افکارما کنترل کننده احساس هایمان هستند و ما تا حد زیادی کنترل افکار خود را داریم ،بنا براین ما هستیم که شادی را انتخاب می‌کنیم و یاآن را کنار می گذاریم . شیوه تفکر ما ‌در مورد یک موقعیت است که نحوه رفتار ما را درآن موقعیت ، شکل می‌دهد . ‌بنابرین‏ چگونگی رفتار ما دررابطه با یک موقعیت ،بر اساس واقعیت عینی آن نیست بلکه بر اساس ارزیابی ذهن ماازآن موقعیت است .

۲-۳-۵ عوامل تأثیر گذار بر شادکامی

در بررسی ومطالعه ی حالات و پدیده‌های مختلف ، بیان عوامل ایجاد کننده و تأثیر گذار بر آن ها، ضروری به نظر می‌رسد. شادی انسان از عوامل متعدد تأثیر می پذیرد. شاید در نگاه اول بیشتر افراد، ثروت را به عنوان عامل اصلی شادی نام ببرند و گاهی نیز سلامتی، تحصیلات و ازدواج را به عنوان علل اصلی شادمانی ذکر می‌کنند.

تحقیقات گسترده ای در خصوص ارتباط بین عوامل دموگرافیکی و محیطی با شادمانی صورت پذیرفته است. سرآغاز این تحقیقات و مطالعات را می توان در مروری که ون هون و همکاران ( ۱۹۹۴ ) بر روی ۶۰۳ مورد از چنین مطالعاتی در ۶۹ کشور انجام دادند،ردیابی نمود.

تفاوت های جنسیتی

مطالعات زیادی ‌در مورد تفاوت های جنسیتی و شادی وجود دارد. داینر و همکاران (۲۰۰۲)دریافتند میانگین شدت عواطف زنان نسبت به مردان در یک مقیاس ۱-۶ نمره ای ۳۴/۴ در مقابل ۸۸/۳ می‌باشد. این ممکن است ‌به این خاطر باشد که زنان هم رو ابط اجتماعی بیشتری دارند و هم در روابط اجتماعی ، خود را بیشتر ابراز می‌کنند.

میزان نشاط زنان و مردان برابر است. اما هنگامی که افسردگی را در نظر می گیریم موضوع تا حدودی پیچیده می شود. ‌به این نحو که با وجود شادی یکسان زنان و مردان افسردگی در زنان بیشتر از مردان است. تبیین داینرر و همکارانش در این مورد این است که زنان هم عاطفه ی منفی و هم عاطفه ی مثبت بیشتری را تجربه می‌کنند. ‌بنابرین‏ برآیند این دو عاطفه ، شادی زنان و مردان را یکسان می‌سازد ( داینر و همکاران ، ۲۰۰۲ ).

منابع شادی برای دو جنس متفاوت است. مردها بیشتر به وسیله ی خودشان ، شغلشان و رضایت اقتصادی تحت تأثیر قرار می گیرند، زنان بیشتر به وسیله فرزندانشان و سلامتی خانواده شان تحت تأثیر قرار می گیرند. زنان میزان عواطف منفی و افسردگی بیشتری را در مقایسه با مرادن گزارش می‌کنند و بیش از مردان به دنبال این اختلافات بر می‌آیند . ولی با این حال مردان و زنان میزان مشابهی از رضایت کلی را گزارش می‌کنند. علت آن احتمالاً این است که زنان پذیرش بهتری نسبت به عواطف منفی خود دارند. در حالی که مردان داشتن چنین عواملی را انکار می‌کنند.

درآمد

اکثر افراد بر این عقیده اند که افراد با درآمد بالا بیش از افراد با درآمد پایین شاد هستند، اما ارتباط به آن اندازه که تصور می شود آشکار و صریح نیست ( آیزنک ،۱۹۹۰،ترجمه فیروز بخت و بیگی ، ۱۳۷۵ ).

در مجموع، یک هم بستگی معنا دار اما ضعیف ( ۱۲% ) بین میزان درآمد و شادکامی در یک نمونه مصرف از جامعه آمریکا به دست آمده است.تأثیر درآمد بر شادی کم است. یک گروه از افراد بیشتر از ۱۲۵ میلیون دلار با یک گروه کنترل از همان منطقه جغرافیایی که به طور تصادفی انتخاب شده بودند مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد کسانی که بسیار غنی هستند تا حدی نسبت به افراد گروه کنترل شاد ترند و اما هم پوشی قابل توجهی در توزیع ‌گروه‌های ثروتمند وفقیر وجود دارد. به طور کلی افراد ثروتمند، شادتر از افراد فقیرند. اما میزان آن کم است.

با توجه به مطالعات صورت گرفته در ایالات متحده و دوزاده کشور اتحادیه اروپایی خاطر نشان کرد که :

۱- پول شادی می آورد ولی اثر آن محدود بوده و گاهاً به لحاظ آماری معنا دار نیست.

۲- بیکاری افراد را ناشاد می‌کند به ویژه زمانی که با از دست رفتن منبع درآمد همراه باشد.

ازدواج

پژوهش های متعددی حاکی از این است که افراد متأهل شادتر از افراد مطلقه، مجرد، متارکه کرده، و یا همسر از دست داده می‌باشند ،هم چنین متأهلان دارای فزند شادتر از متأهلان بدون فرزند هستند. ازدواج به لحاظ تجربه عواطف مثبت منافع بیشتری برای مردان در بر دارد ولی میزان رضایت از زندگی در بین زنان و مردان متأهل یکسان است. بسیاری از محققین معتقدند که ازدواج به عنوان یک سپر در برابر سختی های زندگی عمل می‌کند و حمایت های هیجانی و اقتصادی که ایجاد حالات مثبت می‌کند را ارائه می‌دهد. ازدواج قوی ترین اثر را بر شادکامی و سلامت روانی و جسمانی دارد و محرومیت از آن بسیار آشفته ساز است(عابدی،۱۳۸۳).

