به عنوان نکته پایانی همان‌ طور که مفصلا بیان گردید، ‌در مورد تطبیق تئوری‌های متابعت شده در ایران و آمریکا می‌توان گفت که در ایران تنها یک تئوری مورد پذیرش قانون می‌باشد و آن تئوری «مالکیت عمومی» است با این قید که حکومت متصدی امور مربوطه خواهد بود. همچنین مالکیت خصوصی معادن نفت و گاز در حقوق ایران نظریه‌ای مردود است که مقبول قانون نمی‌باشد. برخلاف حقوق آمریکا که اولا در برخی ایالات تئوری عدم مالکیت و در برخی ایالات دیگر تئوری مالکیت در محل مجرا می‌باشد و ثانیاً مطابق هر دو تئوری، مالکیت خصوصی به رسمیت شناخته شده و اشخاص خصوصی نیز قادر خواهند بود از منافع منابع نفت و گاز بهره‌مند گردند.

در اینجا نموداری از شش تئوری بررسی شده در این تحقیق، برای تطبیق بهترتئوری‌ها ارائه می‌گردد:

1. 1. مالکیت امام فقه

1. 1. مباحات فقه

1. 1. مالکیت عمومی فقه و حقوق ایران

1. 1. تفصیل فیاض فقه

1. تفصیل شهید ثانی فقه و حقوق آمریکا

(مالکیت در محل)

1. عدم مالکیت حقوق آمریکا

تئوری های مالکیت

بر نفت و گاز

اما در پایان پیشنهادی که نگارنده در باب مالکیت معادن ارزشمند نفت و گاز ارائه می‌دهد به شرح ذیل می‌باشد:

با عنایت به اینکه نفت و گاز، منابعی خدادادی هستند که تشکیل آن ها در اعماق زمین به میلیون‌ها سال نیازمند می‌باشد، لذا باید آن ها را در زمره ثروت‌‌هایی که خداوند در اختیار عموم مردم قرار داده است، شمرد. اینکه شخصی زمینی را حیازت کند یا در عصر حاضر آن را خریداری نماید و دست بر قضا منبع عظیمی از نفت و گاز در اعماق آن زمین یافت شود، دلیل کافی و ‌قانع کننده‌ای برای مالکیت نفت و گازِ نهفته شده در اعماق آن زمین، برای صاحب زمین نخواهد بود. اما چون وجود چنین منابع گرانبهایی از نعمات و الطاف الهی می‌باشد و اختصاص به فرد یا گروه خاصی ندارد، باید در تملک جامعه قرار گیرد تا عموم مردم از منافع آن بهره‌مند گردند. همچنین حاکم یا امام به عنوان فرد برتر اجتماع و شخصی که درایت و تدبیر لازم برای اداره جامعه را دارا می‌باشد، به عنوان متصدی این معادن در نظر گرفته می‌شود. البته باید متذکر شویم که تئوری منتخب نگارنده، همان تئوری پذیرفته شده در حقوق ایران می‌باشد که به نظر می‌رسد تئوری مناسب و قابل قبولی است.

در انتها می‌توان گفت، عنوان «مالکیت عمومی؛ تحت تصدی‌گری حکومت» عنوانی مناسب برای تئوری منتخب خواهد بود.

فهرست منابع و مآخذ:

الف. منابع فارسی

1. 1. احمدی میانجی، علی. مالکیت خصوصی در اسلام. تهران: نشر دادگستر، چاپ اول، ۱۴۲۴ه.ق.

1. 1. اصغریان، مجتبی. حقوق نفت و گاز در ایالات متحده آمریکا. تهران: انتشارات خرسندی، چاپ اول، ۱۳۹۱ه.ش.

1. 1. امامی، سید حسن. حقوق مدنی. ج۱، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ ششم، ۱۳۶۶ه.ش.

1. 1. بوشهری، جعفر. حقوق اساسی – حکومت. ج۵، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، ۱۳۹۰ه.ش.

1. 1. ———–. حقوق اساسی – مسائل. ج۵، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، ۱۳۹۰ه.ش.

1. 1. دهخدا، علی اکبر. دهخدا. تهران: چاپ سیروس، ۱۳۳۷ه.ش.

