‌در مورد علل عدم گرایش جوانان به حرفه ی کشاورزی، عدم سرمایه گذاری کافی در مناطق روستایی و کشاورزی، نبود جاذبه های چشمگیر برای جوانان روستایی، سخت و طاقت فرسا بودن فعالیت های کشاورزی و نبود نظام تامین اجتماعی در روستا و بخش کشاورزی را که به ویژه در نتیجه ی آن نوعی احساس ناامنی برای روستاییان و کشاورزان به وجود می‌آید را می توان از مهم ترین عوامل برشمرد (رمضانیان،۱۳۸۰). بر اساس مطالعه ی سشتینی و همکاران^[۶](۱۹۹۲) پیرامون ادراک جوانان روستایی استرالیا ‌در مورد شغل کشاورزی، تنها ۷ درصد افراد ابراز کردند که درآینده به شغل کشاورزی خواهند پرداخت و بقیه مشاغل صنعتی، تجاری و دولتی را انتخاب کرده بودند. مهم ترین ویژگی های یک شغل مناسب از نظر جوانان مورد مطالعه عبارت بود از ثبات و امنیت شغلی، امکان به کارگیری استعدادهای ویژه خدادادی، و امکان نوآوری و ابتکار؛ در عین حال، به گفته ی آن ها، این ویژگی ها در شغل کشاورزی بسیار اندک است. آن ها معتقد بودند که در کشاورزی، امنیت شغلی پایین و امکان نوآوری و ابتکار ناچیز است(علی بیگی،۱۳۸۷). ‌بنابرین‏ به نظر می‌رسد وجود شرایط آموزشی مناسب، موقعیت اقتصادی مطلوب و گسترش فعالیت های اجتماعی در افزایش انگیزه جوانان روستایی جهت ماندن در مناطق روستایی و اشتغال در بخش کشاورزی ضروری باشد(باجما و همکاران^[۷]، ۲۰۰۲).

در حال حاضر بیکاری، مهاجرت جوانان از مناطق روستایی، پیری جمعیت مزرعه و روند خالی شدن جوامع روستایی بخش کشاورزی و روستایی را تهدید می‌کنند، از طرف دیگر باید راه حلی برای مشکلات اشتغال که نسل حاضر جوانان روستایی با آن مواجه هستند و چالش توسعه ی واقعی است پیدا شود(سامبرگ و همکاران^[۸]،۲۰۱۲). قدیری(۲۰۰۳) بر این باور است که نگرش سطح پایین جوانان روستایی ‌در مورد فعالیت های کشاورزی خود اساس مهاجرت به مناطق شهری و تمایل به شغل های کاذب است(موسایی و عمانی^[۹]،۲۰۱۱(. به همین دلیل این استدلال وجود دارد که سیاست گذاری ها باید توجه بیشتری به رابطه ی بین جوانان و کشاورزی داشته باشند که به طور کلی موارد زیر را شامل می شود:

– فقر روستایی در حال پیشرفت؛

– مهاجرت جوانان روستایی به مناطق شهری؛

– سطوح بالای غیر قابل قبول از بیکاری و بیکاری در میان جوانان شهری و روستایی؛

– پیری جمعیت مزرعه؛

– بهره وری پایین کشاورزی (ویت،۲۰۱۲).

۸-۲ بیکاری جوانان روستایی

بیکاری به عنوان یکی از چالش های عمده ای است که باعث کاهش سرعت بهبود توسعه و همچنین پیشرفت های اقتصادی می شود (علیا^[۱۰]، ۲۰۱۴). به گفته اویاو^[۱۱] (۲۰۱۰) سطح بیکاری بازتابی از وضعیت اقتصاد یک کشور است(ایمه، ۲۰۱۲). با توجه به ادبیات، مشکل بیکاری در میان جوانان نسبت به جمعیت بزرگسال در هر دو کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بیشتر است (مسیگوا و کیپشا، ۲۰۱۳). همچنین نرخ بیکاری به طور فزاینده ای برای مناطق روستایی، ۶/۲۵ درصد و در مناطق شهری ۱/۱۶ درصد محاسبه شده است و بنا به گفته وایمی^[۱۲] (۲۰۱۳) پایه نرخ بیکاری در ‌گروه‌های سنی ۱۵-۲۴ سن دارای بالاترین نرخ بیکاری یعنی ۷/۳۷ درصد و ‌گروه‌های ۴۴-۲۵ سال سن با نرخ بیکاری ۴/۲۲ درصد طبقه بندی شده است (تیجانی،۲۰۱۴). از این رو تقریبا همه ی کشورهای جهان با مشکلات جدی از جمله بیکاری جوانان و همچنین بیکاری با نرخ بالا روستایی نسبت به مناطق شهری روبرو هستند(ویت، ۲۰۱۲).