سن

تحقیقات نشان می‌دهد ۳۸% افراد در بیست سالگی، خود را بسیار شاد توصیف می‌کنند در حالی که ۳۱ % افراد در سی سالگی و ۳۰ % کسانی که در چهل و پنج سالگی به سر می‌برند، چنین احساسی را بیان کردند. تنها ۸ % افرادی که در بیست سالگی به سر می‌برند ، نسبتاً شاد نیستند. این میزان هر ده سال افزایش می‌یابد و برای افرادی که در پنجاه سالگی به سر می‌برند به ۱۷ % می‌رسد. بر اساس بررسی های مختلف رضایت مندی و عاطفه نسبت افزایش سن کمی افزایش می‌یابد و عاطفه منفی با افزایش سن کاهش می‌یابد و این هر دو مورد در مردآن بیشتر است (عابدی،۱۳۸۱).

تحصیلات

تحقیقات حاکی از وجود یک هم بستگی معنادار اما کم بین میزان تحصیلات و شادکامی
می‌باشد. با گذشت زمان نقش تحصیلات بر شادکامی در ایالات متحده کمرنگ تر شده است. بخش اصلی از ارتباط بین تحصیلات و شادکامی از هم بستگی تحصیلات با موفقیت شغلی و درآمد ناشی می شود . جالب تر این که آن ها معتقدند که تحصیلات اگر منجر به انتظاراتی شود که نتوان آن ها را برآورده ساخت ممکن است حتی با شادکامی تداخل کند ، ‌بنابرین‏ فاصله بین هدف و دستیابی به آن را افزایش می‌دهد(عابدی ،۱۳۸۲).

ارتباط بین تحصیلات و شادی مثل ارتباط بین ثروت و شادی است. یعنی در کل نمی توان گفت هر چه تحصیلات بالاتر شاد کامی بیشتر می شود،ولی از آنجا که ممکن است افراد با تحصیلات بالاتر حد اقل در حد بر آورده نمودن نیاز های اساسی زندگی، در آمد داشته باشند.بنا براین کم بودن میزان شادکامی آن ها ممکن است ‌به این دلیل نباشد، ولی در مجموع بین میزان تحصیلات و شادی ارتباط حتمی وجود ندارد ( عابدی ، ۱۳۸۴).

رضایت شغلی

تصور عموم بر این است که افرادی که مشاغل جالب و پر درآمد دارند از افرادی که شغل یکنواخت و کم درآمد دارند شادتر هستند. اگر چه این دیدگاه تا حدودی صحیح است اما در بین افرادی که شاغل هستند و افرادی که بیکار هستند ، تفاوت بسیار بیشتری از لحاظ شادی وجود دراد. نتایج پژوهش ها حاکی از آن است که فقط ۱۰ % افراد بیکار در مقایسه با ۳۰ % جمعیت معمولی خود شان را خیلی شاد می دانند ( آیزنک ،۱۹۹۹،ترجمه فیروز بخت و بیگی ، ۱۳۷۵ ).

کایل۱۹۸۵پس از اعلان سود

۳وکینتاش چیانگ۱۹۸۶پس از اعلان سود۴پاتل۱۹۹۱پس از اعلان سود۵اسکینر۱۹۹۱پس از اعلان سود۶ایزلی-اوهارا۱۹۹۲قبل از اعلان سود۷لی-مک لاو-ردی۱۹۹۳پس از اعلان سود۸مک نیکلاس-ترومن۱۹۹۴قبل از اعلان سود۹دمسکی –فلتهم۱۹۹۴قبل از اعلان سود۱۰کیم-ورچیا۱۹۹۴پس از اعلان سود۱۱کرینسکی-لی۱۹۹۶قبل از اعلان سود۱۲بروک۱۹۹۶پس از اعلان سود۱۳یان۱۹۹۸قبل از اعلان سود۱۴گرهاردکلینگ۲۰۰۰قبل از اعلان سود۱۵اکر۲۰۰۲پس از اعلان سود۱۶لی بی –متئو-ترومن۲۰۰۳قبل از اعلان سود۱۷لوئچی ویل۲۰۰۴قبل از اعلان سود

۲-۳-۶-نظریه بازار کارای سرمایه

از اوایل قرن بیستم، اعتقاد گروهی از دست اندارکاران ابزار های اوراق بهادار، بر این بود که مطالعه تاریخی قیمت‌ها حاوی اطلاعات مفیدی برای پیش‌بینی قیمت‌ها در آینده است ٍ؛ لذا، با به دست آوردن روند قیمت‌ها، الگوی تغییرات، شناخته می‌شوند و این الگو به ما می‌گوید که هر چند وقت یکبار، روند خاصی رخ می‌دهد. معتقدین ‌به این طرز تفکر را به دلیل اینکه بر نمودارها تمرکز داشتند چارتیست نامیدند (سینایی، ۱۳۷۲، ص ۵۰)^۱. به نظر این مکتب تحلیل بنیادی ضرورتی ندارد و حامیان آن بر این باورند که تاریخ تکرار می شود (فیشر و جردن، ۱۹۹۱)^[۶۰]۲.

