۱-۳-اهمیّت و ضرورت پژوهش

والدین بر روی شخصیت، ویژگی­ها و توانایی‌های فرزندان­شان تأثیر غیرقابل انکاری می‌گذارند(کرامر^[۷]، ۲۰۰۲). والدین کودکانی که دچار اختلال هستند چالش­های بیشتری در پرورش کودکان خود دارند و بیشتر از والدینی که کودک عادی دارند دچار اختلال در عملکرد و شیوه های فرزندپروری‌شان می­باشند(گااو، چیو، سونگ، لی^[۸]، ۲۰۰۸).

همچنین روش­های تربیتی والدین تأثیر مهمی را بر شخصیت فرزندان در آینده می‌گذارد (امیری­نژاد قریشی­راد، جوانمرد،۱۳۹۰). در واقع، فرزندان والدین مقتدر بسیار خوب پرورش می‌یابند؛ آن ها شاد هستند و در تسلط­یابی در تکالیف جدید اعتماد به نفس دارند و خودگردان می‌باشند. در حالی­که فرزندان والدین مستبد، مضطرب، گوشه­گیر و ناخشنودند و فرزندان والدین سهل­گیر خیلی ناپخته­ هستند، در کنترل تکانه­ها­ی‌شان مشکل دارند و بسیار پرتوقع و وابسته به بزرگترها می­باشند(برک، ۲۰۰۱؛ ترجمه سیدمحمدی، ۱۳۸۶). با توجه ‌به این‌که اختلال­های یادگیری تأثیر عمیقی بر کارکرد خانواده دارد، والدین دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری تعارض و اضطراب بیشتری در محیط خانواده دارند و انسجام خانوادگی و فعالیت­های تفریحی کمتری هم نشان می­ دهند. همچنین، استرس والدین رابطه مستقیمی با مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری دارد(دیسون، ۲۰۰۳).

پاره­ای اوقات شاهد آن هستیم که والدین به دلایل گوناگون، آگاهانه و ناآگاهانه از فراهم آوردن زمینه و بستر مناسب برای رشد و بالندگی هرچه شایسته­تر فرزندان خود غفلت می‌ورزند. آنچه باعث نگرانی می­ شود ناآگاهی و عدم اطلاع کافی والدین از اهمیت دوران اولیه زندگی کودک و تأثیر ماندگار و سرنوشت­ساز برخوردها و واکنش­های والدین بر سراسر زندگی کودکان­شان است. در واقع، هر گونه عکس­العمل و رفتار والدین به صورت مستقیم یا غیرمستقیم می ­تواند در ساختن رفتار و شخصیت آینده­ی کودک مؤثر باشد. رفتار و شخصیتی که همیشه مطلوب و سازگارانه شکل نمی­گیرد و حتی در بسیاری از اوقات شکل بیمارگون به خود ‌می‌گیرد که اصلاح آن مستلزم صرف وقت و هزینه­ بسیار خواهد بود(پناه علی­ها،۱۳۸۹).

اگرچه تحقیقاتی در زمینه سبک­های فرزندپروری و مشکلات رفتاری به صورت جداگانه و بر روی سایر گروه ­های کودکان با نیازهای ویژه صورت گرفته است ولی ‌بر اساس بررسی­ های انجام شده تحقیقی در زمینه پیش ­بینی مشکلات رفتاری ‌بر اساس سبک فرزندپروری والدین در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری در ایران ملاحظه نشد. از این­رو، پژوهش حاضر در نظر دارد این خلأ را پر کند و نقش شیوه ­های فرزندپروری را به عنوان یک عامل پیش ­بینی­کننده در مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری مورد توجه قرار دهد. شایان ذکر است که یافته ­های این پژوهش می ­تواند توسط والدین، معلمان و متخصصانی که با دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری در ارتباط هستند، مورد استفاده قرار گیرد و از این طریق به بهبود عملکرد تحصیلی و رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری کمک شود.

۱-۴-هدف­های پژوهش

هدف­های کلی و جزئی پژوهش حاضر به شرح ذیل بود:

۱-۴-۱- هدف کلی

هدف کلی این پژوهش عبارت بود از:

پیش ­بینی ابعاد مشکلات رفتاری دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.