به گزارش بانک جهانی(۲۰۰۶) چیزی نزدیک به نیمی از بیکاران جهان جوانان هستند و بسیاری دیگر داری اشتغال ناقص یا داشتن کار ناکافی و یا اشتغال در بخش غیر رسمی هستند (ویت، ۲۰۱۲). امروزه بیکاری در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای پیشرفته صنعتی به عنوان یک مشکل اساسی مطرح و حل آن سیاست گذاران غالب کشورها را با چالش های بزرگی روبه رو نموده است، به گونه ای که می توان گفت سرنوشت برخی از دولت ها با حل بحران بیکاری به هم تنیده شده است(موسایی،عمانی،۱۳۸۹) و یکی از چالش های بزرگ و رو به افزایش در هر دو کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می‌باشد. مشکل بیکاری جوانان به یک تهدید جدی برای ثبات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است(مسیگوا و کیپشا، ۲۰۱۳ ). به طور کلی، تفاوت معنی داری بین دو جنس برای اشتغال وجود ندارد. نرخ بیکاری برای دختران جوان ۵/۱۲% و تنها کمی بالاتر از نرخ بیکاری پسران که ۲/۱۲% است می‌باشد(دادورخانی و همکاران،۱۳۹۰). با این وجود، تفاوت ها می‌تواند در کشورهای خاص و مناطق قوی تر به دلایل اقتصادی و فرهنگی باشد و ممکن است مداخلات خاص جنسیتی را توجیه کند. علاوه بر این، زنان جوان بیشتر به دلایلی (خانواده، شخصی، باروری) که مشارکت آن ها را در فعالیت های تولیدی تحت تاثیر قرارمی دهد مشغول اند(کونجارت، ۲۰۰۹). نرخ بیکاری جوانان تا حد زیادی در نواحی مختلف متفاوت است. برای مثال در جنوب آفریقا، نرخ بیکاری جوانان بیش از ده برابر بیشتر از کشور موزامبیک است. به طور کلی نرخ بیکاری جوانان در آمریکای لاتین و شرق اروپا بالاتر از کشورهای آفریقایی و آسیایی است(واندرگست، ۲۰۱۰). بنا به گفته سام و همکاران (۲۰۰۲) شواهد نشان داده است که بیکاری جوانان باعث سوء تغذیه، بیماری های روانی و از دست دادن اعتماد به نفس و در نتیجه افسردگی آنان شده و همچنین استرس بالا منجر به اقدام آنان به خودکشی، فقر سلامت جسمی و حمله قلبی در زندگی آنان شده است (مسیگوا و کیپشا، ۲۰۱۳). ‌بنابرین‏ مسئله بیکاری و اشتغال جوانان از ویژگی های برجسته در برنامه های توسعه بین‌المللی است (ماهندرادیوی و ونکاتاناریانا، ۲۰۱۲).

۹-۲ ریشه ها و پیامدهای بیکاری جوانان روستایی

بیکاری توسط تغییرات فناوری در روش های تولید ایجاد می شود. تغییرات فنی به طور مداوم در حال وقوع است که منجر به افزایش مکانیزاسیون فرایند تولید می شود و نتایج آن به طور طبیعی در جابه جایی نیروی کار است که منجر به بیکاری می شود(اولادل^[۱۳]، ۲۰۱۱). بیکاری یک روند جهانی است، اما عمدتاً در کشورهای در حال توسعه با پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و روانی رخ می‌دهد(اکفور، ۲۰۱۱)

به دلیل پیچیدگی پدیده ی بیکاری، عوامل گوناگونی در به وجود آمدن آن تاثیر دارند که با توجه به شرایط زمانی و همچنین جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر کشور متفاوت می‌باشد. علل بیکاری در دهه های اخیر کشور را می توان در موارد زیر بیان نمود:

۱) رشد روز افزون جمعیت

۲) افزایش عرضه ی نیروی کار

۳) پایین بودن ظرفیت های تولید

۴) کمبود سرمایه گذاری

۵) افزایش فارغ التحصیلان دانشگاه ها

۶) افزایش نرخ مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی

۷) پدیده ی چند شغلی بودن نیروی کار شاغل

۸) مکانیزه شدن کشاورزی و رها شدن نیروی انسانی مازاد بخش کشاورزی و مهاجرت روستاییان به شهرها

۹) کسب درآمد بیشتر در بخش های دیگر اقتصاد(صنعت و خدمات)نسبت به بخش کشاورزی

۱۰) اشتغال به کار غیر قانونی تعداد کثیری از اتباع خارجی در ایران

۱۱) واردات بی رویه اجناس خارجی(صیدایی و همکاران،۱۳۹۰)

