضرورت و هدف پژوهش، فرضیه ‏های پژوهش، روش انجام پژوهش، متغیرهای پژوهش، استفاده­کنندگان از نتایج پژوهش و تعریف واژه­ های کلیدی اختصاص داشت.مختصری از مطالب عنوان شده در هر یک از فصول آتی نیز در ادامه بیان می‏ شود:

در فصل دوم، مبانی نظری و پیشینه پژوهش­های قبلی ارائه می­ شود. در ابتدا، مبانی نظری مربوط سرمایه فکری و سیستم­های حسابداری مدیریت ارائه می­ شود. در انتها نیز پژوهش­های پیشین انجام شده در رابطه با موضوع پژوهش حاضر ارائه می­ شود. در فصل سوم، روش پژوهش و آزمون فرضیه ­ها عنوان شده است. به گونه ­ای که در ابتدا فرضیات به تفصیل تشریح شده و سپس متغیرهای پژوهش تعریف و سپس روش­های آماری مورد استفاده در پژوهش معرفی شده است. در فصل چهارم، تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه ­های پژوهش به همراه نتایج آن عنوان شده است. با توجه به خروجی­های به دست آمده از نرم­افزار SPSS 20 معنی­داری ضرایب و مقایسه آن ها با یکدیگر اقدام به تأیید یا رد فرضیه ­های پژوهش شده و سپس در کنار این موضوع، سایر نتایج جانبی به دست آمده نیز تشریح می­ شود. در فصل پنجم، با مرور کلی از نتایج به دست آمده، محدودیت­های قرار گرفته در حین انجام پژوهش با جزئیات بیشتری آمده و سپس پیشنهادهایی که می ­تواند در آینده تداوم این پژوهش­ به روشن­تر شدن موضوع کمک نماید، عنوان شده است.

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

۲-۱- مقدمه

فصل اول به بیان کلیات پژوهش اختصاص داشت. بدین صورت که پس از بیان مقدمه، مسأله پژوهش، اهمیت و ضرورت پژوهش، هدف پژوهش، فرضیه‌های پژوهش، روش اجرای پژوهش و متغیر‏های پژوهش تشریح شد. در این فصل، مبانی نظری و پیشینه پژوهش تشریح می­ شود. در ابتدا مبانی نظری مربوط به سرمایه انسانی و سیستم­های حسابداری مدیریت ارائه می­ شود. سپس پژوهش­های پیشین انجام شده در رابطه با موضوع پژوهش حاضر ارائه می­ شود.

۲-۲- مبانی نظری

به اعتقاد صاحب­نظران روش پژوهش، پژوهش­گری که قصد رشد و توسعه دانش مورد مطالعه خود را دارد، ابتدا باید مبانی نظری و پیشنیه پژوهش­هایی را که تاکنون در زمینه­ دانش مذکور انجام شده را شناسایی و مطالعه نماید. جان دیویی^[۱] (۱۹۳۸)، مطالعه منابع مربوط به موضوع پژوهش را به عنوان یکی از مراحل اساسی پژوهش علمی مورد بحث قرار داده و معتقد است که انجام این مطالعه، به پژوهش­گر کمک می­ کند تا بینش عمیقی ‌در مورد پژوهش و حوزه­ای که پژوهش به آن تعلق دارد، کسب کند. ‌بنابرین‏، مطالعه منابع مرتبط با موضوع مورد پژوهش، مشتمل بر شناسایی، مطالعه و ارزیابی تحقیقات و مشاهدات علمی گزارش­شده، عقاید و دیدگاه­ های صاحب­نظران در ارتباط با موضوع مورد پژوهش، بخش عمده­ای از روش علمی پژوهش است که انجام آن در کلیه­ پژوهش­ها، ضروری است. مطالعه­ منابع مربوط به موضوع پژوهش، به پژوهش­گر این فرصت را می­دهد که در رشته مورد علاقه­ خود در حد بضاعت، پیش­قدم بوده و به بینش وسیع­تری در ارتباط با آن دست یابد. این کار موجب بنیان­گذاری مستحکم پایه­ علمی پژوهش می‏ شود و به‏ نظر می­رسد اگر بنیان مذکور ضعیف باشد، پژوهش انجام شده، خام، سطحی و تکراری خواهد بود (دلاور، ۱۳۸۴).