۱-۴-۲- هدف­های جزئی

هدف­های جزئی این پژوهش عبارت بود از:

• • بررسی رابطه بین ابعاد مشکلات رفتاری در دختران با اختلال­های یادگیری و سبک­ فرزندپروری والدین.

• • بررسی رابطه بین ابعاد مشکلات رفتاری در پسران با اختلال­های یادگیری و سبک­ فرزندپروری والدین.

• • پیش ­بینی مشکلات سلوک در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.

• • پیش­­بینی مشکلات اضطراب­خجالتی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.

• • پیش ­بینی مشکلات روان­تنی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.

• پیش­­بینی مشکلات اجتماعی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین.

۱-۵-سؤال­های پژوهش

۱- آیا بین ابعاد مشکلات رفتاری در دانش ­آموزان با اختلال­های­ یادگیری و سبک فرزندپروری والدین رابطه وجود دارد؟

۲- آیا بین ابعاد مشکلات رفتاری در دختران با اختلال­های یادگیری و سبک­ فرزندپروری والدین رابطه وجود دارد؟

۳- آیا بین ابعاد مشکلات رفتاری در پسران با اختلال­های یادگیری و سبک­ فرزندپروری والدین رابطه وجود دارد؟

۴- آیا میزان مشکلات سلوک در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری به وسیله انواع سبک­های فرزندپروری والدین قابل پیش ­بینی است؟

۵- آیا میزان مشکلات اضطراب­خجالتی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری به وسیله انواع سبک­های فرزندپروری والدین قابل پیش ­بینی است؟

۶- آیا میزان مشکلات روان­تنی در دانش آموزان با اختلال­های یادگیری به وسیله انواع سبک­ های فرزندپروری والدین قابل پیش ­بینی است؟

۷- آیا میزان مشکلات اجتماعی در دانش ­آموزان با اختلال­های یادگیری به وسیله انواع سبک­های فرزندپروری والدین قابل پیش ­بینی است؟

۱-۶- تعاریف مفهومی متغیرها

۱-۶-۱- تعریف مشکلات رفتاری

مشکلات رفتاری دامنه­ای از رفتارهایی است که ناسازگاری­های اجتماعی تا استرس­های غیرمعمول هیجانی را شامل می­ شود و با مشکلات یادگیری همراه هستند. شایان ذکر است که مشکلات رفتاری به شکل­های گوناگون و با شدت­های مختلف در افراد ظاهر می­شوند و از طریق رفتارهایی مانند پرخاشگری، تمایلات خودآزاری و یا رفتارهای انفعالی نمایان می‌شوند(دپارتمان آموزش و کار،۱۹۹۴؛ به نقل از ایوانز، هاردن، توماس^[۹]، ۲۰۰۴).

۱-۶-۲- تعریف سبک­های فرزندپروری

سبک­های فرزندپروری روش­هایی هستند که والدین از طریق آن ها فرزندان خود را تربیت
‌می‌کنند(لاتف^[۱۰]، ۲۰۰۸).

۱-۶-۳- تعریف اختلال یادگیری

اختلال­های یادگیری شامل اختلال­های یادگیری و شناختی است که در افراد درونی هستند و بر دامنه نسبتاً محدودی از درس­ها و عملکردها تأثیر معنادار دارند. شایان ذکر است که اختلال­های یادگیری ممکن است همراه با دیگر شرایط ناتوانی­زا روی دهند اما ناشی از شرایط دیگر همچون کم­توانی­ذهنی، اختلال­های رفتاری، کمبود فرصت­های یادگیری یا نقایص حسی نیستند(هالاهان و همکاران، ۲۰۰۹؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۹۰).

فصل دوّم

ادبیات پژوهش

۲-۱- مبانی نظری

این بخش به توصیفی از چارچوب نظری متغیرهای مرتبط با پژوهش می ­پردازد.

۲-۱-۱- تعریف اختلال­های یادگیری

مفهوم اختلال یادگیری از حیطه­های گوناگونی مانند روانشناسی، پزشکی و آموزش و پرورش تأثیر پذیرفته است. ‌بنابرین‏، تعریف و تبیین آن نیز از مبانی نظری مختلفی ناشی می‌شود(شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۵). در نتیجه ‌در مورد اختلال­های یادگیری تعاریف گوناگونی ارائه شده است که در زیر به چند مورد از رایج­ترین تعاریف اشاره می­ شود:

۲-۱-۱-۱- تعریف دولت فدرال