بیکاری جوانان، مهاجرت های قانونی و غیر قانونی بین‌المللی را افزایش داده است. با این تصور که مهاجرت اشتغال مناسب و معقول و همچنین زندگی بهتر را برای آن ها قادر می‌سازد (مسیگوا و کیپشا، ۲۰۱۳ )

۱۰-۲ مهاجرت

از این رو، افراد در طول زندگی خود، مجهز به ابعاد فرهنگی جدیدی می‌شوند که به گونه ا ی آزادانه از بین تجربیات مطلوب بر می گزینند، ولی این انتخاب ها تنها از بین جنبه هایی از فرهنگ صورت می‌گیرد که با جهت گیری ها و عادات آن ها منطبق باشد. ‌بنابرین‏ تنها چیزهایی را می آموزند که شبیه عادات و سلائق آن ها‌ است و تغییر چندانی در سرمایۀ فرهنگی آنان ایجاد نمی کند و بدین ترتیب سرمایۀ فرهنگی دائماً خود را بازتولید می‌کند )همان،۳۱)

۲-۴- منابع سرمایه فرهنگی:

۲-۴-۱- خانواده

در همه فرهنگ ها، خانواده عامل اصلی اجتماعی شدن کودک در دوران طفولیت است. در جوامع امروزی، اجتماعی شدن بیش از از همه در یک زمینه کوچک خانوادگی رخ می‌دهد. منطقه و طبقه اجتماعی خانواده ای که فرد در آن متولد می شود الگوهای اجتماعی شدن به شدت تاثیر می‌گذارند. کودکان شیوه رفتار ویژه پدر و مادرشان یا دیگران را در همسایگی یا اجتماع محلی شان را فرا می گیرند. اهمیت خانواده در اجتماعی شدن کاملاً آشکار است زیرا تجربه کودک و طفل بسیار خردسال کم و بیش منحصراًً در دورن آن شکل می‌گیرد.

به عقیده« بوردیو» جهت گیری های فرهنگی و یا عادات که در مراحل اولیه زندگی به طور ناخودآگاه آموخته می شود و به سختی تغییر می‌کند و در شکل گیری پاسخ ما در تجربیات بعدی زندگی بسیار فعال عمل می نمایند. عادات فرهنگی طبقاتی را کودکان از والدین خود آموخته و مسیر زندگی آنان را تعیین می کند. کودکان طبقه بالا، طبیعتاً مانند والدین خود، جامعه پذیر شده و فرهنگ پایگاه بالاتر را توسط سیستم آموزشی تجربی پاداش داده می شود به نمایش می‌گذارند و در طی مراحل مختلف مسئولیت های تحصیلی خود را نمایان می‌سازند و همین مسئله سبب تراکم سرمایه فرهنگی آنان می شود. کسانی که مجهز به فرهنگ و تربیت پایگاه های اجتماعی باشند در کسب مراتب بالاتر موفق تر می‌شوند.( آزاده، ۱۳۷۹).

خانواده به عنوان اولین منبع شخصیتی مهم است زیرا بستر عاطفی است و یادگیری در محیطی که عاطفه بیشتر است بهتر و بیشتر است. اولین جایگاه تشکیل شخصیت هر فرد، خانه و خانواده است که بین یادگیری و درونی کردن تفاوت وجود دارد. آدمی دو وجه دارد: عقل و احساس. یادگیری که صبغه عاطفی می‌یابد درونی می شود. شخصیت نظام واسطی است بین نظام ارگانیک و نظام اجتماعی.( چلبی، ۱۳۷۱).

۲-۴-۲- طبقات اجتماعی

بنا به عقیده« بوردیو» سلسله مراتب اجتماعی مصرف با سلسله مراتب فرهنگ و هنر مطابقت دارد و تبیین مسئله سلیقه را همچون نشانه های طبقاتی ظاهر می‌سازد. مصرف، عبارت از فرایندی ارتباطی است که در آن محل کشف رمز صورت می پذیرد. یک کار هنری تنها برای کسانی با معنا می شود که خود دارای قابلیت های فرهنگی بوده و یا به عبارت دیگر به ابزار لازم برای کشف رمز ها مجهز باشند. (آزاده، ۱۳۷۹)

بزعم” بوردیو” طبقه و فرهنگ به صورت عمودی رتبه بندی شده و یکدیگر را تقویت می نمایند. فرهنگ طبقات بالا در ظاهر و بخاطر برتری خود و در واقع بخاطر تسلط طبقه حاکم، فرهنگی متمایز و قابل تشخیص می‌گردد. از طرف دیگر فرهنگ به ابقای تمایزات طبقاتی کمک کرده و همانند سرمایه های مادی و اقتصادی به فرصت های زندگی افراد شکل می بخشد. سرمایه فرهنگی تعیین کننده سطح پرستیژ فرهنگی سطوح مختلف ساختار طبقاتی در جامعه می‌باشد. بوردیو در یک مدل طبقاتی دو بعدی، شدت سرمایه فرهنگی را در مقابل سرمایه اقتصادی نشان می‌دهد. اساتید دانشگاه و رهبران اقتصادی اگر چه هر دو به طبقه مسلط متعلق دارند، اما سرمایه فرهنگی بیشتر در محیط علمی و سرمایه اقتصادی در دنیای اقتصادی یافت می شود.