از دهه ۱۹۳۰ مطالعات دیگری که در نقطه مقابل این دیدگاه قرار داشت، آغاز شد. تمرکز اصلی این تحقیقات، روی تصادفی بودن رفتار قیمت‌ها بود و اینکه قیمت‌ها از روند خاصی پیروی نمی‌کنند. نتایج این مطالعات به صورت یک جریان فکری و نظری قوی وارد مباحث اقتصاد و سرمایه‌گذاری گردید و نظریه رفتار تصادفی قیمت‌ها شکل گرفت (سینایی، ۱۳۷۳).

مکتب گشت تصادفی، از طریق آزمون‌های تجربی به اثبات رساند که تغییرات متوالی قیمت‌ها در دوره های کوتاه مدت، همانند یک روز، یک هفته یا یک ماه، مستقل از یکدیگر است (فیشر و جردن، ۱۹۹۱، ص ۶۳۵)^[۶۱]۴. پس از دهه ۱۹۶۰تحقیقات از شکل آماری مطالعه رفتار قیمت‌ها، به مسئله ویژگی‌های اقتصادی بازار سهام، که موجب تغییرات تصادفی می‌شد، سوق پیدا کرد. این مسئله، موجب پیدایش نظریه بازار کارا شد (سینایی، ۱۳۷۳). بنیادگرایان باور دارند که با تجزیه و تحلیل متغیرهای مالی و اقتصادی کلیدی می‌توان ارزش واقعی سهم را برآورد نمود (فیشر و جردن، ۱۹۹۱).

بر اساس این نظریه، هیچ کس نمی‌تواند در بلندمدت به طور سیستماتیک بیشتر از میزان ریسکی که متحمل شده است، بازده کسب کند. در چنین بازاری، قیمت سهام انعکاسی از اطلاعات مربوط به آن‌هاست و تغییرات قیمت‌ها دارای الگوی خاص و قابل پیش‌بینی نیست (فدایی نژاد، ۱۳۷۸).

کارا بودن بازار از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که در صورت کارا بودن بازار سرمایه، هم قیمت اوراق بهادار به درستی و عادلانه تعیین می شود و هم تخصیص سرمایه، که مهم‌ترین عامل تولید و توسعه اقتصادی است، به صورت مطلوب و بهینه انجام می شود (جهانخانی و عبده تبریزی، ۱۳۷۵).

در دنیای مالی، سه نوع کارایی در بازار سرمایه وجود دارد (فیشر و جردن، ۱۹۹۱).

• • کارایی اطلاعاتی؛

• • کارایی تخصیصی؛

• کارایی عملیاتی؛

۲-۳-۷کارایی اطلاعاتی:

وجود اطلاعات کافی در بازار و انعکاس به موقع و سریع آن بر قیمت اوراق بهادار، ارتباط تنگاتنگی با کارایی بازار دارد. در بازار کارا، اطلاعاتی که در بازار پخش می شود به سرعت بر قیمت تاثیر می‌گذارد. در چنین بازاری قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی آن نزدیک است؛ به بیان دیگر، ویژگی مهم بازار کارا این ست که قیمت تعیین‌شده در بازار، شاخص مناسبی از ارزش واقعی اوراق بهادار است. ‌بنابرین‏ بازار کارا به بازاری اطلاق می شود که در آن قیمت اوراق بهادار از قبیل قیم سهام عادی، ‌منعکس کننده تمام اطلاعات موجود در بازار باشد. بازار کارا باید نسبت به اطلاعات جدید حساس باشد. اگر اطلاعات تازه‌ای به اطلاع عموم برسد، قیمت‌ها، متناسب با جهت اطلاعات یادشده، تغییر خواهد کرد. اگر بازار نسبت به اطلاعات جدید بی‌تفاوت باشد و عکس‌العمل لازم را انجام ندهد؛یعنی، تحلیل‌کننده‌ای در بازار برای ارزیابی و بررسی اطلاعات جدید بر قیمت نباشد، بازار کارایی نخواهد داشت (جهانخانی و عبده تبریزی، ۱۳۷۵).

کارایی اطلاعات به نوبه خود به سه شکل ضعیف، نیمه قوی و قوی تقسیم می شود (فیشر و جردن، ۱۹۹۱). در ادامه به تفضیل در باره هر یک از شکل‌های کارایی اطلاعاتی خواهیم پرداخت.

۲-۳-۸کارایی تخصیصی:

یکی از عمده‌ترین پیامدهای کارایی بازار این است که منابع موجود به بهترین حالت و به شکل بهینه و مطلوب، بهره‌برداری شود. یکی از وظایف مهم بازار سرمایه، باید تأمین مالی شرکت‌ها و نهادها باشد. بازار سرمایه باید این ویژگی را داشته باشد که شرکت‌های نیازمند بتوانند سرمایه لازم خود را تأمین کنند و شرکت‌هایی که پروژه های آن ها توازی معقولی از بازده و ریسک ندارد، از دستیابی به منابع جدید در بازار محروم شوند (جهانخانی و عبده تبریزی، ۱۳۷۵).

در این مفهوم، بازارهایی دارایی کارایی تخصیصی می‌باشند، که در آن پروژه های سرمایه‌گذاری با بهره وری نهایی سرمایه، تأمین مالی می‌شوند (فیشر و جردن، ۱۹۹۱). تخصیص هنگامی بهینه است که بیشترین سرمایه متوجه سودآورترین فعالیت شود. پس تخصیص سرمایه هنگامی درست انجام می شود که شرکت‌هایی که فرصت‌های سرمایه‌گذاری بهتر دارند، سرمایه مورد نیاز خود را تأمین کنند و آن بخش‌های اقتصاد که بازدهی کمتری دارند (و با محدودیت بیشتر روبرو هستند) از استفاده سرمایه محروم شوند.

