از میان حقوق ‌دانان نیز عده‌ای بر بطلان شرط عدم ازدواج مجدد رأی داده‌اند که گروهی از آن به پیروی از فقه، چنین شرطی را نامشروع و خلاف قوانین آمره و نظم عمومی می‌دانند و در مقابل، عده‌ای دیگر از حقوق ‌دانان معتقدند که این شرط موجب سلب حق به طور کلی می‌شود و لذا با ماده ۹۵۹ قانون مدنی در تعارض است و از این جهت شرطی نامشروع می‌باشد. ‌بنابرین‏ آنچه در مطاوی کلمات این عده به عنوان دلیل بر بطلان شرط خودداری از ازدواج مجدد آمده‌است را می‌توان موارد زیر دانست:

۱٫ مخالفت با کتاب و سنت پیامبر (ص) یا تحریم حلال

۲٫ مخالفت با روایات خاصه در این خصوص

۳٫ مخالفت شرط عدم ازدواج مجدد با قواعد امری (م ۹۴۲ ق.م.)

۴٫ شرط عدم ازدواج مجدد مصداقی از ماده ۹۵۹ قانون مدنی (سلب حق به طور کلی) است.

حال باید دید که ادله‌ قائلین به بطلان شرط خودداری از ازدواج مجدد تا چه اندازه‌ای قابل دفاع است لذا در ادامه به نقد و بررسی هریک از ادله‌ مطرح شده می‌پردازیم.

مبحث اول: مخالفتت شرط با کتاب و سنت (تحریم حلال)

مهمترین دلیل مخالفت فقهایی که بر بطلان شرط خودداری از ازدواج مجدد نظر دادند را باید در مخالف دانستن این شرط با کتاب و سنت دانست. در علت مخالف دانستن این تعهد با کتاب و سنت عده‌ای از فقهاء معتقدند که این شرط باعث تحریم حلال می‌شود، لذا از این جهت مخالف کتاب و سنت است؛ البته لازم به ذکر است که در مقابل، عده‌ای دیگر از فقها معتقدند که این شرط باعث تحریم حلال نمی‌شود بلکه علت مخالفت این شرط با کتاب و سنت به جهت وجود روایاتی است که بر عدم جواز این تعهد وارد شده‌است که توضیح آن را به مبحث بعدی موکول می‌کنیم. اما قبل از نقد و بررسی دلیل مطرح شده، شایسته است ابتدا به معنا و مفهوم کتاب و سنت و این که معیار تشخیص مخالفت شرط به کتاب وسنت چه می‌باشد، بپردازیم.