بوردیو هم چنین به محیط های اجتماعی و یا زمینه هایی اشاره دارد که در آن تحرکات اجتماعی شکل می‌گیرد. این محیط ها به لحاظ ترکیب و یاتقابل سرمایه فرهنگی و مادی درای اهمیت نسبی می‌باشند. در درون هر محیط رتبه بالاتر دارای فرهنگ با پرستیژ بالاتر می‌باشند و همین امر سبب تسلط و مشروعیت سلطه صاحبان آن می‌گردد. بدین ترتیب محیط اجتماعی گر چه باید جداگانه تحلیل شود ولی دارای منطقی یکسان در زیر ظواهر و جزئیات به ظاهر بی همتای خود می‌باشد. بدین ترتیب افراد در طول زندگی خود دائماً مجهز به ابعاد فرهنگی جدیدی می‌شوند که به گونه ای آزادانه از بین تجربیات مطلوب بر می گزینند ولی این انتخاب ها تنها از آن جنبه هایی از فرهنگ صورت می‌گیرد که با جهت گیری های و عادات آنان منطبق باشد. ‌بنابرین‏ تنها چیزهایی را می ‌آموزند که بیشتر عادات و سلائق آنان می‌باشد و تغییر چندانی در سرمایه فرهنگی آنان ایجاد نمی کند و بدین ترتیب سرمایه فرهنگی دائماً خود را تولید و بازتولید می کند.( همان ماخذ).

اغلب جامعه شناسان فرهنگی متفقند که بسیاری از بیماری های فرهنگی ناشی از پایگاه های اجتماعی است. برای مثال آگاهی از زیبایی های هنری، ادبیات و آداب و معاشرت درست، نشانه ثروت و موقعیت اجتماعی است. چنین دانشی ممکن است به عنوان راه کلیدی برای ورود به زندگی اجتماعی باشد.” بوردیو” این راه کلیدی را سرمایه فرهنگی نامیده است.( بریسون^[۲۱]؛ ۱۹۶۹، ۸۸۶)

مشخصه از شکل های سرمایه فرهنگی در رابطه با پایگاه های اجتماعی ایالات متحده به ترتیب زیر می‌باشد:

ـ نخست” تحمل فرهنگی^[۲۲]” در سطح وسیعی نشان دهنده جایگاه های اجتماعی قشر متوسط و بالای آمریکاست، این شناسایی در طبقه مؤثر جامعه بانفوذ تر می‌باشد.

ـ دوم آشنایی با شیوه فرهنگی باید تا اندازه ای محدود باشد. در استفاده از روش بوردیو تکرار مقوله” نمی دانم” به سئوالات سلیقه فرهنگی که به نظر می‌آید با آموزش کاهش می‌یابد.

ـ سومین سرمایه فرهنگی این است که می‌تواند به عنوان پایه های انحصارطلبی به کار رود. در این مورد قدرت برای طرد گروهی از سویی یا توزیع طبقاتی عمل فرهنگی و از سوی دیگر با نمونه های پیش‌بینی شده” انحصار نمادین^[۲۳]” مشخص می شود. ( عبید^[۲۴]، ۸۸۸ به نقل از سمیعی ۱۳۷۹)

۱- صنعت چرم می‌تواند با تهیه برنامه ای مشخص، گامی اساسی در جهت هدفمند کردن فعالیت های سازمانی خود بردارد.

۲-ایجاد ارتباط مؤثر بین صنعت چرم و دانشگاه

۳- ایجاد رابطه مؤثر بین ذی نفعان و صنعت چرم

۴- ایجاد رویکردی مؤثر در بهبود بهره وری و عملکرد صنعت چرم

۵- ایجاد مدلی مؤثر برای ساختارهای داخلی و خارجی صنعت چرم

۶- ایجاد دیدگاهی جدید برای مدیران صنعت چرم

۷- ایجاد رویکردی جدید برای مدیران صنایع و مؤسسات مرتبط با صنعت چرم

۴-۱ اهداف پژوهش

با توجه به اینکه صنعت چرم در سال های اخیر با افت و رکود مواجه می‌باشد در این پژوهش عوامل مؤثر بر توسعه زیر ساخت های مطلوب صنعت چرم را شناسایی کرده و بعد از رتبه بندی و اولویت بندی عوامل راهکارهای مناسبی برای توسعه زیر ساخت های مطلوب صنعت چرم ارائه خواهیم نمود.

