۲-۴) کیفیت

در گذشته مشتری به دنبال جنس ارزان، سریع، راحت و با کیفیت مناسب بود اما اکنون مشتری به دنبال جنس ارزان، سریع، راحت، با کیفیت مناسب، به علاوه ی ارزش اضافه و یک مطلوبیت ویژه می‌باشد.

کیفیت یعنی برآورده کردن نیازها و انتظارات مشتری یا حرکت فراتر از این انتظارات. درک نیازها و انتظارات مشتری لازمه ی موفقیت در بازار امروز و حفظ موقعیت تجاری است. به عبارتی دیگر درجه ای که یک محصول با انتظارات مشتری و مشخصات ارائه شده تطبیق دارد. کیفیت خدمات یکی از شاخص های اثربخشی است. منظور از کیفیت، تأمین نیازها و انتظارات مشتریان و کنترل تغییرپذیری خدماتی است که به مشتریان ارائه می‌گردد. دمینگ^[۵۳] کیفیت را با رضایت مشتری یکی می‌داند و جوران^[۵۴] معتقد است کیفیت یعنی مناسب بودن کالا برای مصرف و کرازبی^[۵۵] می‌گوید کیفیت یعنی تطابق با نیاز مشتری. ‌بنابرین‏، می‌توان نتیجه گرفت که یکی از راه های ارتقا اثربخشی سازمان، افزایش رضایت مشتریان است^[۵۶].

امروزه استاندارد بین‌المللی ایزو ۹۰۰۰ کیفیت را به عنوان وجود کلیه ی ویژگی های یک چیز (هدف کلی خدمت یا محصول یا یک فرایند، یک فعالیت، یک سیستم، یک سازمان، یک شخص یا ترکیبی از همه ی این ها) که قدرت ‌پاسخ‌گویی‌ به نیازهای معین را در خود دارد تعریف نموده است. این توصیف پذیرفته شده ی بین‌المللی به مشتریان، استفاده کنندگان و فراهم کنندگان محصولات و خدمات اشاره دارد.

در واقع کیفیت ‌در مورد محصول و خدمت برای پذیرش ویژگی های کافی در به کار بردن آنان است. تعداد این ویژگی ها موفقیت کالا را در قیمت های رقابتی توجیه می کند. به علاوه کیفیت بیانگر یک فلسفه ی سودبخش جدید برای مدیران شرکت هاست و آن ها معمولاً در تعهدات شفاهی خود و از طریق کارکنان روابط عمومی سازمان ها، در تبلیغات خود بر این موضوع تأکید دارند. این تعهدات برای رسیدن به هدف نهایی یعنی رضایت مشتریان در تمامی سطوح و چرخه ی تولید و در همه ی بخش های شرکت ها وجود دارد. یک کالا نتیجه ی یکسری فعالیت هایی است که طی یک فرایند به وجود می‌آیند^[۵۷].

۲-۵) خدمات

خدمات، محصولاتی ناملموس هستند که از نظر مشتری دارای ارزش مطلوبیت می‌باشند. مشتری در مقایسه با خدماتی که از شرکت های مختلف دیگر دریافت می‌کند یا در مقایسه با انتظاراتش ‌در مورد خدمت، به قضاوت و داوری می نشیند. کلاً شاخص های مورد ارزیابی مشتریان هم چون دقت، سرعت، امنیت، رعایت ادب، حفظ رابطه ی دوستی، مفید بودن و … ذهنی هستند و تنها با اندازه گیری آن ها می توان رضایت مشتریان را ارزیابی کرد.

خدمات ممکن است یک ایده، یک چیز مهیج، نوعی اطلاعات، نوعی تغییر در ظاهر یا سلامتی مشتری، ایجاد یک حالت روانی خوشایند، انجام کار در زمان و مکان درست یا احساس امنیت باشد. به عبارت دیگر خدمات یک بسته ی آشکار و پنهان از منافع و مزایایی است که با بهره گرفتن از کارهای تسهیل کننده و تسهیلات و تجهیزات پشتیبانی کننده پدید می‌آید^[۵۸]. فیلیپ کاتلر خدمات را فعالیت یا منفعتی نامحسوس، تفکیک ناپذیر، تغییر پذیر و فناپذیر تعریف می‌کند زیرا قبلاً خرید نمی توان آن را دید، مزمزه یا لمس کرد، شنید یا بو کرد. ‌در مورد تفکیک ناپذیری می توان ادعا کرد که خدمات برعکس کالاها ابتدا فروخته می‌شوند، سپس تولید می‌کردند و همزمان با تولید به مصرف می‌رسند.

صرف نظر از اینکه ارائه کننده ی خدمت، شخص یا ماشین باشد، خدمت از ارائه کننده ی خود جداشدنی نیست. ‌در مورد تغییر ناپذیری می توان گفت از آن جا که کیفیت خدمت بستگی به شخص ارائه کننده، زمان، مکان و نحوه ی ارائه خدمت دارد و حتی یک فرد ممکن است در دو زمان متفاوت، خدمت خود را متفاوت ارائه نماید، لذا می توان گفت یکی از مشخصه‌ های خدمات، تغییرپذیری آن است. هم چنین خدمات فناپذیرند و به محض ارائه شدن به مصرف می‌رسند. ‌بنابرین‏ نمی توان آن ها را مثل کالا ذخیره کرد یا جهت مصارف بعدی انبار نمود، لذا در ‌پاسخ‌گویی‌ به تقاضا ممکن است در سازمان اختلالاتی به وجود آید. با توجه به حجم بالای اشتغال، سودآوری و ارتباط بسیار نزدیک با مشتری، اهمیت کیفیت خدمات روشن است. مدیریت و ارزیابی کیفیت خدمات ارائه شده ضامن رشد و حیات سازمان خدمت دهنده و پیروزی در رقابت است.