۲-۳-۹کارایی عملیاتی:

کارایی عملیاتی اشاره به تسهیل و سرعت مبادلات در بازار دارد، که از طریق آن بازارهای سرمایه امکان ملاقات خریداران و فروشندگان را ممکن می‌سازند. این نوع کارایی، منجر به افزایش سرعت نقد شوندگی دارایی‌ها می شود (همان منبع، ص ۶۰).

بازاری از نظر عملیاتی کارا محسوب می‌شود که هزینه انجام مبادلات در حداقل سطح ممکن باشد. سه مشخصه کارایی بازار را می‌توان به صورت زیر بیان نمود^[۶۲]۴:

۱٫ چنانچه کارگزاران و معامله گران، سودهای عادی و معقولی را (با توجه به سطح ریسک فعالیتشان) به دست آورند، بازار از نظر عملیاتی کارا است؛

۲٫ کارایی عملیاتی بستگی به درجه رقابت بین کارگزاران و معامله گران (سهولت در ورود و خروج) دارد؛

۳٫ کارایی تخصیصی، مستقیماً به سطح کارایی عملیاتی در هر بازاری مرتبط است.

گونه‌های سه گانه کارایی اطلاعاتی بازار سرمایه:

کارایی اطلاعاتی بازار در سه سطح، از نظر مفروضات و پیامدهای آن مطرح است که ذیلاً مطرح می شود:

شکل ضعیف : انعکاس اطلاعات بر قیمت سهام می‌تواند در سطح نازل و به اصطلاح در شکل ضعیف آن مطرح باشد. در این سطح از کارایی، قیمت‌های اوراق بهادار، فقط اطلاعاتی که در گذشته قیمت‌ها نهفته است و از توالی تاریخی قیمت‌ها حاصل می شود را منعکس می‌کنند، که این اطلاعات بلافاصله در قیمت‌های جاری منعکس می‌شوند. در این حالت فرض می شود قیمت اوراق بهادار، فقط ‌منعکس کننده اطلاعات تاریخی باشد؛

1. نسبت کارکنان به دارایی ها (دارایی ها/ کارکنان)

این نسبت برابر است با جمع تعداد کارکنان تقسیم بر کل دارایی ها. سرمایه گذاری در دارایی‌های سرمایه ای به منظور تامین گزینه های استراتژیکی شرکت لازم و ضروری است.( Gale 1980 Porter 1980) نسبت فروش به مخارج سرمایه ای و نسبت فروش به دارایی ها, معیارهای کارایی شرکت در استفاده از دارایی های سرمایه ای در تولید درآمد است، در حالی که نسبت کارکنان به دارایی ها استفاده از منابع شرکت توسط کارکنان شرکت را اندازه گیری می کند.(Hambrick 1983 ha,Nair 1995) این معیار ها صرفه جویی دارایی های شرکت را مورد بررسی قرار می‌دهد.

شرکتهایی که این استراتژی را دنبال می‌کنند،سعی دارند کالا و خدمات را با پایین ترین قیمت عرضه کنند.
استراتژی حداقل هزینه این امکان را به شرکت می‌دهد که بدون متضرر شدن قیمتهای خود را در جریان رقابت پایین بیاورد. کاهش هزینه اغلب از طریق حذف ضایعات و در نتیجه کاهش هزینه شکست صورت می‌گیرد.

شرکتهایی که استراتژی حداقل هزینه را دنبال می‌کنند عمدتاً برای ایجاد این موقعیت،یک یا چند عامل زیر را به کار می گیرند:

عوامل ایجاد استراتژی حداقل هزینه

(استفاده از حداکثر ظرفیت )

هنگامی که تقاضای مشتریان بالا بوده و ظرفیت شرکت(فضا،کارکنان،تجهیزات) به طور کامل مورد استفاده قرار می‌گیرد،هزینه های ثابت روی واحدهای بیشتری از محصول سر شکن می‌شوند ولذا مجموع هزینه های واحد محصول پایین تر می‌آید.

(صرفه جویی به مقیاس)

عامل اصلی دیگر که توان ایجاد مزیت های هزینه را دارد،صرفه جویی به مقیاس می‌باشد. این عامل یک مزیت هزینه است که به جای بهره گیری بیشتر از تسهیلات موجود،به تسهیلات بزرگتر مربوط می شود.

(پیشرفت‌های تکنولوژیکی)

شرکتهایی که در تکنولوژی های کاهنده هزینه سرمایه گذاری می‌کنند،با افزایش در هزینه های ثابت به دنبال پایین آوردن هزینه های متغیر خود می‌باشند.در حالی که این نوع سرمایه گذاری ها عمدتاً با فعالیت‌های تولیدی یک کارخانه ارتباط می‌یابند،اما شرکت‌های بسیار دیگری نیز وجود دارندکه در زمینه اتوماسیون اداری و خدماتی اقدام به چنین سرمایه گذاریهایی می نمایند.

(تاثیرات یادگیری وتجربه عامل نهایی تاثیر گذار بر ساختار هزینه شرکت،اثرات یادگیری می‌باشد.)

منحنی یادگیری بیان می کندکه زمان مورد نیاز برای انجام یک کار با تعداد دفعات تکرار آن کاهش می‌یابد.
‌بر اساس این تئوری در هر مرتبه که میزان تولید تجمعی دوبرابر می شود،زمان مورد نیاز برای انجام کار ‌با درصد نسبتا یکنواختی کاهش می‌یابد.صرفه جوییهای قابل توجه در زمان به صرفه جویی در هزینه منجر می‌گردد.
تاثیرات تجربه نیز مشابه تاثیرات یادگیری است،در سازمان‌های امروزی تاثیرات تجربه حتی مهمتر از تاثیرات یادگیری نیروی کار است،نیروی باتجربه در مذاکرات و قراردادهای خود اثربخش تر و کارامد تر عمل می کندکه این موجب افزایش سطح کارایی و اثربخشی سازمان با تعداد کمتری نیروی کار می شود.