هدف اصلی از انجام تحقیق حاضر ارائه مدل توسعه زیر ساخت‌های مطلوب صنعت چرم تبریز می‌باشد.

همچنین اهداف فرعی تحقیق حاضر عبارتند از:

۱- تعیین مؤلفه‌ های مدل توسعه زیر ساخت‌های مطلوب صنعت چرم.

۲- تدوین مدلی برای توسعه زیر ساخت‌های مطلوب صنعت چرم.

۳- تعیین میزان اعتبار مدل پیشنهادی

۵-۱ سئوالات پژوهش

بدون شناخت مدل مناسب و شرایط رسیدن به آن، نمی توان راهبرد درستی برای رشد صنعت چرم پیش گرفت و این مجموعه عظیم صنعتی را به طور هماهنگ و منسجم به مقصود راهبردی کرد.

سئوال اصلی تحقیق حاضر این است که مدل توسعه زیر ساخت‌های مطلوب صنعت چرم تبریز چیست؟ همچنین دیگر سؤال های تحقیق عبارتند از:

۱- مؤلفه‌ های مدل توسعه زیر ساخت‌های مطلوب صنعت چرم کدام ها هستند؟

۲- بر اساس مؤلفه‌ های مذکور چه مدلی را می توان برای توسعه زیر ساخت‌های مطلوب صنعت چرم ارائه داد؟

۳- درجه اعتبار مدل پیشنهادی به چه میزان است؟

۶-۱ کلمات کلیدی

تعریف مدل

مدل ، ساده شده دنیای واقعی است.

مدل ، یک سری اجزاء و روابط بین اجزاء در دنیای واقعی را عنوان می‌کند.

مدل ایده آل

مدلی است که بتواند تمامی اجزاء یک سیستم و تمامی روابط اجزاء را مشخص کند.

در عمل چنین مدلی نمی توان داشت و اگرمدلی داشته باشیم که بتواند تا ۷۰ درصد روابط بین اجزاء را مشخص کند مدل خوبی خواهد بود ولی ۱۰۰ درصد امکان پذیر نیست.(یا حداقل به سختی می توان به چنین مدلی دست یافت).

توسعه

اصطلاح توسعه به صورت فراگیر پس از جنگ جهانی دوم مطرح شده است. واژه توسعه در لغت به معنای خروج از«لفاف» است. در قالب نظریه نوسازی، لفاف همان جامعه سنتی و فرهنگ و فرهنگ و ارزش‌های مربوط به آن است که جوامع برای متجدد شدن باید از این مرحله سنتی خارج شوند. در تعریف توسعه نکاتی را باید مد نظر داشت که مهمترین آن ها عبارتند از اینکه اولاً توسعه را مقوله ارزشی تلقی کنیم، ثانیاًً آن را جریانی چند بعدی و پیچیده بدانیم، ثالثاً به ارتباط و نزدیکی آن با مفهوم بهبود^[۳] توجه داشته باشیم.

واژه “توسعه^[۴]” از نظر لغوی در زبان انگلیسی، به معنی بسط یافتن، درک کردن، تکامل و پیشرفت است. گرچه این واژه از قرن هشتم هجری (۱۴ میلادی) برای توضیح برخی پدیده‌های اجتماعی به کار رفته است، لیکن استفاده وسیع از این واژه به ‌عنوان یک چارچوب تحلیلی برای درک پیشرفت جوامع انسانی، به بعد از جنگ جهانی دوم و در دهه های ۱۹۶۰-۱۹۵۰ مربوط می‏ شود. در آن موقع، این واژه مترادف با نوسازی، رشد، صنعتی شدن و برای تعبیرات و اصطلاحات مشابه به کار می‏رفت.

میردال توسعه را عبارت از حرکت یک سیستم یک ‌دست اجتماعی به سمت جلو می‌داند.

زیر ساخت، در عمومی‌ترین حالت، یک دسته از عوامل ساختاری به هم پیوسته می‌باشد که تکیه‌گاه اسکلت یک ساختمان کامل را فراهم می‌آورد.

بهره وری

بهره وری از مفاهیم اقتصاد و مدیریت است و مقدار کالا و یا خدمات تولید شده در مقایسه با هر واحد از انرژی و یا کار هزینه شده بدون کاهش کیفیت.

به دست آوردن حداکثر سود ممکن، با بهره گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد ومهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و…به منظور ارتقاء رفاه جامعه. بهره وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام می‌شده اطلاق می‌شود.

صنعت

صنعت یعنی آنچه به دست بشر ساخته شده باشد که ماحصل آن می‌تواند با ذوق و سلیقه همراه گردد.