۲-۶) کیفیت خدمات

در عصر مشتری مداری حاضر، ارج نهادن به مشتری یک سلاح راهبردی محسوب می شود، به ویژه برای شرکت هایی که در جستجوی حفظ مشتریان موجود و شناسایی و جذب مشتریان جدید هستند^[۵۹]. یکی از راه کارهای اساسی که یک مؤسسه ی خدماتی می‌تواند با توسل به آن خود را از سایر رقبا متمایز کند، ارائه ی دائمی کیفیت خدماتی برتر به مشتریان می‌باشد. بسیاری از شرکت ها ‌به این نکته ی مهم پی برده اند که ارائه ی خدماتی دارای کیفیت، می‌تواند مزیت رقابتی نیرومندی برای آنان به ارمغان ‌آورد و مزیتی که سرانجام به سود بالاتری می‌ انجامد، برای رسیدن ‌به این مهم کافی است به انتظارات مشتریان از کیفیت خدمات پاسخس مناسب داده شود یا از آن پیش گرفته شود^[۶۰].

مفاهیم کیفیت خدمات و رضایت از خدمات، در نوشتارها و فعالیت های بازاریابی در طول دهه های گذشته مورد توجه بسیار قرار گرفته است. محققان بازاریابی مزایای رضایت و کیفیت را بسیار ستوده اند و آن ها را به عنوان شاخص هایی از مزیت رقابتی سازمان نام برده اند^[۶۱]. کیفیت مفهوم وسیعی دارد که تمام بخش های سازمان نسبت به آن متعهد هستند و هدف آن افزایش کارایی کل مجموعه است به نحوی که مانع پدید آمدن عوامل مخل کیفیت شود. هدف نهایی آن مطابقت کامل با مشخصات مورد نیاز مشتری، با حداقل هزینه برای سازمان است که منجر به افزایش قابلیت رقابت می شود. محققان زیادی ‌در مورد کیفیت خدمات تعاریفی ابراز کردند که در زیر برخی از آن ها آورده شده است:

• • گرینوس در سال ۲۰۰۱ این چنین بیان می‌کند که کیفیت خدمات، اندازه ی مغایرت بین ادراک مشتری از خدمات و انتظارات او می‌باشد^[۶۲].

• • پاراسورامان^[۶۳] در سال ۱۹۹۳ می‌گوید کیفیت خدمات میزان سازگاری پایدار با انتظارات مشتری و شناخت انتظارات مشتری از خدمات خاص می‌باشد^[۶۴].

• • لویس وبومز در سال ۱۹۸۳ می‌گویند که کیفیت خدمات میزان سازگاری سطوح مختلف خدمت با انتظارات مشتری است^[۶۵].

• • زیتهامل^[۶۶] در سال ۱۹۸۷ بیان می‌کند که کیفیت خدمات قضاوت همه جانبه ی مشتری درباره ی ماهیت برتر خدمت نسبت به خدمات مشابه با مزیت برجسته ی آن است^[۶۷].

• • عثمان واون در سال ۲۰۰۰ کیفیت خدمات را به عنوان درجه ای از اختلاف بین ادراک و انتظارات مشتریان از خدمات تعریف می کند^[۶۸].

• • کرازبی^[۶۹] در دهه ی ۱۹۸۰ اعلام می‌کند که کیفیت یعنی آن چه که موفقت شد به درستی انجام شود و یا «همخوانی با مشخصات». اشکال این تعریف در این است که ممکن است مشخصات مد نظر، مطابق میل و سلیقه ی مشتری نباشد^[۷۰].

امتیاز۵ : نشان دهنده عملکرد در سطح نارضایتی است: بدترین امتیاز.

به نظر می­رسد تکنیک نظارت غیرحضوری بانک مرکزی مبتنی بر الگوی رتبه بندی کملز، ابزاری قوی و کارآمد در ارزیابی عملکرد بانک هاست. این سیستم ضمن ارزیابی عملکرد مدیریت ریسک و انطباق شرایط و عملکرد بانک با معیارهای از قبل تعیین شده برای دارایی­ ها و تعهدات، به ارزیابی مستمر روش های عملیاتی، مقررات و ضوابط داخلی و همچنین معیار­های حاصل از نتایج به دست آمده آن ها تعلق می‌گیرد. نتیجه ارزیابی های سیستم رتبه بندی کملز حاصل جمع نتایج حاصل از نظارت غیرحضوری و بازرسی حضوری است. برای نظارت غیرحضوری از صورت های مالی ماهیانه استفاده می­ شود و برای انجام بازرسی­حضوری، بازرسان آن دسته از اطلاعات را که در صورت‌های مالی منعکس نشده است، جمع‌ آوری می‌کنند. این ارزیابی ها به دستیابی به درجات اعتباری بین صفر تا صد، منجر می­گردد. بر اساس این درجات اعتباری است که رتبه های بین ۱ تا ۵ به شاخص‌های شش گانه مذکور داده می شود.

۲-۷-۱- سیستم رتبه بندی کملز در حوزه بانکداری اسلامی

با توجه به مباحث قبل، به نظر می‌رسد نمی­ توان از سیستم رتبه ­بندی کملز به عنوان یک سیستم دارای صلاحیت و مناسب در تفسیر عملکرد صحیح سیستم بانکداری اسلامی یاد کرد، زیرا این سیستم،

خالی از مؤلفه های مجزا برای تعیین میزان سازگاری عملکرد بانک ها با معیارهای شریعت می‌باشد.