1. 1. . مدنی کرمانی، عارفه، دعاوی خانوادگی (دعوی طلاق، حضانت، انفاق، مهریه، نسب و دعاوی فرعی ناشی از آن)، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ دوم، ۱۳۸۷، ص ۲۳۳٫ ↑
   2. . منتسکیو، شارل لوئی دوسکوندا، روح القوانین، ترجمه‌ی علی اکبر مهتدی، تصحیح: محمد مدد پور ، جلد ۱، تهران: امیر کبیر، چاپ نهم، ۱۳۷۰، صص ۵۲۳-۵۲۲٫ ↑
   3. . موسوی بجنوردی، سیدمحمد، مجموعه مقالات فقهی، حقوقی، اجتماعی، ج ۳، تهران؛ معاونت پژوهشی، انتشارات پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی، چ اول، ۱۳۸۲، صص۹۰-۸۹٫ ↑
   4. . هوار، کلمان، ایران و تمدن ایرانی، ترجمه‌ی حسن انوشه، تهران؛ امیر کبیر، چاپ سوم، ۱۳۷۹، ص ۱۸۴٫ ↑
   5. . عبودی، عباس، شریعت حمورابی، عمن الدار العلمیه الدولیه و مکتبه دار الثقافه، چاپ اول، ۲۰۰۱، ص ۱۰۰٫ ↑
   6. . کرم حلمی، فرحات احمد، تعدد الزّوجات فی الدیان، قاهره دار‌الافاق العربیه، چاپ اول، ۱۴۲۲، ص ۱۴٫ ↑
   7. . همان، ص ۱۳٫ ↑
   8. . کوهن، آبراهام، همان، ص ۱۸۴٫ ↑
   9. . سوره‌ی مبارکه‌ی «نساء» – آیه ۱٫ ↑
   10. . طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیرالمیزان، جلد چهارم، تهران؛ دارالکتب الاسلامیه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ص۱۴۵٫ ↑
   11. . حکیم پور، محمد، حقوق زن در کشاکش سنت و تجدد، تهران، نغمه نو اندیش، چاپ اول، ۱۳۸۲، ص ۲۸۳٫ ↑
   12. . ویل دورانت، تاریخ تمدن (مشرق زمین گاهواره تمدن) ترجمه: احمد آرام، ع‌پاشائی، امیر حسین آریان پور، ج ۱، تهران؛ انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چ ۴، ۱۳۷۲، صص ۵۱-۵۰٫ ↑
   13. . حسینی بحرانی، سیّد هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، بیروت، مؤسسه بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۹ق، ص ۲۰٫ ↑
   14. . عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق علی عاشور، جلد ۲، بیروت؛ مؤسسه تاریخ عربی، چاپ اول، ۱۴۲۲ ق،. صص ۱۷-۱۶٫ ↑
   15. . صفایی، سید حسین و امامی اسدالله، مختصر حقوق خانواده، تهران؛ نشر دادگستر، چاپ دوم، ۱۳۷۸٫ص ۹۲٫ ↑
   16. . امینی، ابراهیم، آشنائی با وظایف و حقوق زن، مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۸۴، ص ۹۳٫ ↑
   17. . کرم حلمی، فرحات احمد، همان، ص ۵۳ و ناصح علوان، عبدالله، تعدد زوجات فی الاسلام و حکمه من تعدد ازواج النّبی، بیروت؛ درالسلام، بی تا، ص ۳۰٫ ↑
   18. . کرم حلمی، فرحات احمد، همان، ص ۵۴ و ناصح علوان، عبدالله، همان، صص ۳۱-۳۰٫ ↑
   19. . طباطبائی، سید محمد حسین، تعدد زوجات و مقام زن در اسلام، قم؛ انتشارات آزادی، ۱۳۶۰، ص ۴۵٫ ↑
   20. . شریعتی، علی، اسلام شناسی (طرح درس)، بی تا، بی جا. ↑
   21. . حر عاملی، محمد بن حسن، همان، جلد ۱۶، (باب۴، ح۲) ↑
   22. . طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیرالمیزان، همان، صص ۱۹۹-۱۹۸٫ ↑
   23. . همان. ↑
   24. . همان، صص ۲۰۱-۲۰۰٫ ↑
   25. . حکیم پور، محمد، همان، صص ۲۳۰-۲۲۹٫ ↑
   26. . همان، صص ۳۴۸-۳۴۷ و جمعی از پژوهشگران، حریت و حقوق زن در اسلام، به کوشش: اباذر ورداسبی، انتشارات میلاد، چاپ اول، ۱۳۵۷٫صص ۳۹-۳۸٫ ↑
   27. . حکیم پور، محمد، همان، صص ۳۴۳-۳۳۷٫ ↑
   28. . مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران؛ انتشارات صدرا، چاپ بیست و سوم، ۱۳۷۶٫ ص ۴۴۵٫ ↑
   29. . صفایی، سید حسین و امامی اسدالله، همان. ↑
   30. . عاملی، محمد بن جمال الدین (شهید اول)، اللمعه الدمشقیه، تصحیح و تعلیق محمد کلانتر، جلد پنجم، بیروت؛ دارالاحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ص ۲۰۶٫ ↑
   31. . نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تحقیق و تعلیق محمود قوچانی، تصحیح ابراهیم میانجی، ج ۳۰، بیروت؛ دار الاحیاء النراث العربی، بی تا، ص ۸ و حر عاملی، محمد بن حسن، همان، جلد ۴، ص ۴۴۶(باب ۴). ↑
   32. . نجفی، محمد حسن، همان و حرعاملی، محمد بن حسن، همان، جلد ۱۴، ص ۴۴۸(باب ۴، ح ۱۰). ↑
   33. . طرابلسی، عبد العزیز بن براج، المهذب، ج۲، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۰۶، ص ۲۴۳٫ ↑
   34. . عاملی، زین الدین بن علی (شهید ثانی)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، جلد ۲، قم؛ مؤسسه گنج عرفان، چاپ اول، ۱۴۲۳ه.ق، ص ۲۹۸-۲۹۷٫ ↑
   35. . حلی، جمال الدین ابی منصور بن یوسف بن مطهر (علامه حلی)، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، اشراف جعفر سبحانی، تحقیق ابراهیم بهادری، ج ۳، قم؛ مؤسسه امام صادق (ع)، چاپ اول، ۱۳۷۹ه.ش، ص ۴۷۴ و عاملی، محمد بن جمال الدین (شهید اول)، همان، ص ۲۰۵ و طباطبائی یزدی، محمد کاظم، العروه الوثقی، قم؛ مؤسسه نشر اسلامی، چ اول، ۱۴۲۰ه.ق، ج ۵، ص ۵۱۵ و حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن (محقق حلی)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تعلیق صادق شیرازی، تهران؛ انتشارات استقلال، چاپ چهارم، ۱۳۷۳ه.ش، ج ۲-۱، ص ۵۱۹ و فاضل مقداد، جمال الدین مقداد بن عبدالله سیوری، کنز العرفان فی الفقه القرآن، تصحیح عبد الرحیم عقیقی بخشایشی، قم؛ مکتب نوید الاسلام، چاپ اول، ۱۴۲۲ه.ق، ص ۴۹۹٫ ↑
   36. . خمینی، سید روح الله، تحریرالوسیله، جلد۲، تهران؛ مکتب اعتماد، چاپ چهارم، ۱۴۰۳ه.ق، ص ۲۵۵٫ ↑
   37. . کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی ـ خانواده، تهران؛ مؤسسه نشر یلدا، چاپ اول، ۱۳۷۵ه.ش، ص ۹۶٫ ↑
   38. . بندر ریگی، محمد، فرهنگ جدید عربی ـ فارسی، تهران؛ انتشارات اسلامی، چاپ ۱۵، ۱۳۷۷ه.ش، ص ۳۵۲٫ ↑
   39. . ولائی، عیسی، مبانی سیاست در اسلام، تهران؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ه.ش، ص ۱۲۷٫ ↑
   40. . جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج ۴، تهران، کتابخانه گنج دانش، چاپ اول، ۱۳۷۸ه.ش، ش۹۳٫ ↑
   41. . طباطبایی، محمدحسین، همان، جلد ۸، ص۷۲٫ ↑

لذا یافته های حاصل از این پژوهش می‌تواند در پیشگیری از طلاق، بالا بردن سطح آگاهی کارمندان از انواع باورهای ارتباطی می شود که میزان تعارضات زناشویی را کاهش دهد و سطح کیفی زندگیشان را افزایش دهد.