تعریف و کاربرد چرم

چرم ماده ای است که از دباغی پوست خام حیوانات، عمدتاًً گاو تولید می­ شود. فرایند دباغی، پوست فسادپذیر را به یک ماده طبیعی پایدار، دایمی و انعطاف‌پذیر برای کاربردهای گوناگون تبدیل می‌کند. چرم ماده­ای مهم با استفاده­های مختلف ‌می‌باشد. استفاده اصلی آن در صنعت کفاشی است. چرم به همراه چوب پایه بیشتر فن آوری های باستانی را تشکیل می­دادند. در صنایع چرم سازی ماده خام محصول جانبی صنعت گوشت ‌می‌باشد که گوشت دارای ارزش بیشتری از پوست است البته چرم دارای استفاده های دیگری نیز ‌می‌باشد.

منابع انسانی

منابع انسانی مهمترین و با ارزش ترین سرمایه های یک سازمان، اداره، کارخانه و یا هر مؤسسه ایست. نوع عملکرد افراد در هر سازمان رابطه مستقیم با بهره وری آنان دارد.

در برگیرنده تلاش جسمانی بشر و تراوشات ذهنی و فکری اوست.

اگر مواد و منابع باشند و متد و روش انجام کار هم باشد ولی نیروی انسانی خوب و کار آمد نباشد موفقیت حاصل نخواهد شد.ولی وجود نیروی انسانی خوب، نبود مواد و منابع ومتد را جبران می‌کند.

حمایت

کلیه اقدامات و اعمالی است که نهادها وسازمان ها در مواقع لزوم برای ذی نفعان خود برای احقاق حق آنان انجام می‌دهد.

تکنولوژی

تکنولوژی از دو لغت یونانی techno به معنی هنر و مهارت و logia و به معنی علم و دانش تشکیل شده است و درفرهنگ لغات این واژه به دانش روش های مربوط به پرورش، ساخت و پردازش چیزی، به ویژه ‌در مورد چگونگی ساخت و کاربست ابزار، وسایل و ماشین آلات اطلاق می شود.(فقهی فرهمند، ۱۳۸۳)

قانون

هر چیزی که تنظیم کننده رفتار انسان باشد، قانون نام دارد. این قانون می‌تواند قوانین فیزیکی باشد که بر انسان تأثیر دارد یا قوانین اخلاقی و یا قانونی باشد که دولت یا قدرت فراتر یک کشور آن را به شیوه خاص و در جایگاه خاصی وضع نموده است. (تبیت،۱۳۸۴(

مراودات تجاری

عبارت است از حالتی از مشغولیت و به طور عام، شامل فعالیت‌هایی است که تولید و خرید کالاها و خدمات با هدف فروش آن ها را به منظور کسب سود، در بر می‌گیرد.

نوآوری

نوآوری به کار گیری ایده های نوین ناشی از خلاقیت می‌باشد در واقع نو آوری عملی ساختن ایده ناشی از خلاقیت را امکان پذیر می‌سازد و آن را به صورت یک محصول جدید یا خدمت تازه ارائه می کند .

عملکرد

– توانایی انجام یک نتیجه یا قابلیت ایجاد آن را عملکرد گویند (برای مثال، رضایت مشتری به نظر می‌رسد معیار قابلیت سازمان برای فروش آینده است).

– عملکرد، مقایسه نتایج با چند الگو یا مرجع انتخاب شده یا تحمیل شده داخلی یا خارجی است.

جمع بندی

مهم ترین تکنولوژی که در این نسل به کار می‌رفت ، کتاب های درسی و جزوه های راهنمای مربوط به هر دوره بود . روش آموزشی سیستم های نسل اول بر پایه عقاید رفتار گرایانه ای همچون ‌پاسخ‌گویی‌، شفافیت سازی و تقسیم مفاهیم پیچیده به زیرگروه های قابل فهم بنا شده بود .

یکی از مهم ترین خصوصیات تکنولوژی نسل اول ، به حداکثر رساندن آزادی و استقلال دانشجویان است. زیرا دانشجویان می‌توانند فعالیت های یادگیری را خود به پایان رسانده و آزمون های مربوطه را با سرعت مورد نظرشان پشت سرگذارند . سیستم های آموزش را راه دور نسل اول به « مطالعه مستقل » معروف است .

در سیستم های نسل اول تعامل میان دانشجو و استاد از طریق مکاتبه و به صورت غیر همزمان انجام می گرفت اما در سیستم های پیشرفته تر این نسل ، ایمیل و تلفن بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. سیستم های نسل اول را می توان به آسانی به روی شبکه وب منتقل نمود و در موقعیت های آموزش مجازی مورد استفاده قرار داد . به هر حال باید دانست که استفاده از صفحه های نمایش به جای کاغذ و اینترنت به جای مکاتبه نمی تواند ضمانتی برای تولید محتوای مؤثر در یادگیری مجازی به همراه داشته باشد.