‌بنابرین‏ اگر با مدل کملز موجود، بانکی که در حوزه بانکداری اسلامی فعالیت می کند مورد ارزیابی قرار گیرد، این مدل به صورت سکولار عمل کرده و شاخص­ های شریعت اسلام را برای این رتبه بندی مورد ملاحظه قرار نمی دهد و سلامت بانک اسلامی بدون توجه به میزان سازگاری آن با شریعت، تعیین خواهد شد. از طرف دیگر، چارچوب حال حاضر کملز اگر هم قرار باشد بر طبق شریعت اصلاح شود، احتمالاً در بر گیرنده تمام جنبه­ های بانکداری اسلامی نخواهد بود. مواردی که در ادامه به ذکر آن ها می پردازیم، برخی از این ناسازگاری­ها را تشریح می‌کند. واسطه گری های مالی اسلامی اساساً با فعالیت های مرسوم عامه مؤسسات مالی متفاوت است، به طوری که مدل‌های نظری و پارامترهای آن ها کاملاً متفاوت می­باشند در ادامه به چهار جنبه از این تفاوت ها اشاره ­می­ شود. اولین تفاوت خود را در انحراف قابل توجه از ساختار دارایی ها نشان می‌دهد. در ستون دارایی­ های در ترازنامه بانک‌های اسلامی اولویت محسوسی برای دارایی های مالی با پشتوانه حقیقی (بر اساس اصل مشارکت در سود و زیان( وجود دارد. دومین تفاوت، انتخاب و اجرای سیاست های حسابداری است که بر امر تخصیص درآمد بین سهام‌داران و مشتریان دلالت دارد. در واقع تأمین مالی اسلامی می بایست با موانعی که در تخصیص عواید میان دارایی­ هایی که به وسیله مطالبات سپرده گذاری حساب های سرمایه گذاری عمومی، حساب های سرمایه گذاری خاص و حقوق صاحبان سهام حاصل می­گردند، سازگار باشد. سومین تفاوت بین فعالیت ها و اصول که به گونه ای به موضوعات قبلی مربوط است، جایگاه حساب های سرمایه گذاری می‌باشد و چهارمین تفاوت ناشی از حقوق نظارتی است که به صاحبان حساب های سرمایه گذاری واگذار شده است. سیستم رتبه بندی کملز می بایست با توجه ویژه به اصول و فعالیت‌های بانکداری اسلامی مورد بازنگری قرار گیرد. اگرچه ویژگی های کملز مخالف یا متناقض با شریعت نمی باشد، ولی برای سودمند و مناسب نمودن آن در جهت تحلیل عملکرد بانک های اسلامی، مقررات تفکیکی جدیدی وضع شود. به گونه ای که سیستم جدید قادر به ارزیابی وضعیت بانک های اسلامی در زمینه پیاده سازی شریعت هم باشد.(ملا کریمی ،۸۵)

۲-۸- درﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﺗﻮان ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ ( ^[۱۰](BSFRS‬ﺗﻮﺳﻂ‬ مودیز^[۱۱]

۲-۸-۱- ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪی درﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮاﺳﺎس

ﻣﺤﯿﻂ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬

۲-۹- روش های رتبه بندی

دسته بندی یا طبقه بندی، فصل مهمی در آمار است. گروهی همگن مثلاً از اشخاص،بنگاه ها، شعب بانک و یا … ، را می توان به روش های گوناگون طبقه بندی کرد. این طبقه بندی گاهی بسیار ساده و بر اساس یک معیار و یا به روش های پیشرفته تر بر اساس معیارهای گوناگون انجام می شود. برای هر رتبه بندی به سه عامل نیاز است؛ یکی روش رتبه بندی، دیگری تعیین ‌ملاک‌ها یا شاخص‌ها برای رتبه بندی و عامل سوم؛ در صورتی که چند شاخص داشته باشیم،ارزش شاخص‌ها است. در درجه بندی شعب بانک نیز ‌به این سه عامل برای رتبه بندی احتیاج داریم( پور کاظمی ،۱۳۸۲، ۸).

۲-۱۰- رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر‬

۲-۱۱- مفهوم و تعاریف سرمایه فکری

قبل از اینکه بخواهیم سرمایه فکری را شناسائی، مدیریت و اندازه ­گیری کنیم نیاز است که مفهوم آن را درک کنیم مفهوم سرمایه فکری همیشه مبهم بوده است و تعاریف مختلفی برای تفسیر این مفهوم مورد استفاده قرار گرفته است­. بسیاری تمایل دارند از اصطلاحاتی همچون داراییها، منابع یا محرک‌های عملکرد به جای کلمه سرمایه استفاده کنند و آن ها واژه فکری را با کلماتی مانند نامشهود، ‌بر مبنای‌ دانش یا غیر مالی جایگزین می‌کنند بعضی از حرفه ها (حسابداری مالی و حرفه­ های قانونی) نیز تعاریف کاملا“ متفاوتی مانند دارایی‌های ثابت غیر مالی که موجودیت عینی و فیزیکی ندارند ارائه کرده‌اند با توجه به آنچه گفته شد تعاریف مختلفی ‌در مورد سرمایه فکری گفته شده است که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می­ شود :

۱- استوارت­^[۱۲] اعتقاد دارد سرمایه فکری مجموعه ای از دانش، اطلاعات، دارائیهای فکری تجربه، رقابت و یادگیری سازمانی است که می‌تواند برای ایجاد ثروت به کار گرفته شود. در واقع سرمایه فکری تمامی کارکنان، دانش سازمان و توانایی‌های آن را برای ایجاد ارزش افزوده در بر ‌می‌گیرد و باعث منافع رقابتی مستمر می­ شود (قلیچ لی و مشبکی ،۱۳۸۵،۳۴).

۲- بنتیس سرمایه فکری را به ‌عنوان مجموعه ای از دارائیهای نامشهود (منابع، توانائیها، رقابت) تعریف می­ کند که از عملکرد سازمانی و ایجاد ارزش به دست می‌آید )بنتیس^[۱۳] ، ۱۹۹۸ ،۴۵)

۳- ادوینسون و مالون^[۱۴] ، سرمایه فکری را اطلاعات و دانش به کار برده شده برای کار کردن ، جهت ایجاد ارزش تعریف می‌کنند (واسیل ^[۱۵]، ۲۰۰۸ ،۱۲).