مؤلفه های استراتژیک کاهش هزینه

۱-ارائه محصول یا خدمات غیر تجملی

یک راه ساده برای دستیابی به هزینه پایین،حذف کلیه تجملات و چیزهای اضافی از محصول یا خدمات است.
دلایل مختلفی برای یک مزیت هزینه ای غیر تجملی که پایدار نیز می‌باشد وجوددارد؛ اول این که رقبا نمی توانندبه سادگی خدمات پیشنهادی را که مشتریان انتظار دارند،متوقف سازند.دوم اینکه،عملیات وتسهیلات رقبا با توجه به چنین خدماتی طرح ریزی شده است و به راحتی قابل تغییر نیست.

۲- طراحی محصول

طراحی یا ساخت یک محصول می ‌تواند صرفه جویی هایی در هزینه ایجاد کند. روش دیگر،استفاده از وسایل جانبی یا اضافی برای یک محصول است تا بتوان ارزش ادراکی بیشتری برای مشتری فراهم کرد.تعدادی از شرکت‌های کامپیوتری،سیستم‌های کم هزینه ای نظیر نرم افزارها یا چاپگرها را به دستگاه های خود اضافه می‌کنند. هنگامی که فشارهای قیمتی وجود دارد،کوچک کردن محصول،راه حل دیگری می‌باشد.این راه حل،به(راه حل هرشی )معروف است؛‌زیرا شرکت هرشی برای اولین بار از آن استفاده کرد.هرشی هنگامی قیمت کاکائو افزایش یافت،شکلات های خود را کوچک ساخت.

۳-تولید/عملیات

۱-۳- صرفه جویی در هزینه مواد اولیه

دسترسی یک شرکت به مواد اولیه می‌تواند مزیت هزینه پایداری را برای آن شرکت ایجاد کند.

۲-۳- توزیع با هزینه پایین

هنگامی که هزینه عمده ما هزینه توزیع است استفاده از یک کانال توزیع متفاوت می‌تواند مزیت هزینه پایداری را برای ما به همراه داشته باشد.

۳-۳- صرفه جویی در هزینه نیروی کار

در برخی صنایع پرقدرتی که برنیروی کار تمرکز دارند،مزیت هزینه پایدار حداقل با توجه به برخی از ‌گروه‌های استراتژیک،می‌تواند ما را به استفاده از نیروی کار ارزان هدایت کند.

۴-۳- یارانه دولت

برخی شرکت‌ها،یارانه های دولتی یا تسهیلات ویژه دیگری را دریافت می دارند که به طور مؤثر مزیت هزینه پایداری را به صورت مستقیم ویا غیر مستقیم برای آن ها فراهم می‌کند.

۵-۳- مزیت در هزینه تعیین مکان

بعضی مواقع بهترین مکان‌ها دراختیار افرادی است که از قبل وارد بازار شده اند.رقبا در این حالت متوجه می‌شوند که برای یافتن مکان بهتر باید هزینه بیشتری صرف کنند.به طور حتم یکی ازدلا یل موفقیت مک دونالد سیاست دیرینه در خرید املاک بوده است

۶-۳- خرید تجهیزات سرمایه ای ارزان قیمت

شرکت‌ها گاهی اوقات تشویق می‌شوند تا یک کسب وکار را حتی با قیمتی پایین تر از هزینه جایگزینی یا ارزش دفتری آن رها کنند.

۷-۳- کاهش هزینه سربار

یک شرکت، خصوصاً در یک صنعت رشد یافته و بالغ،در طی مراحل رشد با افزایش تقاضا برای هزینه نیروی کار وهزینه سربارمواجه خواهد شد که می‌تواند از میزان آن بکاهد.صنایع وایت مثال خوبی از شرکتی است که در ابتدا دارایی‌های ارزان را خریداری کردو سپس هزینه سربار و هزینه نیروی کار اضافی راکاهش داد.

صرفه جویی به مقیاس

عامل اصلی دیگر که توان ایجاد مزیت های هزینه را دارد،صرفه جویی به مقیاس می‌باشد. این عامل یک مزیت هزینه است که به جای بهره گیری بیشتر از تسهیلات موجود،به تسهیلات بزرگتر مربوط می شود.

منحنی تجربه

این منحنی بیان می‌دارد که یک شرکت در ساخت یک محصول،تجربه می اندوزد که این تجربه باعث می شود هزینه هایش با یک نرخ قابل پیش‌بینی کاهش یابد.

فرهنگ کاهش هزینه

یک استراتژی موفق کاهش هزینه،معمولا جنبه‌های مختلفی دارد که هزینه ها تمایل دارند از جنبه‌های مختلف با آن مواجه شوند و معمولا این استراتژی توسط فرهنگ کاهش هزینه حمایت می شود.مدیریت ارشد ،نظام پاداش ها،سیستم ها،ساختارو فرهنگ ،همه و همه باید بر کاهش هزینه تأکید کنند. همچنین به یک تمرکز جدی نیاز است که قابل مقایسه با آن استراتژی باشد که توسط شرکتهایی که به صورت موفق مدیریت کیفیت جامع را به کار گرفته اند ،حاصل شده است.