اهداف پژوهش

هدف اصلی

تبیین رابطه وابستگی به دیگران و باورهای ارتباطی با تعارضات زناشویی

اهداف جزئی

۱- تبیین رابطه وابستگی به دیگران و ابعاد آن با تعارضات زناشویی و ابعاد آن

۲- تبیین رابطه باورهای ارتباطی و مؤلفه های آن با تعارضات زناشویی و ابعاد آن

۳- تبیین نقش پیش‌بینی کنندگی تعارضات زناشویی بر اساس وابستگی به دیگران و باورهای ارتباطی.

فرضیه های پژوهش

۱- بین وابستگی به دیگران و ابعاد آن با تعارضات زناشویی و ابعادآن رابطه معنادار وجود دارد.

۲- بین باورهای ارتباطی و مؤلفه های آن با تعارضات زناشویی و ابعاد آن رابطه معنادار وجود دارد.

سؤال پژوهش

کدام یک از متغیرهای وابستگی به دیگران یا باورهای ارتباطی پیش‌بینی کننده خوبی برای تعارضات زناشویی می‌باشند؟

تعاریف مفاهیم و واژگان اختصاصی تحقیق

تعاریف نظری

تعارض زناشویی

تعارض عبارت است از یک حالت هیجانی منفی که به علت ناتوانی در انتخاب دست کم یکی از دو هدف ناسازگار و سازگار به وجود می‌آید. به سخن دیگر تعارض زمانی پیش می‌آید که فرد نتواند دست کم از دو راه سازش پذیر یکی را انتخاب کند(یانگ و لانگ^[۸]، ۲۰۰۶).

تعارض زناشویی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن ها، خود محوری و اختلاف در خواسته ها، طرح های رفتاری در رفتارهای غیر مسئولانه در خصوص ارتباط زناشویی و ازدواج ناشی می شود(فرحبخش، ۱۳۸۳).

باورهای ارتباطی

در رویکرد شناخت درمانی بک بر فرضیه‌ها و باورهای موجود در طرح واره های شناختی زن و شوهر، تأکید شده است به نظر بک وقتی طرح واره های شناختی (باورها و فرضیه‌ها) تحت تأثیر تحریفات شناختی قرار می گیرند، حکم قاعده ها یا باورهای غیر منطقی را پیدا می‌کنند که این باورهای افراطی و بسیار مطلق باعث می‌شوند نظام تفسیری زوجین به صورت غیر منطقی و نادرست عمل کند و زن و شوهر در تعاملات خوددچار تعارض شوند(بک،ترجمه ، قراچه داغی، ۱۳۸۰).

وابستگی به دیگران

هر چیزی که به صورت اعتیاد یا عادت در می‌آید و تعادل روحی و روانی را بر هم می زند نوعی وابستگی است. وابستگی یعنی اینکه فرد کنترل زندگی خود را به دست دیگران می سپارد و یا وقتی به چیزی مثل پول و امثال آن وابستگی و تعلق خاطر دارد این بدان معنی است که شادی و ناشادی راپول تضمین می‌کند (وین دایر^[۹]،۲۰۰۵).

تعاریف عملیاتی

تعارض زناشویی

میزان نمره ای است که فرد از پرسشنامه تعارض زناشویی ثنایی و دیگران (۱۳۸۷) کسب می‌کند. حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این آزمون کسب کند، ۵۴ و حداکثر نمره ای که آزمودنی می‌تواند کسب کند ۲۷۰ می‌باشد. نمره بالا به معنای تعارض شدید و نمره پایین به معنای تعارض کم تفسیر می شود.

مؤلفه های مختلف تعارض زناشویی

۱- کاهش همکاری، که پرسش های ۴، ۱۲، ۱۸، ۲۵، ۳۴ این جنبه را می سنجد حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این جنبه کسب نماید ۵ و حداکثر نمره ۲۵ می‌باشد.

۲- کاهش رابطه جنسی، که پرسش های ۵، ۱۳، ۱۹، ۳۵، ۴۰ این جنبه را می سنجد حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این جنبه کسب نماید ۵ و حداکثر نمره ۲۵ می‌باشد.

۳- افزایش واکنش های هیجانی، که پرسش های ۶، ۱۴، ۲۰، ۲۷، ۳۶، ۴۲، ۴۹، ۵۱ این جنبه را می سنجد حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این جنبه کسب نماید ۸ و حداکثر نمره ۴۰ می‌باشد.

۴- افزایش جلب حمایت فرزند که پرسش های ۹، ۲۲، ۳۱، ۳۸، ۴۴ این جنبه را می سنجد حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این جنبه کسب نماید ۵ و حداکثر نمره ۲۵ می‌باشد.

۵- افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خود که پرسش های ۸، ۱۵، ۲۱، ۲۹، ۳۷، ۴۳ این جنبه را می سنجد حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این جنبه کسب نماید ۶ و حداکثر نمره ۳۰ می‌باشد.

۶- کاهش رابطه فردی با خویشاوندان همسر و دوستان که پرسش های ۱، ۲۳، ۳۲، ۴۶، ۵۰، ۵۳ این جنبه را می سنجد حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این جنبه کسب نماید ۶ و حداکثر نمره ۳۰ می‌باشد.