۴- بنتیس و هالند در مقاله خود در سال ۲۰۰۲ ، سرمایه فکری را این طور تعریف می‌کنند: سرمایه فکری ذخیره ای از دانش را که در نقطه خاصی از زمان در یک سازمان وجود دارد، نشان می‌دهد. در این تعریف ارتباط بین سرمایه فکری و یادگیری سازمانی مورد توجه قرار گرفته است (رز و بارونز ^[۱۶] ، ۲۰۰۵ ،۱۶).

۵- سرمایه فکری دارایی است که توانایی سازمان را برای ایجاد ثروت اندازه گیری می‌کند . این دارایی ماهیت عینی و فیزیکی ندارد و یک دارایی نامشهود است که از طریق به کار گیری دارائیهای مرتبط با منابع انسانی، عملکرد سازمانی و روابط خارج از سازمان به دست آمده است . همه این ویژگی‌ها باعث ایجاد ارزش در درون سازمان می شود و این ارزش به دست آمده به دلیل اینکه یک پدیده کاملا“ داخلی است قابلیت خرید و فروش ندارد (رز و بارونز ^[۱۷]، ۲۰۰۵، ۱۸).

۲-۱۱-۱- سرمایه فکری

مبحث دوم: نظریه های آزادی مطلق ونسبی:

قوانین وسیاست های اجرایی مربوط به سقط جنین ،محصول تاثیر متقابل و پیچیده اوضاع اجتماعی، اقتصادی ، سیاسی، دینی وفرهنگی کشورهای مختلف است ازاین روکشورهای جهان، هرکدام به گونه ای درباره ی آن به بحث پرداخته ومقررات وقوانین مربوط به آن، هرکدام بحث جداگانه ای طلب می‌کند.

قوانین وسیاست های اجرایی مربوط به سقط جنین درنظام های مختلف حقوقی متضمن سه دیدگاه حاکم است دیدگاه اول که ممنوعیت مطلق است ‌و پیوسته به حق میان جنین وانسان کامل بودن آن توجه می‌کند. دیدگاه دوم یعنی آزادی مطلق سقط جنین، پیوسته به حق حیات مادر ‌و تقدم آن برحق میان جنین توجه داشته ‌و غالبا ‌از تعابیری همچون ((حقوق زنان)) مدد می‌گیرد .دیدگاه سوم آزادی نسبی سقط جنین را اجازه می‌دهد.

‌بر اساس این دیدگاه ها، نظام های حقوقی دنیا ‌بر مبنای‌ ارزش‌ها و اصول و مبانی حاکم برجامعه خود به گونه ای باپدیده سقط جنین برخورد کرده‌اند .‌بنابرین‏ نظام های حقوقی کنونی دنیا سه روی کرد کلی نسبت به مسئله سقط جنین دارند.حال با توجه به اینکه دیدگاه اول(نظریه ممنوعیت مطلق، درمبحث اول فصل دو توضیح داده شده در این مبحث به بررسی نظریه های آزادی مطلق ونسبی می پردازیم.

گفتار اول: نظریه آزادی مطلق:

طرفداران آزادی مطلق سقط جنین معتقدند که کلیه محدودیت ها باید لغو شود. این عده که به فردیون مشهور هستند، خواستار لغو زناشویی وجلوگیری از تولید مثل هستند.آن ها معتقدند همان طوری که هرکس با میل ‌و اراده‌ مادر انحام شود، مجاز است .این گروه درمواردی که شخص بدون رضایت مادر مرتکب سقط جنین می شود این عمل را ‌به این دلیل که موجب تضییع حقوق فردی مادر می شود، جرم تلقی می‌کنند.

با وجود آن که آزادی مطلق سقط جنین نیز نظری افراطی است وبسیاری از نظریه پردازان اخلاقی به منظور دفاع ازحق حیات جنین، انجام دادن چنین عملی را پیوسته نکوهش می‌کنند، درمیان کشورهای جهان به ویژه کشورهای غربی، تمایلی برای رفع محدودیت های موجود برسرراه آزادی سقط جنین دیده می شود.طرفداران این نظریه با تشریح وضعیت سقط جنین درسطح جهان، آزادی مطلق سقط جنین را ترغیب کرده وسعی می‌کنند آن را به صورت قانونی درآورند. ازنظر طرفداران این دیدگاه، درزندگی روزمره مردم همواره موقعیت هایی پیش می‌آید که گریزی جز اقدام ‌به این عمل نیست ومقررات هم حتی به وسیله چنین افرادی نقض وزیرپا گذاشته می شود.

ازمنظر اینان ،هیچ خانوده ای تحمل بارداری دختر کم سنی که ازتجاوز به عنف ویا توسط محارم باردار شده را ندارد وهمین گونه است درصورت ادامه بارداری که اگر جان مادر یا سلامت وی درخطر باشد، نمی تواند ‌در مقابل‌ این خطر اقدامی ننماید، ویا ناهنجاریهای جنینی وناقص الخلقه به دنیا آمدن وموارد دیگر، ازجمله مواردی هستند که درصورت اقدام به سقط جنین، نه تنها مادردچار ناراحتی ‌و عذاب نمی شود، بلکه جامعه نیز اورا به خاطر انجام دادن چنین عملی ملامت نخواهد کرد.

هم چنین مسائل ومشکلات اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی وخانوادگی به گونه ای است که زنان باردار را تحت فشار روحی قرار می‌دهد .