ریسکهای همراه در استراتژی حداقل هزینه

الگوی پویا: این الگو با الگوی فابر ،شباهت اندکی دارد. بر اساس این الگو ، طراحی مدل کسب وکار با توجه به عوامل پویای محیطی و درطی فازهای مختلفی صورت می‌گیرد (زعفریان، ۱۳۹۱،ص۸) .

طراحی خدمات: مسأله اصلی در خدمات ارزش است. ارزش از نظر جهت دید ارائه دهنده و دریافت کننده به چهار گروه تقسیم می شود که در طراحی خدمات باید مورد توجه واقع شود: نخست ارزش مورد نظر که منظور از آن ، ارزشی است که تهیه(ارائه)کننده خدمات قصد دارد در بالاترین میزان به مشتریان و یا کاربران نهایی ارائه دهد. این هدف غایی نقطه شروع نوآوری بوده و منجر به ارائه ارزش می‌گردد. ارزشی که ارائه کننده ارزش ، به مشتریان خدمات ارائه می‌دهد ، ارزش ارائه شده ،نام دارد. ارزش مورد انتظار ، ارزشی است که مشتریان انتظار دارند از خدمات دریافت نمایند. این نوع ارزش تحت تأثیر تجارب قبلی مشتری و یا خدمات مشابه قرار می‌گیرد. ارزش گرفته شده ، ارزشی است که مشتری(کاربرنهایی)هنگام استفاده از خدمات ارائه شده ،دریافت می‌کند . این بعد ارزش،خط پایان است و مشتری پسازآن به ارزیابی نوآوری می پردازد (زعفریان، ۱۳۹۱،ص۸) .

طراحی سازمانی: به تشریح شبکه ارزشی می پردازد که برای ازقوه به فعل در آوردن ارزش مورد نظر الزامی است. یک شبکه ارزش شامل دست اندرکاران با منابع و قابلیت‌های ویژه است که در تعامل با یکدیگر وانجام فعالیت‌های ارزشی به ایجاد ارزش برای مشتریان می پردازند تا بتوانند استراتژیها و اهداف خود را از قوه به فعل در بیاورند. دست اندرکاران این شبکه ارزش با توجه به منابع و قابلیت‌ها ممکن است قدرت بیشتر یا کمتری در شبکه ارزش داشته باشند. بر اساس نظر هاوکینز، شرکای هر شبکه ارزش شامل سه گروه شرکای ساختاری که دارایی‌های محسوس و غیرمحسوس غیرقابل جانشین را تهیه می‌کنند، شرکای همکار که به تهیه خدمات و کالاها برای برآوردن نیازهای خاص شبکه می پردازند و شرکای حمایتی که خدمات و

کالاهای عمومی و قابل جانشین را فراهم می‌کنند. شرکای ساختاری نسبت به شرکای حمایتی از جایگاه بهتری برای اعمال کنترل بر شبکه ارزش دارا هستند طراحی فناوری: در این بعد معماری فنی(بازدرمقابل بسته ،متمرکز در مقابل توزیع شده) ، زیرساختار (پهنای باند بالا در مقابل پهنای باند پایین) ، شبکه های دسترسی( ثابت در مقابل بیسیم ، پهنای باند بالا در مقابل پایین ، قابل قیاس در مقابل غیر قابل قیاس) ،پلتفرم های خدمات (متمرکز در مقابل توزیع شده ، شخصی در مقابل غیرشخصی ، مطمئن در مقابل غیرمطمئن،قدیمی ‌در مقابل‌ جدید)،وسایل دسترسی کاربرنهایی به خدمات (چند منظوره ‌در مقابل‌ تک منظوره ، تسهیل ذخیره سازی در مقابل عدم ذخیره سازی،گنجاندن نرم افزار در مقابل ترمینال باز) ، برنامه های کاربردی (همیشگی در مقابل حساس به زمان ، شخصی در مقابل غیرشخصی،مطمئن ‌در مقابل‌ غیرمطمئن) ، داده (حجم زیاد در مقابل حجم کم) ‌و کارکرد فناوری (همیشگی در مقابل حساس بودن به زمان، شخصی در مقابل غیرشخصی،مطمئن در مقابل غیرمطمئن) به عنوان مهمترین متغیرهای طراحی فناوری بررسی می‌شوند ( بوام ، ۲۰۰۷ ،ص ۱۰۸ ) .

جدول ( ۲-۳) الگوهای طراحی مدل کسب وکار از دیدگاه صاحب‌نظران مختلف را نشان می‌دهد .