۷- جدا کردن امور مالی از یکدیگر که پرسش های ۲، ۱۰، ۱۷، ۲۴، ۳۳، ۳۹، ۴۸ این جنبه را می سنجد حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این جنبه کسب نماید ۷ و حداکثر نمره ۳۵ می‌باشد.

۸- کاهش ارتباط مؤثر که پرسش های ۳، ۷، ۱۱، ۱۶، ۲۶، ۲۸، ۳۰، ۴۱، ۴۵، ۴۷، ۵۲، ۵۴ این جنبه را می سنجد حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این جنبه کسب نماید ۱۲ و حداکثر نمره ۶۰ می‌باشد.

باورهای ارتباطی

میزان نمره ای است که فرد از پرسشنامه باورهای ارتباطی ایدلسون و اپشتاین^[۱۰] (۱۹۸۲) کسب می‌کند.

مؤلفه های مختلف باورهای ارتباطی

۱- باور به تخریب کنندگی مخالفت (D): که پرسش های ۱، ۶، ۱۱، ۱۶، ۲۱، ۲۶، ۳۱، ۳۶ این جنبه را می سنجد.

۲- توقع ذهن خوانی (M)، که پرسش های ۲، ۷، ۱۲، ۱۷، ۲۲، ۲۷، ۳۲، ۳۷ این جنبه را می سنجند.

۳- باور به عدم تغییر پذیری همسر © که پرسش های ۳، ۸، ۱۳، ۱۸، ۲۳، ۲۸، ۳۳، ۳۸ این جنبه را می سنجند.

۴- کمال گرایی جنسی (S) که پرسش های ۴، ۹، ۱۴، ۱۹، ۲۴، ۲۹، ۳۴، ۳۹ این جنبه را می سنجند.

۵- با ور ‌در مورد تفاوت های جنسیتی (MF) که پرسش های ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰، ۳۵ ، ۴۰ این جنبه را می سنجند.

وابستگی به دیگران

میزان نمره ای است که فرد از پرسشنامه وابستگی به دیگران ثنایی و دیگران (۱۳۸۷) کسب می‌کند. حداقل نمره ای که آزمودنی می‌تواند از این آزمون کسب کند، ۴۸ و حداکثر نمره ای که آزمودنی می‌تواند کسب کند ۲۵۰ می‌باشد. نمره بالا به معنای وابستگی زیاد به دیگران و نمره پایین به معنای وابستگی کم تفسیر می شود.

خرده مقیاس های وابستگی به دیگران:

۱-اتکا عاطفی به دیگران،که پرسش های

۴۷،۴۵،۴۳،۴۰،۳۸،۳۵،۳۳،۲۹،۲۶،۲۲،۱۹،۱۶،۱۵،۹،۷،۶،۳، این جنبه را می سنجد.

۲-فقدان اعتماد به خود،که پرسش های

۴۶،۴۴،۴۱،۳۹،۳۶،۳۲،۳۰،۲۷،۲۴،۲۳،۲۰،۱۹،۱۷،۱۳،۱۰،۵،۲، این جنبه را می سنجد.

۳-تأیید خودمختاری،که پرسش های

۴۸،۴۲،۳۷،۳۴،۳۱،۲۸،۲۵،۲۱،۱۸،۱۴،۱۱،۸،۴،۱،این جنبه رامی سنجد.

فصل دوم

ادبیات و پیشینه پژوهش

مقدمه

روحانی ( ۱۳۷۲)در پژوهشی که ‌در مورد درجه اضطراب جدایی مادری ‌در زنان شاغلی که اولین فرزند خود را به مهدکودک وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران میسپارند انجام داده ، ‌به این نتایج دست یافته است که درمجموع اکثر واحدهای مورد پژوهش از درجه نسبتاً زیاد اضطراب جدایی مادری برخوردار بودند. توکلی( ۱۳۷۶،به نقل ملایی،۱۳۸۶) در تحقیق خود دریافت که میزان سازگاری اجتماعی کودکان مادران شاغل بیش از کودکان مادران خانه دار است.

نتایج پژوهش در این زمینه حاکی از این است که والدین با تحصیلات دیپلم و بالاتر، فرزندان آن ها اغلب اوقاتشان را در تعطیلات در درجه اول با رفتن به کلاس‌های تقویتی زبان انگلیسی و فعالیت های ورزشی پر می‌کنند و در واقع سعی می‌کنند فرزندانشان برنامه صحیحی جهت گذراندن اوقات فراغت خود داشته باشند در صورتی که والدین کم سواد که با سطح اقتصادی پایین تری زندگی می‌کنند آنچه مهم است کمک فرزندان به والدین در جهت تأمین معاش خانواده است و کمتر والدین هستند که اوقات فراغت خود را با برنامه های تفریحی و عملی پر کنند. (شکاری، ۱۳۸۶)

عطاریان ( ۱۳۸۸ ) در تحقیق خود عنوان ‌کرده‌است اشتغال مادر موجب اختلال در شکل‌گیری دلبستگی کودک نسبت به مادر می شود. چرا که مراقبت کودک از حالت انفرادی به حالت گروهی درمیآید و در نهایت دلبستگی کودک نسبت به مادر از حالت طبیعی خارج می‌گردد.

نتایج پژوهش افشاری (۱۳۷۵) در موردهوش، عملکرد تحصیلی و سازگاری،که به مقایسه فرزندان زنان شاغل و خانه دار می پردازند نشان می‌دهد که فرزندان زنان شاغل در موارد مورد تحقیق نسبت به فرزندان زنان خانه دار در وضعیت مطلوب تری قرار دارند.