ازنظر برخی، انفجار جمعیت هم جزء معضلاتی است که به جهت رهایی از مشکلات وعوارض فراوان ناشی ازآن کنترل موالید ‌و ازجمله سقط جنین را تنها راه رهایی ازآن دانسته اند.^[۷۷]

ازنظر این گروه، حتی اگر سقط جنین برحسب تقاضا ودرخواست زن یا زن وشوهر ویا به دلایلی همچون حاملگی ناخواسته، ابتلای مادر به بیماری‌های خطرناک ومسری از جمله ایدز یا سن کم مادر باشد باید مجاز تلقی شود.^[۷۸]

وسایر دلایل دیگر که طرفداران حقوق بشر وحقوق زن وبه ویژه فمنیست ها برآن تکیه می‌زنند بدین شرح است:

اولا: یکی از مصادیق آزادی روابط جنسی آزاد است به شکلی که جوامع امروزی بدون توجه به تعالیم دینی، این امر را پذیرفته ومسلم قلمداد کرده‌اند که انسان ها باید بتوانند از آزادی های لازم بهره مند شوند بدین منظور باید تسهیلات لازم برای برخورداری از حقوق وآزادی آنان فراهم ‌و هر گونه مانعی ازسرراه برداشته شود وروشن است که ممنوعیت سقط جنین یکی از موانع عمده است که قانون گذاران کشورهای مختلف باید به بهترین وجه این مانع را ازسرراه بردارند.^[۷۹]

ثانیاً: حق هرزن است که به عنوان یک انسان ‌بر جسم وجان خود مسلط باشد وبدن خود را تحت کنترل قرار دهد ودرراستای اعمال این حق مشروع بتواند سقط جنین نماید، به عبارت دیگر، جنین مادامی که دررحم مادر است درست مثل جزئی ‌از مادر محسوب می شود ومادر حق دارد که این جزء را درصورتی که به هردلیل مزاحم وزائد بداند به دلخواه خود سقط نماید ‌و مراکز بهداشتی ودرمانی نیز موظفند دراعمال این حق به وی یاری رسانند واین درحالی است که جنین ابداً برخوردار از هیچ حق قانونی نیست .پس همه زنان حق دارند درمورد باروری وبه تعبیر رساتر ادامه بارداری خود تصمیم بگیرند وحکومت وجامعه باید درست به اندازه مردان ازحقوق زنان درمساله باروری حمایت کند.^[۸۰]

درکنار این دلایل، طرفداران این نظریه ازدیدگاه های اخلاقی نیز بهره می گیرند، توضیح آن که طبق برخی نظریه های اخلاقی مانند:

نظریه های اخلاقی مکتب اصالت فایده یا سودگرایی حتی اگر جنین را یک انسان بدانیم، اصل سوددهی می‌تواند سقط جنین را توجیه کند.به طور کلی، صرف نظر از هر گونه ملاحظات، اگر به نظر برسد که بچه دار شدن نسبت به سقط جنین ناراحتی های بیشتری را ایجاد می‌کند، این کار درست خواهد بود .به نظر این ها بخشی ازبدبختی های بشر، ناشی ازبارداری ناخواسته ‌و صدمه بدنی به زنانی است که مجبور به داشتن فرزندان زیادی ‌در فواصل کوتاه می‌باشند.^[۸۱]

بجز نظریات اخلاقی این مکتب، نظریه های دیگری مانند:نظریه های کانت، رأس و رالز در این باره به استقلال وخودمختاری افراد توجه کرده‌اند هرفرد درزندگی خویش آزاد است وبه نظر می‌رسد اعمال این اصل درمورد جسم نیز معقول است در این صورت این حق زن است که تصمیم بگیرد آیا بچه دار شود یا خیر. پس اگر اوناخواسته حامله شود بدون توجه ‌به این که چگونه حامله شده، می‌تواند سقط جنین را انتخاب کند.^[۸۲]

ازدیدگاه های سودگرایی ونظریه های کانت وراس ‌در توجیه سقط درمانی، سقط در مواد ناهنجاری جنین وسایر موارد استفاده شده است وقتی زندگی یا سلامت مادر درخطر است سقط حنین نوعی دفاع ازخود است .کانت وراس براین عقیده اند که ما حق داریم ازخودمان مراقبت کنیم، حتی اگر به معنای کشتن فرد دیگر باشد .ازنظر سودگرایی حفظ زندگی خودکاردرستی است؛ چرا که زنده ماندن لازمه هر گونه شادمانی است هم چنین درصورتی که با کشتن جنین ناقص الخلقه اورا ازیک زندگی توام با رنج ودرد برهانیم ومشکلات خانواده وجامعه را به حداقل برانیم ، در این صورت سقط جنین کاری مجاز ومشروع خواهد بود ‌بنابرین‏ سودگرایی ونظریه های مشابه آن در صورتی که جواز سقط جنین شادی، رفاه وآسایش جامعه را افزایش دهد صحیح می‌داند.^[۸۳]

آزمون جارکو-برا روش ناپارامتری ساده­ای برای تعیین همگونی اطلاعاتی تجربی با توزیع فراوانی مشاهده­ها جمع ­آوری شده است. این آزمون برای گرفتن مجوز لازم جهت استفاده از رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون بر متغیرهای مستقل و وابسته اعمال می­گردد تا نرمال بودن اطلاعات اثبات گردد.

۳-۷-۳ داده ­های پانل (داده ­های تابلویی)

مدل­های اقتصادی از نظر استفاده از داده ­های آماری به سه بخش تقسیم می­شوند، در برخی از آن­ها برای برآورد مدل، از اطلاعات سری زمانی استفاده می­ شود. در مدل­های مبتنی بر سری­های زمانی، مقدار متغیرهای مختلف مدل، تابعی از زمان هستند. بعضی دیگر از مدل­ها بر اساس داده ­های مقطعی برآورد می­شوند. در مدل­های مبتنی بر داده ­های مقطعی، زمان به هیچ عنوان نقشی نداشته و مقدار متغیرهای مختلف مدل تابعی از مقاطع مختلف است. در برخی از مطالعه­ها، طراحی مدل­هایی که صرفاً مبتنی بر آمارهای سری زمانی و یا مقطعی است، فروض ضمنی محدود­کننده ­ای بر نتایج حاصل، تحمیل می­ کند و منجر به کاهش اعتبار نتایج به دست آمده از مدل می­ شود. ‌بنابرین‏ برای افزایش دقت مطالعه، تفکیک این دو مقوله ضروری است. روش سوم برآورد مدل که در سال­های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته ­است، برآورد مدل بر اساس داده ­های پانل است. در این روش یک سری واحدهای مقطعی طی چند سال مورد برازش قرار می­ گیرند. تحلیل با داده ­های ادغام شده، محیطی بسیار غنی از اطلاعات را برای گسترش فنون تخمین و نتایج نظری فراهم ‌می‌آورد.