الگوهای طراحی مدل کسب وکار صاحب‌نظران مختلف

ردیف

نام صاحب اثر

نام مدل

ابعاد/حوزه طراحی

نقاط قوت

نقاط ضعف

۱

فابر

SOFT

خدمات

-توجه به مشارکت مبتنی بر ارزش

-توجه به ابعاد مختلف کس و کار در طراحی مدل

-توجه به ابعاد بازار در طراحی مدل

-توجه به عوامل محیطی در طراحی مدل

-عدم توجه به فازهای طراحی بر کسب وکار

-عدم توجه به تغییرات عوامل مؤثر بر کسب وکار

سازمان

مالی

فناوری

۲

متلی و پدرسون

MAPIT

بازار

-توجه به زنجیره ارزش

-توجه به ابعاد مختلف کسب وکار در طراحی مدل

-توانایی شناسایی ومقایسه مدل های کسب وکار

-توجه به تاثیر بخش های مختلف شبکه ارزش بر هم

-عدم توجه به فازهای طراحی بر کسب وکار

-عدم توجه به تغییرات عوامل مؤثر بر کسب وکار

-عدم توجه به ریسکهای کسب و کار

عوامل

محصول

حوزه تاثیر

معاملات

۳

اسلوتزکی،

استاهلر،آفوو توکی وپورتر

IDEA

شناسائی

-توجه به مشارکت مبتنی بر ارزش

– توجه به فازهای طراحی بر کسب وکار

-توجه به تغییرات و قابلیت‌های بالقوه فناوری

-توانایی شناسایی ومقایسه مدل های کسب وکار

-عدم توجه جامع بر عناصر و ابعاد طراحی مدل کسب وکار

-عدم توجه جامع بر عوامل تاثیر گذار محیطی بر مدل

طراحی

ارزیابی

جمع‌ آوری و یکپارچه سازی

۴

امر ال ساوی

VISOR

ارزش

-توجه به مشتری مداری

– توجه به ابعاد و عناصر طراحی مدل

-توانایی یکپارچه سازی رویکردهای مختلف مدل کسب وکار

-توجه به تجارب کاربر و فاکتورهای جایگزینی

-عدم توجه جامع به فازهای طراحی مدل

اینتر فیسی

سرویس

سازماندهی

درآمد

۵

هری بومن و همکاران

FBBM

سازمان

-توجه به مشارکت مبتنی بر ارزش

– توجه به فازهای طراحی بر کسب وکار

-توجه به شبکه های ارزش انعطاف پذیر به جای زنجیره ارزش سنتی،استاتیک و خطی

-توجه به ارتباط بین ابعاد سازمانی،فناوری وخدمات

-توجه به روایی و پایایی مدل کسب وکار قبل از شکل گیری شبکه

-عدم توجه جامع به فازهای طراحی مدل

-عدم توجه جامع بر عوامل تاثیر گذار محیطی بر مدل

فناوری

خدمات

مالی

۶

کیجن،بومن،

هکر وفابر

داینامیک

طراحی خدمات(ارزش)

– توجه به ابعاد و عناصر طراحی مدل

-توجه ویژه به ابعاد مختلف ارزش

-توجه خاص به تغییر محوری و پویایی

-عدم توجه جامع به فازهای طراحی مدل

طراحی سازمانی(عوامل)

طراحی فناوری

طراحی مالی

جدول( ۲-۳) الگوهای طراحی مدل کسب وکار صاحب‌نظران مختلف

۲-۳-۵ ) نوآوری در مدل کسب وکار

تحقیقات ثابت نمود که این متغییر­ها تا ۶۰% قادر به تبیین سهولت هستند در این تحقیق عوامل که برای دفعات نخست و در مراحل اولیه ی استفاده مؤثر هستند را به چند دسته­ ویژگی­های فردی و ویژگی­های موفقیتی تقسیم می­ نماید. در سال ۲۰۰۳ مدل تئوری یکپارچه­ی پذیرش و بهره­ گیری از فناوری معرفی شد. محققین در سال ۲۰۰۶ مدل توسعه ­یافته­ای از پذیرش فناوری را توصیه نمودند. (Sun & Zhang, 2006) که ده فاکتور تعدیل کننده را شناسایی و در قالب سه گروه عوامل سازمانی (داوطلبی طبیعت وظیفه و کسب و کار) عوامل مرتبط با فناوری (دشواری فناوری بهره­ گیری فردی در برابر بهره­ گیری گروهی هدف به­ کارگیری فناوری کار­گرا بودن در برابر تجهیزات­گرا بودن آن) و شاخص­ های فردی (ظرفیت های ذهنی – پیشینه ی فرهنگی – سن – جنس و تجربیات است) این متغییر­ها در کنار سازه­ های اصلی، سهولت و سودمندی درک شده و هنجارهای اجتماعی مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد.

توسعه ی مدل پذیرش فناوری ۲

در سال ۲۰۰۰ محققین برای تکمیل مدل ابتدایی پذیرش فناوری و تبیین سودمندی و سهولت درک شده از قصد به کارگیری در قالب واژه های تاثیرات اجتماعی و فرایند­های ارزیابی ابزارها استفاده نمودند چون هر چند مدل ابتدایی پذیرش فناوری بر پایه­ ­ مدل رفتار منطقی آجزن استوار بود لیکن هنجارهای اجتماعی در ساختار آن موجود نبود. از زمان معرفی مدل همه محققان به لزوم و ضرورت ورود متغییر های بیشتر در مدل تأکید کرده‌اند.

در مدل پذیرش فناوری ۲ یکی از مهم از اهداف تبیین شاخص های سودمندی و سهولت درک شده است. شکل ۶ نمونه ای از این مدل را ارائه می‌دهد که شاخص هایی چون(هنجارهای فاعلی– داوطلبی و تصویر) ارائه شده و ابزارهایی چون ( ارتباط شغلی – کیفیت خروجی ارزیابی – نتایج و سهولت درک شده) معرفی شده است.

در این مدل تجربیات و داوطلبی به عنوان متغییر میانجی مطرح است. متغییر داوطلبی به عنوان متغییر میانجی بین به­ کارگیری و سطوح سازمانی مطرح است. هنجارهای اجتماعی از طریق سودمندی درک شده یا در قالب آنچه بین ­المللی­شدن نامیده می­ شود بر مدل تاثیر­گذار است. عامل هنجارهای اجتماعی بر تصویر ذهنی تاثیر می­ گذارد.