نسل دوم :

نـسل دوم در عصری گسترش یافت که به عصر فناوری های جمعی ،رسانه های رادیو و تلویزیونی و نظریه های یادگیری شناختی ،شناخته شده است.در این نسل بر مطالعه مستقل که در آن محدودیت زمانی و مکانی نباشد،تأکید شده است.در این عصر تولیدات انبوه رسانه ای گسترش یافتند که به فراگیران امکان می‌داد به صورت مجازی آزمایشگاه و کارگاه را ببینند.(گریسون و اندرسون،۲۰۰۳،ص ۳۶)

همزمان با پیدایش فناوری های جدید،دانشگاه هایی در سراسر دنیا برای ارائه آموزش به آن پناه بردند.در سال ۱۹۳۳ اولین برنامه های تلویزیونی دنیا از پردیس دانشگاه آیووا پخش شد که موضوعاتی از بهداشت دهان گرفته تا ستاره شناسی را شامل می شدند.دوره های تلویزیونی طی دهه ۱۹۶۰ معروفیت زیادی پیدا کردند و پخش آن ها تا قرن ۲۱ ادامه پیدا کرد.(بروک^[۲۸] و همکاران،۲۰۰۳،ص ۱۴۰)

تعامل مـستقیم میان اساتید و دانشجویان این نسل ،محدود به تکنولوژی هایی بود که غالبا در نسل اول نیز مورد استفاده قرار گرفته بودند :تلفن و نامه. در نسل دوم، گروه برنامه ریزی دوره با مسائل بیشتری روبرو شدند، چرا که کارکنان تولیدی، مهارت ها، دیدگاه ها و هزینه های بیشتری را بر مواد اضافه نمودند . این هزینه های تولیدی بالا باعث شدند تا جمعیت دانشجویی بیشتری برای جبران هزینه ها مورد نیاز باشند و تلاشهایی ( کمتر موفقیت آمیز) برای بازاریابی دوره های نسل دوم در سطح بازار جهانی صورت گیرند.

یکی از موارد اضافه شده به نسل دوم آموزش از راه دور ، تلاش برای ارائه « دوره های آموزشی تعاملی با کمک رایانه » به دانشجویانی بود که از رایانه های شخصی و متصل به شبکه ( مانند سیستم PLATO ) برخوردار بودند.در این نسل مشکلات مربوط به هزینه و توزیع باعث شدند تا کتابخانه‌های مرکزی و توزیع شده مواد آموزشی مانند MERLOTکه ابزاری مفید برای جستجو،دستیابی و سنجش محتوای دوره های آموزش مجازی می‌باشند ، با سرعت بیشتری توسعه پیدا کنند.

نسل سوم :

به نظام هایی از آموزش از راه دور که مبتنی بر تعامل فشرده بین همه عوامل یادگیری به منظور ایجاد جامعه یادگیری مشارکتی به صورت مجازی باشد ،نسل سوم اطلاق می‌گردد.(تروتین^[۲۹]،۲۰۰۱)

این دوره از اوایل ۱۹۸۰ با بهره گرفتن از فناوری های ماهواره ای و ظهور شبکه های ارتباطی که مواد دیجیتال و آنالوگ را به محل کار رایانه انتقال می‌دادند،شروع شد.(سهرابی،۱۳۸۴)

نسل سوم از مزیتی همچون امکان برقراری تعاملات انسانی همزمان و غیر همزمان که به وسیله مجموعه ای از تکنولوژی های ارتباطات از راه دور – بویژه همایش های صوتی ، تصویری و رایانه ای – فراهم شده است ، برخوردار می‌باشد.

نظریه های یاد گیری ساختن گرایانه، نسل سوم سیستم های آموزش از راه دور را با هدف خلق فرصت هایی برای دانشجویان در جهت ایجاد و بازسازی دانش ، چه به عنوان افرادی مستقل و چه به عنوان اعضای ‌گروه‌های یادگیری ، مورد پذیرش قرار داده است .

این فرایند ساختن دانش از طریق بحث و بررسی محتوی، تکالیف و پروژه ها امکان پذیر شده و به واسطه انجام بحث ها ، پروژه های مشترک و منابع کافی …. و یا برنامه های درسی مسئله مداری که معرف برنامه ریزی های کیفی نسل سوم می‌باشند ، بسط و گسترش می‌یابد.

نسل چهارم :

شماری از نویسندگان عقیده دارند که نسل چهارمی نیز ظهور پیدا کرده که توانسته است سه ویژگی عمده و اولیه شبکه را با هم تلفیق نماید ، یعنی : بازیابی حجم گسترده ای از اطلاعات محتوایی ، ظرفیت تعاملی ارتباطات مبتنی بر رایانه (CMC) و قدرت پردازشگری مربوط به پردازشگرهای محلی از طریق نرم افزارهای برنامه نویسی رایانه خصوصاً «جاوا».