در بسیاری از موارد محققان از این روش، برای مواردی که نمی­ توان مسائل را به صورت سری ­زمانی یا مقطعی بررسی کرد یا زمانی که تعداد داده ­ها کم است، استفاده ‌می‌کنند. از آنجا که لحاظ نکردن برخی از متغیرها در ساختار مدل­ها موجب ایجاد عدم کارایی در برآوردهای مدل­های اقتصاد­سنجی می­ شود، روش داده ­های تلفیقی که از ترکیب اطلاعات سری­های زمانی و داده ­های مقطعی تشکیل شده است، اثر این نوع متغیرهای لحاظ نشده یا غیر قابل ­اندازه ­گیری را بهتر از داده ­های مقطعی طی یک سال یا داده ­های سری زمانی برای یک مقطع زمانی نشان می­دهد. داده ­های تلفیقی روند گذشته متغیرها را در بر گرفته و از نظر لحاظ کردن پویایی متغیرها اطمینان ایجاد می­ کند. یک مدل تجربی بزرگ می ­تواند به طور کامل­تری روابط بین متغیرهای مربوطه، اثرات مثبت و منفی که به لحاظ آماری معنا­دار هستند، متغیرهای زمان و مکان، اثرات و روابط متقابل بین متغیرها را مشخص کند. ادغام داده ­های سری ­زمانی و مقطعی و ضرورت استفاده از آن بیشتر به علت افزایش تعداد مشاهده­ها و بالا بردن درجه آزادی است.

۳-۷-۴ آزمون F لیمر

در خصوص استفاده از پانل، آزمون مربوط به همگنی مقاطع انجام می­پذیرد. در صورتی که شرکت­ها همگن باشند، ‌می‌توان به سادگی از روش حداقل مربعات معمولی استفاده نمود، در غیر این صورت، ضرورت استفاده از پانل ایجاب می­گردد. در آزمون F فرضیه یکسان بودن عرض از مبدأ­ها (روش پولینگ یا ترکیبی)، در مقابل فرضیه مخالف ، ناهمسانی عرض از مبدأها (روش داده ­های تابلویی) قرار­ ‌می‌گیرد. ‌بنابرین‏ در صورت رد فرضیه روش داده ­های تابلویی پذیرفته می­ شود.

فرضیه ­های این آزمون بر اساس ها، که بیان­کننده­ اثرات فردی و یا ناهمگنی­ها هستند به صورت زیر است:

= ها مخالف صفر است حداقل یکی از

این آزمون با بهره گرفتن از مجموع مربعات باقی­مانده مقید حاصل از مدل ترکیبی به دست آمده از OLS و مجموع مربعات باقی­مانده غیر مقید حاصل از تخمین رگرسیون درون گروهی به صورت زیر است:

i =۱,۲,…,N مدل مقید

i =۱,۲,…,N مدل نامقید

آماره آزمون Fبه شرح زیر است:

(۳-۱)

که در آن Nتعداد مقاطع، K تعداد متغیرهای توضیحی و T تعداد مشاهده­ها در طول زمان است. با مقایسه آماره F محاسباتی با Fجدول، ‌می‌توان در صورت بزرگ­تر بودن آماره F محاسباتی از روش پانل استفاده کرد.

۳-۷-۵ آزمون هاسمن

برای تشخیص اینکه در برآورد مدل­های پانل دیتا، کدام روش (اثرات ثابت و اثرات تصادفی) مناسب ‌می‌باشد، از آزمون هاسمن (۱۹۸۰) استفاده می­ شود. در آزمون هاسمن، فرضیه صفر و فرضیه مقابل آن به صورت زیر بیان می­گردد:

فرضیه صفر به معنای این است که بین جمله خطا (که در _­بر گیرنده­ی اثرات فردی است) و متغیرهای توضیحی، هیچ ارتباطی وجود ندارد و در واقع مستقل از یکدیگر می­باشند. این در حالی است که فرضیه مقابل ‌به این معنی است که بین جزء اخلال و متغیرهای توضیحی، همبستگی وجود دارد(اشرف زاده و مهرگان، ۱۳۸۷).

در صورت رد فرضیه صفر، بهتر است که از روش اثرات ثابت استفاده شود.

اگر b تخمین­زننده روش اثرات ثابت، و تخمین­زن روش تصادفی باشد، آنگاه ‌می‌توان نوشت:

(۳-۲)

هاسمن ثابت نمود که عبارت مذکور دارای توزیع ^^ ‌می‌باشد.

(۳-۳)

K: تعداد متغیرهای توضیحی

اگر آماره محاسبه شده از این آزمون از ^۲K² بزرگ­تر باشد، فرضیه صفر مبنی بر اثر تصادفی رد شده و فرض اثر ثابت پذیرفته می­ شود.