بابای(۱۳۸۱)نیز در پژوهش خود به بررسی و مقایسه رابطه بین مسئولیت پذیری و پیشرفت تحصیلی و عزت نفس و سلامت عمومی و روحیه همکاری در دو گروه د انش آموزان مدارس عادی و شبانه روی پرداخته است. بر اساس نتایج این پژوهش مسئولیت پذیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس شبانه روزی بیش تر است . جامعه ایران به لحاظ فرهنگی جامعه ای جمع گرا می‌باشد.

خیّر(۱۳۶۵ )در تحقیقی تحت عنوان رابطه شکست تحصیلی با زمینه ها و شرایط خانوادگی درصدد یافتن برخی از عوامل یا ویژگی های خانوادگی گروهی ‌از شکست خوردگان تحصیلی بوده است . نتایج نشان می‌دهد که عواملی چون شغل پدر ، میزان تحصیلات والدین ، حضور یا نبود یکی از والدین در خانه ، وضعیت اقتصادی واندازه خانواده از جمله عواملی هستند که با موفقیت و یا شکست تحصیلی دانش آموزان رابطه دارند.کار(۱۳۷۳)مادرانی که به خوبی ‌از حمایت همسران خود بر خوردارند احساس مثبتی درباره همسروزندگی خود دارند.ازنقطه نظر مادران،کیفیت نقش ها بیش ‌از تعداد نقش ها ویا تنش زابودن ظاهری آن ها اهمیت دارد.‌زهرا کار ^[۳۲](۲۰۰۷ )نتایج حاصل ازاین مطالعه نشان دهنده همبستگی مثبت بین مؤلفه های هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان می‌باشد.نجاتی(۱۳۸۹) دختران مادران شاغل آرزوی تحصیلی عالیتر دارند و احتمال بیشتری دارد که رشته‌های تحصیلی غیرسنتی، نظیر حقوق، طب و فیزیک را انتخاب کنند. ‌بر اساس برخی پژوهش‌ها ، پسران مادران شاغل نیزدر مقایسه با پسران مادران غیر شاغل از خود‌بسندگی و سازگاری اجتماعی بیشتری برخوردارند اما پیشرفت تحصیلی آن ها در مواردی پایین‌تراست.شیخ الاسلامی(۱۳۹۰) هر چه بیشتر نیازهای روانشناختی افراد یک جامعه تحت حمایت اجتماعی وبه خصوص خانواده قرار بگیرد، آن جامعه از سلامت روانی و بهزیستی بیشتری برخوردار می‌گردد.ابو طالبی(۱۳۸۸) زن شاغل دارای فرزند، باید هرچه بیشتر از طرف خانواده خود یا خانواده شوهر مورد حمایت قرار گیرد تا در انجام وظایف خود درمانده نشود و احساس خوشبختی و شادکامی خود راحفظ نماید.

کاووسی (۱۳۸۲،به نقل آزاد ،۱۳۹۱) در تحقیقی پیرامون تأثیر مطالعه ی والدین بر پیشرفت تحصیلی فرزندان ‌به این نتیجه رسیده است که میزان علایق والدین به مطالعه و توجّه به علم از جمله عوامل انگیزشی مؤثر در پیشرفت تحصیلی فرزندان است ؛ یعنی اگر در خانواده ای والدین به مطالعه بپردازند به مرور علاقه ی دانش آموز به مطالعه نیز افزایش می‌یابد و این امر باعث می شود فرزندان در امر تحصیل پیشرفت کنند.میرزاجانی،(۱۳۶۸) به مطالعه ی اختلال رفتاری در فرزندان مادران خانه دار نسبت به فرزندان مادران شاغل پرداخت. نتیجه این تحقیق نشان داد که اختلال های رفتاری در فرزندان مادران خانه دار ۶۶% و در مادران شاغل ۳۳% بوده است.

احمدی(۱۳۸۸) در پژوهش خود با عنوان«بررسی تاثیر اشتغال مادران بر عملکرد رفتاری و آموزشی فرزندان» نشان می‌دهد اشتغال مادربرای کودکانی که ‌در سال‌‌های بالاترتحصیلی(پایه‌ های چهارم و پنجم) هستند، باعث سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی بیش‌ تر شده است .

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، نهادی است که منابع مالی را از مردم جمع‌ آوری نموده و در سبد متنوعی از اوراق بهادر سرمایه‌گذاری می‌کند.(جالبی،۱۳۸۷) صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک، نوعی از مدیریت حرفه‌ای تجمیع سرمایه های خرد برای خرید سهام، اوراق قرضه و ابزارهای بازار پول است. با بهره گرفتن از این ابزار، سرمایه‌گذارانی که لزوماًً تخصصی در سرمایه‌گذاری ندارند، امکان مطالعه و ورود مطمئن‌تر به بازارهای مالی را پیدا می‌کنند. از این رو، وجود صندوق های مشترک به بازارهای مالی فوق رونق می‌بخشد و رشد و توسعه اقتصادی را شتاب می‌دهد. (کرد بچه، ۱۳۹۱)

صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک یکی از انواع واسطه‌های مالی و از جمله نهادهایی هستند که با فروش پیوسته واحد سرمایه‌گذاری خود به عموم مردم، وجوهی را تحصیل کرده و آن‌ ها را در ترکیب مصنوعی از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ابزارهای کوتاه مدت بازار پول و دارایی‌های دیگر، با توجه به هدف صندوق، به طور حرفه‌ای سرمایه‌گذاری می‌کنند. ترکیب دارایی‌هایی صندوق مشترک، پرتفوی، یا سبد صندوق شناخته می‌شود و خریداران واحد‌های سرمایه‌گذاری صندوق‌ها، به نسبت سهم خود بخشی از مالکیت سبد اوراق بهادار صندوق را به دست می‌آورند. هر واحد سرمایه‌گذاری صندوق بیانگر نسبت مالکیت هر یک از سرمایه‌گذاران در دارایی‌های صندوق و درآمد ناشی از آن دارایی‌هاست. (جالبی،۱۳۸۷)

۲-۵-۲ انواع صندوق های مشترک سرمایه‌گذاری

صندوق های سرمایه‌گذاری، بر اساس مبانی مختلف به شیوه های گوناگون تقسیم‌بندی می‌شود.

صندوق های سرمایه‌گذاری بر مبنای هدف به دو دسته تقسیم می‌شوند:

الف: صندوق های سرمایه‌گذاری با اهداف بلند مدت^[۵۰]

این صندوق ها معمولاً دارای هدف سرمایه‌گذاری بلند مدت (بیش از یک سال) هستند که به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

۱- صندوق های سرمایه‌گذاری اوراق قرضه^[۵۱]

این صندوق ها معمولاً در اوراق بهادار با در‌آمد ثابت و با سررسید بیش از یک سال سرمایه‌گذاری می‌کنند.۲

۲- صندوق های سرمایه‌گذاری سهام^[۵۲]

سرمایه‌گذاری این نوع صندوق ها عمدتاًً در سهام (سهام عادی و ممتاز) است.

۳- صندوق های سرمایه‌گذاری دوگانه^[۵۳]

سرمایه‌گذاری این نوع صندوق‌ها به صورت ترکیبی از دو صندوق‌ سرمایه‌گذاری اوراق قرضه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهام است یعنی هم در اوراق قرضه سرمایه‌گذاری می‌کنند و هم در سهام.

ب: صندوق های سرمایه‌گذاری با اهداف کوتاه‌ مدت^[۵۴]

این صندوق ها معمولاً دارای هدف سرمایه‌گذاری کوتاه مدت (کمتر از یک سال)هستند که عبارتند از:

۱- صندوق های مشترک سرمایه‌گذاری بازار پول مشمول مالیات^[۵۵]

۲- صندوق های مشترک سرمایه‌گذاری بازار پول معاف از مالیات^[۵۶](جالبی،۱۳۸۷)

صندوق های سرمایه‌گذاری بسته به ماهیت، دو نوع است:

الف: صندوق های سرمایه‌گذاری باز:

صندوق هایی است که سرمایه آن‌ ها متغیر است و ارزش هر سهم صندوق، بر اساس مجموعه متنوعی از سهام و اوراق بهاداری که در سبد سرمایه‌گذاری وجود دارد، در پایان هر روز محاسبه می‌شود. مثلاً، یک صندوق سرمایه‌گذاری باز، میلیارد تومان گرد‌آوری و صرف خرید یک رشته سهام مختلف می‌کند. چنانچه سرمایه‌گذاران مثلاً ۵۰ میلیون تومان بیشتر صرف خرید واحد های صندوق سرمایه‌گذاری کنند، مدیران صندوق نیز سهام بیشتری خواهند خرید و ‌به این ترتیب، سرمایه صندوق افزایش می‌یابد. چنانچه سرمایه‌گذاران ۱۰۰ میلیون تومان از واحد‌های شرکت را بفروشند، این صندوق باید برای تهیه پول، مقداری از سهام یا دیگر دارایی‌ها را که در تملک دارد، بفروشد و ‌به این ترتیب سرمایه شرکت کاهش می‌یابد. به همین دلیل است که اصطلاح صندوق های سرمایه‌گذاری باز برای چنین صندوقی به کار برده می‌شود. وقتی ارزش سهام افزایش می‌یابد، ارزش واحد‌های صندوق نیز بالا می‌رود . از این راه سرمایه‌گذاران سود می‌برند. اینگونه صندوق ها، به صندوق های سرمایه‌گذاری با سرمایه متغیر نیز معروف است.(کردبچه،۱۳۹۱)

ب: صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسته :

این صندوق در بریتانیا «تراست سرمایه‌گذاری» نامیده می‌شود. سرمایه این صندوق‌ها مشخص و ثابت است و سهام آن به عموم عرضه و قیمت این سهام بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در این صندوق‌ها، اگر سرمایه‌گذاری قصد مشارکت داشته باشد، باید سهام صندوق را در بازار از افراد دیگری که قصد فروش سهامشان را دارند بخرد و به صندوق پولی پرداخت نمی‌کند. در نتیجه، سرمایه صندوق نیز تغییری نمی‌کند. به همین سبب، این‌گونه صندوق‌ها را «صندوق های سرمایه‌گذاری بسته» می‌نامند.(کردبچه،۱۳۹۱)

۲-۵-۳ مزایای صندوق های مشترک سرمایه‌گذاری

صندوق‌های مشترک در مقایسه با سایر ابزارهای مالی، دارای ویژگی‌هایی است که به عنوان مزیت‌های این صندوق شمرده می‌شود.