شکل ۶ مدل پذیرش فناوری ۲ (Venkatesh & Davis, 2000)

نتایج

کیفیت خروجی

تصویر

ارتباط شغلی

هنجارهای فاعلی

تجربه

داوطلبانه بودن

سودمندی درک شده

سهولت درک شده

قصد استفاده

رفتار استفاده

تحقیقات بیانگر این مطلب است که بهره­ گیری که بر اثر فشار عوامل سازمانی رخ دهد درک فرد از سودمندی درک شده بر اثر تاثیر عوامل اجتماعی سبب افزایش استفاده می­ شود. فرد نسبت به بهره­ گیری از سیستم هدف در صورتی که افراد شاخص در گروه یا تیم به آن اعتقاد داشتند بیشتر ترغیب می­ شود. مدل پذیرش فناوری ۲ عواملی چون بین ­المللی­شدن را زمانی که داوطلبی یا اجباری ‌می‌باشد را مطرح می­ نماید متغییر میانجی یک تجربه است که بر هنجارهای فاعلی و قصد بهره­ گیری از سیستم تاثیر می­ گذارد رابطه­ بین هنجارهای فاعلی و قصد در مواقعی که بهره­ گیری اجباری بوده است و فرد در آغاز استفاده از سیستم است قوی­تر ‌می‌باشد. تجربه بر رابطه­ بین هنجارهای فاعلی و سودمندی درک شده نیز تاثیر می­ گذارد.

در فرایند ابزاری، مدل پذیرش فناوری ۲ پیشنهاد می­ کند که در حوزه­ فردی ارتباط بین اهداف شغلی و خروجی آن با به­ کارگیری سیستم ارتباط وجود دارد (ارتباط شغلی) این امر به عنوان اساسی در ارزیابی سودمندی سیستم به کار می­رود (سودمندی درک شده).

مدل پذیرش فناوری ۲ در مقایسه با مدل پذیرش فناوری نخستین که حدود ۵۲-۳۴ درصد قصد به­ کارگیری را توصیف می­ کند ؛تا حدود۶۰ درصد متغییرهای مرتبط با سودمندی را توصیف می­ کند.

مدل تناسب بین وظیفه و فناوری

نظریه­ های تناسب سازمانی فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله مدل تناسب بین وظیفه و فناوری ^[۲۳]که توسط گودهیو مطرح شده است ، به منظور درک بهتر طیف گسترده ­ای از عوامل سازمانی ارائه ‌شده‌اند که به­ کارگیری راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات را تحت تاثیر قرار می­ دهند. در شکل ۲-۷ شمای کلی از مدل تناسب وظیفه با فناوری ارئه شده است. (Goodhue & Thompson, 1995)

شکل ۷ مدل تناسب وظیفه با فناوری (Goodhue & Thompson, 1995)

وظیفهفه

فناوریی ناوری

فرد

تناسب بین

وظیفه -فناوری

ارزشیابی کاربر

عملکرد

شکل ۲ -۷

همان­گونه که در شکل ۲-۷ مشاهده می شود؛ در مدل سه عامل کاربر، فناوری و پیچیدگی وظایف سازمانی که باید توسط سیستم­های فناوری اطلاعات و ارتباطات پشتیبانی شود؛ مدنظر قرار ‌می‌گیرد. این مدل براین فرض استوار است که اگر سیستم های فناوری اطلاعات و ارتباطات از وظایف سازمانی به خوبی پشتیبانی نماید احتمالا بیشتر مورد استفاده قرار خواهد رفت و وظایف فرد را نیز هماهنگ می­سازد. زیرا کاربران از روش­هایی استفاده ‌می‌کنند که وظایفشان را کامل و با بیشترین منافع انجام دهند. و اگر فناوری اطلاعات و ارتباطات مزیت رقابتی موجود را ارائه نکند استفاده نخواهد شد.

هر چند در این مدل به وجوه جدیدی از فناوری یعنی هماهنگی یا تناسب میان کاربر و فناوری ونیز میان وظیفه و فناوری توجه شده است، اما تعامل میان کاربر و وظیفه که مهمترین عامل برای اجرای پروژه­ های فناوری اطلاعات و ارتباطات است بررسی­نمی شود. (Tisknakis & Kouroubali, 2009)

نظریه یکپارچه پذیرش و به کارگیری فناوری (UTAUT)

یکی از جدیدترین مدل­ها درباره پذیرش فناوری، نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری است که آن را می توان حاصل تلفیق سازه­ های اصلی چندین مدل مشهور در زمینه پذیرش فناوری دانست. هدف این نظریه دست­یافتن به دیدگاهی واحد درباره پذیرش کاربران است. محققین (Venkatesh, V., Morris, M. G., Davis, G. B., & Davis, F. D., 2003) دریافته­اند که محققین حوزه ­های سیستم­های اطلاعاتی یا فناوری اطلاعات با مدل­های متعددی در حوزه­ پذیرش فناوری مواجه هستند ضرورت یکپارچه­کردن مدل­ها در قالب تئوری یکپارچه پذیرش و به­ کارگیری فناوری وجود داشته است. یکی از جدیدترین مدل­ها درباره پذیرش فناوری ، نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری است. که آن را می توان حاصل تلفیق چندین مدل مشهور در زمینه پذیرش فناوری دانست. هدف این نظریه دست یافتن به دیدگاه واحد درباره پذیرش کاربران است.

جدول ۷مهمترین دلایل عدم امکان به کارگیری مدل درسطح سازمان

مهمترین دلایل عدم امکان به کارگیری مدل درسطح سازمان

فناوری های که مطالعه شده است اغلب ساده و فرد محور بوده در حالی که فناوری های سازمانی اغلب دشوار و پیچیده است

اغلب جامعه ی آماری بجز تحقیقات معدودی دانش آموزان بوده اند.

زمان ارزیابی آن ها کلی بوده بیشتر تحقیقات بعد از پذیرش یا عدم پذیرش بهره گیری از سیستم بوده که واکنش ها انجام شده می‌باشد.

طبیعت ارزیابی ها چند بعدی بوده است.