۳-۷-۶ مدل اثرات ثابت

استدلال پایه­ای مدل اثرات ثابت آن است که در تصریح مدل رگرسیونی نمی­ توان متغیرهای توضیحی مناسب را که طی زمان تغییر نمی­کنند، وارد مدل کنیم. از این رو، وارد کردن متغیرهای مجازی، پوشش و جبرانی بر این بی­توجهی و ناآگاهی ‌می‌باشد. استفاده از داده ­های تابلویی با اثرات ثابت، یک راه حل مناسب برای عدم تشخیص رگرسیون به خصوص زمانی که اثرات ویژه هر واحد (اثرات فردی) بر اثرات زمانی آن غالب ‌می‌باشد، خواهد بود­. یک روش متداول در فرمول­بندی مدل پانل دیتا بر این فرض استوار است که اختلاف بین مقطع­ها را ‌می‌توان به صورت تفاوت در عرض از مبدأ نشان داد. به فرض که و شامل t مشاهده برای واحد i ام باشد و بردار جزء اختلال بوده و دارای ابعاد بوده باشد، در نتیجه داریم:

که در این فرمول­ها i بردار یکه با ابعاد ‌می‌باشد، مدل فوق را ‌می‌توان به شکل خلاصه به صورت زیر نوشت.

(۳-۴)

که متغیر مجازی برای نشان دادن i امین مقطع ‌می‌باشد. حال اگر ماتریس D را به صورت:

(۳-۵)

با ابعاد n و nT تعریف کنیم، خواهیم داشت:

(۳-۶)

که این رابطه به عنوان مدل حداقل مربعات متغیر مجازی (LSDV)نامیده می­ شود.

مدل اخیر یک مدل رگرسیونی کلاسیک بوده و هیچ شرط جدیدی برای تجزیه و تحلیل آن لازم نیست. ‌می‌توان مدل را با بهره گرفتن از روش OLSباK رگرسور در Xو n ستون در D به عنوان یک مدل چند متغیره با n+k پارامتر برآورد کرد. عرض از مبدأ در مدل رگرسیون ‌به این دلیل بین افراد متفاوت است که هر فرد یا واحد مقطعی، ویژگی­های خاص خود را دارا است. برای ملاحظه عرض از مبدأهای مختلف ‌می‌توان از متغیرهای موهومی استفاده کرد. مدل اثرات ثابت با بهره گرفتن از متغیرهای موهومی مدل حداقل مربعات با متغیر موهومی LSDV)) نامیده می­ شود. مدل اثرات ثابت در شرایطی مناسب است که عرض از مبدأ خاص فرد با یک یا چند متغیر توضیحی همبستگی داشته باشد. یکی از معایب (LSDV) است که وقتی تعداد واحدهای مقطعی (N) خیلی بزرگ باشد، به تعداد زیادی درجه آزادی نیاز داریم. در چنین حالتی ناچاریم N-1متغیر موهومی وارد مدل کنیم و عرض از مبدأ را نیز داشته باشیم که این کار شرایط ایجاد هم­خطی را فراهم می­ نماید(ابریشمی، ۱۳۸۳).

۳-۷-۷ مدل اثرات تصادفی

۳-در رابطه ذاتی میان رفتار دلبستگی و تنیدگی، دلبستگی ایمن به عنوان یک عامل محافظت کننده اساسی که منجر به ارزیابی مثبت ‌و راهبردهای مقابله ای سازنده می شود در نظرگرفته شده است. بر عکس،دلبستگی ناایمن به عنوان یک عامل خطر ساز بنیادین در نظر گرفته شده است که منجر به ارزیابی منفی در راهبردهای مقابله ای کمتر مفید و سازنده می شود(به نقل از هادی نژاد،۱۳۸۲).

۴-با توجه به اهمیت آموزش وپرورش در زندگی افراد ضروری است که متولیان امر تدابیری اتخاذ کنند که اولا اولیا دانش آموزان در جریان شیوه های فرزندپروری به صورت دلبسته ایمن قرار بگیرند و ثانیاً خود دانش آموزان را از نظر هوش هیجانی پرورش دهند، دانش آموزان در رسیدن به اهداف خود در زندگی پیشرفت کرده و توانایی مواجهه با مخاطرات زندگی و توانایی تصمیم گیری اثربخش را کسب کرده و حتی اختلالات رفتاری آن ها کاهش پیدا خواهد کرد.

بالبی، دلبستگی را محصول دومتغیر اساسی طبیعت و تربیت می‌دانست. یکی از پژوهش های اصلی در زمینه ی تفاوت های فردی این است که رفتار دلبستگی، تا چه حد به رفتار مادر در ماه های نخست زندگی مربوط می شود و تا چه حد به مشخصه‌ های ذاتی کودک وابسته است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش، تعدادی از پژوهش ها، نقش رفتار مادرانه را بررسی کرده و ‌به این نتیجه رسیدند که مشخصه‌ های رفتار مادرانه شامل حساسیت، ‌پاسخ‌گویی‌، حضور عاطفی، مسئولیت پذیری و تربیت، از مهمترین تعیین کننده های محیطی تفاوت های فردی رفتار دلبستگی محسوب می شود(بلسکی^[۱۲] و همکاران،۱۹۸۴) و تعدادی دیگر از پژوهش ها نقش آمادگی های ذاتی کودک را کنار عوامل محیطی به عنوان تعیین کننده ی تفاوت های فردی رفتار دلبستگی تأیید کردند (گلد اسمیت و النسکی^[۱۳]، ۱۹۸۷). این پژوهش ها روی هم رفته تعامل متغیرهای ژنتیکی ومحیطی را دررفتاردلبستگی تعیین کننده دانسته اند (ساسمن- استیلمن^[۱۴]و همکاران ،۱۹۹۶ ). ‌بنابرین‏ رفتار دلبستگی ، هم ناشی از یک نوع آمادگی فطری در نوزادو هم تحت تأثیر یادگیری وسایر عوامل عاطفی است. این رفتارها از ابتدای زندگی نوزاد وجود دارد و به تدریج که کودک بزرگتر می شود، این رفتارها و روابط نیز گسترده تر شده و به اعضای دیگر خانواده، نزدیکان و ‌گروه‌های برون خانوادگی گسترش می‌یابد و به نحوی تا پایان عمر باقی می ماند. ‌بنابرین‏ می توان انتظار داشت که این روابط در بزرگسالان نیز وجود داشته باشد. در واقع این پژوهش ها از این ایده حمایت می‌کنند که پیوند دلبستگی، پیوندی است که تا بزرگسالی و حتی تا پایان عمر ادامه می‌یابد (بشارت،۲۰۰۳).