پنج مزیت اصلی که سرمایه‌گذاران را به سوی صندوق‌های مشترک جذب می‌‌کند، عبارت است از:

1. 1. مدیریت حرفه‌ای: این مزیت با اتکا به مشاوران حرفه‌ای سرمایه‌گذاری، تحقیقات گسترده و برخورداری از اطلاعات کافی بازار و معامله‌گران ماهر اوراق بهادار به دست می‌آید. دسترسی داشتن به مدیریت حرفه‌ای با توجه به آشنا نبودن بیشتر سرمایه‌گذاران در ایران با سازوکار سرمایه‌گذاری در بورس و سهام نیز برای نهادینه شدن سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی و گسترش سرمایه‌گذاری غیر مستقیم، اهمیت دارد.

1. 1. تنوع بخشی اوراق بهادار و کاهش ریسک: به طور کلی، با سرمایه‌گذاری در دارایی‌ها و اوراق بهادار گوناگون، تأثیر کاهش ارزش هر یک از دارایی‌ها و اوراق بهادار در کل سرمایه‌گذاری، و در‌واقع ریسک سرمایه‌گذاری، کاهش می‌یابد. البته ایجاد و نگهداری چنین سبدی نیازمند صرف هزینه های مختلف برای جمع‌ آوری و تحلیل داده های مورد نیاز و تخصص و مهارت کافی است و سرمایه‌گذار صندوق به سهولت و حتی با مبلغی اندک می‌تواند از این امتیاز برخوردار شود، زیراصندوق از طریق سرمایه‌گذاری وجوه در ترکیب متنوعی از اوراق بهادار صنایع و شرکت‌های مختلف و نیز استفاده از امین برای نگهداری اوراق بهادار، کاهش ریسک را امکان‌ پذیر می‌سازد. در ایران، به دلیل خرد بودن سرمایه ها، نبود امکان تشیکل سبد متنوع برای دارندگان آن‌ ها و نیز به دلیل ریسک گریز بودن درصد بالایی از سرمایه‌گذاران بازار سهام، این ویژگی برای صندوق‌ها جذابیت زیادی ایجاد می‌کند.

به همین ترتیب اگر سایر قوانین و مقررات مربوط را مورد بررسی قرار دهیم، خواهیم دید که عنصر مادی بیشتر جرایم مورد بحث را رفتار فیزیکی مثبت تشکیل می‌دهد.

در قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا از استفاده کردن از وسایل نقلیه آلاینده، احداث کارگاه‌ها، نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها برخلاف ضوابط و یا اشتغال همراه با آلوده کردن محیط زیست، پخش و انتشار مواد آلاینده، سوزاندن و انباشتن زباله و نخاله و ایجاد صداهای آلاینده به عنوان جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست یاد شده است.

همچنین، در قانون حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی از آلوده کردن رودخانه‌ها یاد شده است.

که رکن مادی این جرایم که در مواد گوناگون این قوانین مورد توجه قرار گرفته‌اند، ناشی از فعل است.

۲-۱-۲- ترک فعل

رکن مادی جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی ‌و آلودگی محیط زیست در موارد اندکی رفتار منفی یا ترک فعل است. یکی از قوانینی که از تحقیق جرم زیست محیطی ناشی از ترک فعل سخن گفته است، قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا است. در ماده ۵ این قانون نگرفتن گواهینامه مخصوص مربوط به رعایت حد مجاز خروجی آلاینده‌های هوا، در ماده ۷ رعایت نکردن محدودیت و یا ممنوعیت موقت زمانی، مکانی و نوعی برای منابع آلوده کننده، جرم تلقی شده است.

با در نظر گرفتن نوع جرایمی که در مواد ۵ و ۷ قانون یاد شده در ارتباط با جرم زیست محیطی ناشی از ترک فعل مطرح شده است (که نمونه های دیگر نیز مشابه همین موارد هستند)، و نیز جرایم ناشی از فعل که در قسمت قبل مورد بررسی قرار گرفت این نتیجه حاصل می‌شود که، اصولاً آن چه سبب ورود خسارت به محیط زیست می‌شود و آن را آلوده می‌کند اقدام اشخاص و یا به عبارت دیگر، رفتار مثبت مادی است نه ترک فعل.

۲-۲- موضوع جرم

بخش دیگری که در عنصر مادی جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی ‌و آلودگی محیط زیست مانند دیگر جرایم وجود دارد، موضوع جرم است. هر چند جرایم زیست محیطی دارای یک مفهوم عام و کلی جرم آلودگی محیط زیست هستند، امّا از آن جا که هر کدام از آن ها یک یا چند مورد از ابعاد و اجزای گوناگون محیط زیست را شامل می‌شوند، ‌بنابرین‏ موضوع هر یک از آن ها نیز در اجزا با یکدیگر متفاوت خواهد بود، مانند ایجاد آب، هوا، خاک و صوت.

در ماده ۲۲ قانون نحوه جلوگیری هوا آمده است: «پخش و انتشار هر نوع مواد آلوده کننده هوا بیش از حد مجاز از منابع تجاری، خانگی و متفرقه در هوای آزاد ممنوع است.»

‌به این ترتیب مشخص می‌شود که موضوع این جرم، آلودگی هوا بیش از حد مجاز است. شخصی که موجب پخش و یا منتشر شدن موادی می‌شود که آلودگی هوا را به دنبال بیاورد و این آلودکی نیز از میزان مجاز بیشتر باشد، مرتکب یک جرم زیست محیطی در رهگذر آلودگی هوا شده است. بدیهی است بر طبق قسمت دوم این ماده، حد مجاز موضوع آن، توسط سازمان حفاظت محیط زیست تهیه می‌شود و به تصویب هیئت وزیرا ن می‌رسد.