1. 1. روسو، ژان ژاک. قرارداد اجتماعی با اصول حقوق سیاسی. ترجمه منوچهر کیا، تهران: انتشارات گنجینه، چاپ سوم، ۱۳۶۶ه.ش.

1. 1. جعفری ‌لنگرودی، محمدجعفر. مجموعه محشی قانون مدنی. تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ چهارم، ۱۳۹۱ه.ش.

1. 1. ——————–. وسیط در ترمینولوژی حقوق. تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ سوم، ۱۳۸۹ه.ش.

1. 1. شیروی، عبدالحسین. حقوق نفت و گاز. تهران: انتشارات میزان، چاپ اول، ۱۳۹۳ه.ش.

1. 1. صابر، محمد رضا. بیع متقابل در بخش بالادستی نفت و گاز. تهران: انتشارات دادگستر، چاپ اول. ۱۳۸۹ه.ش.

1. 1. صانعی، سید مهدی. انفال و آثار آن در اسلام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۹ه.ش.

1. 1. صدر، محمدباقر. اقتصادنا. ج۱، ترجمه محمد کاظم موسوی، تهران: انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۵۰ه.ش.

1. 1. ———-. اقتصادنا. ج۲، ترجمه علی اسپهبدی، تهران: انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۵۷ه.ش.

1. 1. طاهری، حبیب‌اله. حقوق مدنی. ج۱، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۸ه.ش.

1. 1. عدل، منصور. حقوق مدنی. تهران: نشر خرسندی، چاپ اول، ۱۳۸۹ه.ش.

1. 1. عمید زنجانی، عباسعلی. کلیات حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات مجد، چاپ سوم، ۱۳۸۷ه.ش.

1. 1. قاضی، سید ابوالفضل. حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: انتشارات میزان، چاپ دوازدهم، ۱۳۸۳ه.ش.

1. 1. ————–. بایسته‌های حقوق اساسی. تهران: انتشارات میزان، چاپ سی و پنجم، ۱۳۸۸ه.ش.

1. 1. کاتوزیان، ناصر. اموال و مالکیت. تهران: نشر میزان، چاپ سی و یکم، ۱۳۸۹ه.ش.

1. 1. ———. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: انتشارات میزان، چاپ بیست و دوم، ۱۳۸۸ه.ش.

1. 1. لطفی، اسداله. حقوق اساسی و ساختار جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات جاودانه، جنگل، چاپ اول، ۱۳۸۹ه.ش.

1. 1. مصباحی، غلامرضا. بررسی سیستم‌های اقتصادی. قم: انتشارات ناصر، بی‌تا

1. 1. مطهری، مرتضی. فقه و حقوق (مجموعه آثار). ج۲، قم: انتشارات صدرا، چاپ اول، بی‌تا

1. 1. معین، محمد. فرهنگ فارسی معین (یک جلدی). تهران: انتشارات فرهنگ‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۷ه.ش

1. 1. موسوی خمینی، سید روح‌اله. تحریرالوسیله. ج۳، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ بیست و یکم، ۱۴۲۵ه.ق.

1. مهرپور، حسین. مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر دادگستر، چاپ اول، ۱۳۸۷ه.ش.

ب. منابع عربی

1. 1. ابن ابی الحدید. شرح نهج البلاغه. ج۱، قم: دار الکتاب العملیه، چاپ اول، ۱۳۷۸ه.ق.

1. 1. ابن منظور، محمد بن مکرم. لسان العرب. ج۱۰، بیروت: دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع، چاپ سوم، ۱۴۱۴ه.ق.

1. 1. آصفی، محمد مهدی. ملکیه الارض و الثروات الطبیعیه فی الفقه الاسلامی. قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۳ه.ق.

1. 1. انصاری، مرتضی. کتاب الخمس. قم: انتشارات کنگره، چاپ اول، ۱۴۱۵ه.ق.

1. 1. جوهری، اسماعیل بن حماد. الصحاح – تاج اللغه و صحاح العربیه. ج۶، بیروت: دار العلم للملایین، چاپ اول، ۱۴۱۰ه.ق.

1. 1. حائری یزدی، مرتضی بن عبدالکریم. کتاب الخمس. قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ه.ق.

1. 1. حرّ عاملی، محمد بن حسن. وسایل الشیعه. ج۹، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۰۹ه.ق.