۲-۵-مفاهیم اساسی در نظریه دلبستگی

بالبی، مادر و نوزاد را به عنوان دو عنصر شرکت کننده دریک نظام تعاملی خودگردانی و دو طرفه درنظر گرفت. به نظر او نظام دلبستگی دستگاهی تنظیم کننده است که در آن کودک با نظام مراقبت کننده کامل در والد تعامل برقرار می‌کند. دلبستگی بین مادر و کودک با رابطه والد- کودک به عنوان یک کل تفاوت دارد. زیرا در رابطه کلی والد- کودک(دلبستگی) به عنوان یک قسمت از نظام پیچیده ای که موارد دیگری مثل آموزش و بازی را نیز شامل می شود در نظر گرفته می شود. نظریه دلبستگی ترکیبی از کردارشناسی، روان شناسی رشد، نظریه سیستم ها و روان تحلیلگری است و بر تأثیرات زیربنایی اولیه بررشد هیجانی کودک تأکید دارد وتلاش می‌کند تارشد و تغییرات را در دلبستگی های هیجانی قوی بین افراد در دوران زندگی شان تبیین نماید.

حساسیت و کیفیت دلبستگی

(رفتار حساس) شخص مورد علاقه یعنی توانایی والد در هماهنگی علایم و نشانه های کودک(مثل گریه کردن)، تعبیروتفسیر صحیح این علامت ها(مثل مجاورت و تقاضای برخورد ‌و تماس با مادر)وارضای مناسب این نیازها به طور ایده آل. این(رفتار حساس) در زمان‌های بی شماری در تعاملات زندگی روزمره رخ می‌دهد و بسته به اینکه رفتار مراقبت کننده تا چه اندازه در رفع نیازهای نوزاد حساس باشد، دلبستگی ایمن رشد می‌کند. ‌از طرف‌ دیگر، اگر این نیازها توسط شخص مورد دلبستگی ارضا نشوند یااگرتنها بعضی ازآنهابه طور موقتی ارضا شوند. برای مثال غیرقابل پیش‌بینی بودن رفتار والد بدین معنی که گاهی واکنش افراطی، نشان می‌دهد و گاهی کودک را نادیده می‌گیرد و طرد می‌کند دلبستگی ناایمن به وجود می‌آید.

نظام دلبستگی

به نظر بالبی، نظام دلبستگی یک سامانه اساسی هیجانی و رفتاری است که به صورت زیستی شکل می‌گیرد و برای بقای کودک لازم است. این نظام به محض تولد نوزاد در رابطه با اشخاص مورد دلبستگی فعال می شود. نوزاد یا کودک خردسال هنگام بروز اضطراب می‌خواهد در کنار شخص مورد دلبستگی به ویژه مادرش باشد، این احساس ممکن است هنگام جدایی از مادر، روبروشدن با موقعیت های ناآشنا یا اشخاص غریبه، دردجسمی یاهنگام ترس از تخیلات و کابوس ها روی می‌دهد. نوزاد یا کودک خردسال انتظار دارد درکنار مادرش امنیت، حمایت و سلامتی پیدا کند. این جست وجو برای مجاورت می‌تواند به شکل تماس بدنی با مادر نشان داده شوند و کودک همیشه در تعامل عضوی فعال است، در مواقع لزوم برای ارضای نیازهای خود مجاورت و مراقبت شخص مورد دلبستگی را طلب می‌کند.

مدل های فعال ساز درونی

یکی از مفاهیم اساسی درنظریه دلبستگی بالبی(مدل های فعال ساز درونی) است. در طی اولین سال زندگی، جز بسیاری از تجربیات تعاملی و تبادلی بین مادر ونوزاد که شامل جدایی یا بازسازی مجاورت نیز می شود، نوزاد مدل های تعاملی با مادر و اطرافیان را در خود گسترش می‌دهد که بالبی این مدل ها را ( مدل های فعال ساز درونی) نامید. دلبستگی منجر به ساخت یک چارچوب و سازمان می شود و همه اطلاعات مربوط به دلبستگی در این چارچوب قرار می گیرند و از صافی عبور می‌کنند(وست و شلدن و کلر^[۱۵]،۱۹۹۴). مدل های فعال ساز درونی به مشابه قوانین ذهنی و متشکل از تجربیاتی است که چارچوب تعامل و درک خود را فراهم می‌سازند. این مدل ها می‌توانند رفتار یک زوج را تعبیر و تفسیر وپیش بینی کنند و به همان اندازه طرحی برای راهنمایی شخص و برای رفتار خودش در روابط بدهد. هیجاناتی که از تجربه های دلبستگی گذشته برانگیخته می‌شوند از طریق الگوهای مدل فعال ساز درونی رفتار، تأثیر بسیار زیادی بر تجربیات دلبستگی کنونی می‌گذارند. تشابه مدل فعال ساز درونی بالبی و مفاهیم (درون سازی)و(برون سازی) مطرح شده توسط پیاژه بسیار جالب است. طی رشد اولیه، مدل های فعال ساز سعی می‌کنند خودشان را با اطلاعات جدید درمورد اشخاص مورد علاقه، محیط خود تطابق دهند(برون سازی) وقتی چارچوب تشکیل شد، آن ها به اطلاعات مرتبط با دلبستگی رهنمون می‌شوند و سعی می‌کنند با ساختار موجود درون سازی کنند.

نظام کاوشی