در ماده ۲۴ این قانون آمده است: «سوزاندن و انباشتن زباله‌های شهری و خانگی و هر گونه نخاله در معابر عمومی و فضای باز ممنوع است». ‌بر اساس این ماده آن چه که موضوع این جرم را تشکیل می‌دهد آن است که زباله شهری و خانگی و نخاله در فضای باز و معابر عمومی مانند کوچه و خیابان سوزانده شده و یا انباشته شود و ‌به این ترتیب محیط زیست با آلودگی روبرو شود. پس انباشتن و یا سوزاندن زباله و نخاله در فضایی که به آسانی قابل انتشار و پخش شدن و گسترش یافتن است، به منزله تحقق جرم زیست محیطی است.

همچنین، از عبارت این ماده می‌توان استفاده کرد که اگر زباله و نخاله در مکان عمومی و فضای باز قرار نگیرد، مانند آن که در دورن محیط بسته منزل یا محیط کارگاه باشد، و یا آن که سوزانده و یا گردآوری نشود، موضوع این جرم تحقق نیافته است. پس درباره این جرم زیست محیطی و موضوع آن چند نکته وجود دارد که عبارتند از ۱ـ انباشتن یا سوزاندن زباله ۲ـ انباشتن و یا سوزاندن نخاله ۳ـ انباشتن و یا آتش زدن زباله و یا نخاله در فضای باز ۴ـ آتش زدن و یا انباشتن نخاله و یا زباله در معابر عمومی.

موضوع دیگری که در زمره جرایم زیست محیطی مطرح است، آلودگی صوتی است. این جرم موضوع ماده ۲۷ قانون یاد شده در بالا است. در این ماده آمده است: «ایجاد هر گونه آلودگی صوتی بیش از حد مجاز ممنوع می‌باشد…» ‌به این ترتیب، به وجود آوردن هر گونه آلودگی صوتی که بیشتر از حد مجازی باشد که در آیین‌نامه مربوطه پیش‌بینی می‌شود، جرم خواهد بود. ‌بنابرین‏، موضوع این جرم نوع خاصی از آلودگی صوتی نیست. یعنی این آلودگی صوتی می‌تواند ناشی از وسایل و دستگاه‌های موجود در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها باشد، و می‌تواند راه‌های دیگر پدید آید. همچنین باید فراتر از میزانی باشد که مجاز شمرده شده است. پس آن چه که در رابطه با موضوع این جرم است عبارت است، ۱ـ وقوع آلایندگی صوتی ـ ۲ـ اشکال مختلف آلایندگی صوتی ۳ـ رعایت نکردن حد مجاز.

در ماده ۴۶ قانون توزیع عادلانه آب آمده است: «آلوده ساختن آب ممنوع است…» در این ماده آلوده کردن به طور مطلق و از هر طریقی که باشد ممنوع اعلام شده است.

پس موضوع این ماده و جرم زیست محیطی مورد نظر آن، آلوده کردن آب است خواه این آب به مصارف شهری و یا صنعتی، معدنی، دامداری و مانند آن برسد. یعنی نوع مصرف آن مورد توجه نیست و مطلق آب و مصارف گوناگون آن مد نظر است. هم چنین، طریقه ایجاد این آلودگی ملاک نیست و می‌تواند از هر راهی به وجود آید.

بر طبق بند ز ماده ۶ قانون مناطق دریایی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان، عبارت نخست این ماده، اگر عبور شناور خارجی منتهی به پیدایش هر گونه آلودگی محیط زیست دریایی شود و مقررات جمهوری اسلامی ایران در این زمینه رعایت نشده باشد، جرم زیست محیطی تحقق پیدا ‌کرده‌است. عبارت قانونی آن چنین است: «ایجاد هر گونه آلودگی محیط زیست دریایی برخلاف مقررات جمهوری اسلامی ایران». ‌بنابرین‏، موضوع این جرم آلودگی محیط زیست دریایی است که به هر شکل و مغایر با ضوابط و مقررات ایران پدید آمده باشد. این که چه چیزی سبب این آلودگی شود و از چه راهی این آلودگی به وجود آید، تفاوتی ندارد. این آلودگی می‌تواند ناشی از مواد سوختنی مانند نفت باشد و یا می‌تواند ناشی از مواد سمی، شیمیایی و حتی هسته‌ای و رادیواکتیو باشد. به علاوه، این آلودگی باید ناقض مقررات جاری کشور باشد.

‌به این ترتیب نکات قابل توجه درباره موضوع جرم عبارتند از: ۱ـ این آلودگی از سوی شناور خارجی به وجود آید. ۲ـ شناور خارجی موجب آلودگی محیط زیست دریایی شود (در این جا مجموع محیط زیست دریایی و عناصر موجود آن مورد توجه است نه بخش و یا جزیی از آن).

۳ـ شکل خاصی از آلودگی محیط زیست دریایی مورد نظر نیست، یعنی هر اقدامی که به گونه‌ای سلامتی و بهداشت محیط زیست دریایی را مخدوش کند و به نوعی ‌به این بخش از اکوسیستم زیان وارد سازد، مشمول این جرم است

۴ـ آلودگی ایجاد شده نباید مجاز و در چهارچوب مقررات مربوط باشد، زیرا در این صورت اقدام آلاینده را نمی‌توان بر طبق این ماده جرم و قابل تعقیب دانست.

۲-۳- وسیله