۲-۲-۱- مفاهیم و تعاریف سرمایه فکری

از دیدگاه حسابداری مالی سرمایه ها به دو دسته ملموس (مشهود) و غیرملموس(نامشهود) طبقه بندی می‌شوند. دارایی‌های و سرمایه های ملموس شامل تمامی امکانات فیزیکی مانند زمین، ساختمان‌ها وتجهیزات تولیدی می‌باشد، تعریف سرمایه از نگاه صاحب نظران مدیریتی به سرمایه‌ متفاوت می‌باشد همان طور که آدام اسمیت تمامی ذخایر ثابت، توانایی‌هایی مفید و تمام ساکنان آن کشور را به عنوان سرمایه نام می‌برد. جاستین اسلی^[۲] چهار نوع از سرمایه های ثابت را به شرح زیر طبقه بندی نمود.

1. 1. وسایل و تجهیزات مفید که ابزار تجارت هستند

1. 1. ساختمان به عنوان وسیله‌ای برای کسب درآمد

1. 1. بهبود و توسعه زمین

1. به دست آوردن توانایی‌های مفید از تمامی کارکنان

امروزه بر بهره‌گیری و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه سازمان‌ها از سرمایه های ناملموس تأکید می‌شود اما شناخت سرمایه های ناملموس برای سازمان‌ها امری مبهم می‌باشد. برای شناخت سرمایه های ناملموس لسلی وذرلی^[۳] در سال ۲۰۰۳ آن ها را در چهار سطح تعریف نمود که شامل سطوح فردی ، اجتماعی، جامعه و ساختار می‌باشد.

سرمایه فکری زاده عرصه علم و دانش است. هنوز این واژه در دوران تکوین خود بسرمی برد. علی رغم این که ، سیستم های بیشتری در حال استفاده از سرمایه فکری هستند، اما هنوز هم بسیاری از افراد شاغل در سازمان ها و بنگاه های اقتصادی اطلاعی از این مفهوم ندارند (زنجیردار و همکاران، ۱۳۸۷).

مفهوم سرمایه فکری اغلب مورد بحث بوده است، اما همیشه به خوبی تعریف نشده است و کلمات مختلفی برای تفسیر این مفهوم مورد استفاده قرار گرفته است. مردم تمایل دارند از اصطلاحاتی مانند دارایی ها، منابع یا محرک های عملکرد به جای کلمه­ “سرمایه” استفاده کنند. آنان “واژه­ فکری” را با کلماتی مانند نامشهود، بر مبنای دانش مالی یا غیرمالی جایگزین ‌می‌کنند. بعضی ازحرفه ها (مانند حسابداری مالی ، حسابرسی و…) نیز تعاریف کاملا متفاوتی مانند دارایی های ثابت غیرمالی که موجودیت عینی و فیزیکی ندارند اما ، توسط بنگاه اقتصادی نگهداری و از طریق حقوق قانونی قابل شناسایی و کنترل هستند ، ارائه کرده‌اند ( مار، ۲۰۰۸).

تعاریف متعددی از سرمایه فکری یا انسانی مطرح شده که هر یک خواص و ویژگی‌های متفاوتی را از سرمایه‌ انسانی مورد تأکید قرار می‌دهند. استوارت معتقد است سرمایه فکری مجموعه ای از دانش، اطلاعات ، اموال فکری، تجربه، رقابت و یادگیری سازمانی است که می ­تواند برای ایجاد ثروت به کارگرفته شود. در واقع، سرمایه فکری کلیه کارکنان، دانش سازمانی و توانایی‌های آنان را برای ایجاد ارزش افزوده در بر ‌می‌گیرد و باعث ایجاد منافع رقابتی مستمر می­ شود (قلیچ لی و مشبکی،۱۳۸۶).

به اعتقاد بنتیس ( ۱۹۹۸) سرمایه فکری می ­تواند به عنوان مجموعه ای از دارایی های نامشهود (منابع، توانایی ها، رقابت) تعریف شود که از عملکرد سازمانی و ایجاد ارزش به دست می‌آیند.

پیتر هوتز (۱۹۹۸) سرمایه انسانی را در زمان ،تجربه ، هدف وتوانایی‌های یکی از افراد خانوار که می‌تواند در فرایند تولید نقش داشته باشد معرفی می‌کند.

ادوینسون و مالون^[۴] می­گویند سرمایه فکری اطلاعات و دانش مورد استفاده برای کارکردن، برای ایجاد ارزش است (واسیل^[۵]، ۲۰۰۸).