به علاوه تایلور ^[۳۰] نسل پنجمی را مطرح نموده و از آن به «الگوی یادگیری هوشمند و انعطاف پذیر» یاد نموده است . وی «کارکردهای هوشمندی» همچون ارائه پاسخ های خودکار به سوالاتی که غالبا مطرح می‌گردند و امکان دسترسی به منابع و خدمات دانشگاهی از طریق پورتال ها را به امکان دسترسی به منابع اینترنتی و ارتباطات همزمان وغیر همزمان اضافه نموده است.(تایلور،۲۰۰۲)

با مروری بر «نسل های آموزش از راه دور» در می یابیم که نوع، میزان و یکپارچگی انواع و اشکال تعامل ، عنصر اصلی و تعیین کننده هر نسل است.افزون بر این ، همان‌ طور که می بینیم تکنولوژی شبکه ، نقش بیشتری در هر نسل ایفا نموده است .(زارعی زوارکی،۱۳۸۴)

امروزه اینترنت و سیستم های ویدئویی با ایجاد محیطی برای یادگیری از راه دور به صورت واقعی آموزش از راه دور را در مسیر جدیدی قرار داده‌اند.(والنتین^[۳۱]،۲۰۰۲)

بخش دوم آموزش مجازی

تعریف آموزش مجازی:

از نظر گریسون و آندرسون (۲۰۰۳)، آموزش مجازی به آن نوع آموزش اطلاق می‌گردد که در محیط شبکه و اینترنت و در ساختی رسمی به وقوع می پیوندد و مجموعه ای از تکنولوژی های چند رسانه ای در ایجاد آن به کار می‌روند.

آموزش مجازی به مجموعه وسیعی از نرم افزارهای کاربردی و روش های آموزشی مبتنی بر فناوری گفته می شود که شامل آموزش بر پایه رایانه ، وب و اینترنت ، و همچنین کلاس ها و دانشگاه های مجازی و غیره می‌باشد. ( تکنو سافت ، ۱۳۸۳ )

آموزش مجازی عبارت است از ارائه محتوای آموزشی و تجارب اساتید مجرب هر رشته از طریق فناوری الکترونیکی به دانشجویان علاقه مند ، که این دانشجویان می‌توانند در هر نقطه جهان از این آموزش ها بهره مند گردند.(مختاری،۱۳۸۳).

۲-۴ مفهوم رقیب محوری

نارورواسلی تردرسال۱۹۹۰رقیب محوری به معنای درک مداوم قابلیت ها ‌و راهبردهای رقبا ی عمده بالقوه ‌و فعلی که نیازهای مشتریان هدف سازمان ‌را تامین می کندواستفاده ازآن دانش(دانش شناخت رقبا)درراستای ‌ایجاد ارزش برترمشتری است دیویس رقیب محوری را به عنوان شناسایی نقاط قوت وضعف،توانایی ها واستراتژی های رقبا،به نحوی که بتوان ‌در مقابل‌ فعالیت های آن هاواکنش نشان داد،تعریف ‌کرده‌است. مارتین گنسواگراواستبان ‌معتقدند که رقیب محوری تلاشی برای جمع‌ آوری وانتشاراطلاعات درموردرقبای شرکت های بازارمحورمی باشد . هرشرکت،اعم از این که رهبربازارباشدیا برتری طلب یا تمرکزدهنده،بایدیک خط مشی بازاریابی داشته باشد.خط مشی که بتوانددرمقابل رقبا،جایگاه شرکت رامستحکم کند.شرکتهابایدهمواره خط مشی های خودرا باشرایط درحال تغییرمحیط رقابتی همسازسازند.شرکت رقیب محور،شرکتی است که اعمال وفعالیت های خودراشدیداتحت تاثیرکنش هاوواکنش های رقبا تنظیم می‌کند.درچنین وضعیتی،شرکت رقیب محوروقت خودرابیشترصرف پیگیری حرکات رقبا ومقوله مهم ‌بازار می کندومی کوشدخط مشی هایی رابیابدکه بتواندبرضدایشان به کاربندد. دیویس درسال۲۰۰۰ ابعادمشتری محوری رادردوقسمت تجزیه وتحلیل رقیب وواکنش ‌در مقابل‌ رقبا بیان ‌کرده‌است

گاهی شرکت‌ها بر مبنای نقاط ضعف و قوت خود نسبت به رقبا و تحلیلی که از استراتژیهای رقیب دارند برنامه ریزی می‌کنند. Heiens Richard A. (2000)

هنگامی که یک کسب و کارگرایش رقیب محوری را در پیش می‌گیرد به طور دائم نقاط قوت و ضعف رقبا خود را ارزیابی مجدد می‌کند . این ارزیابی عملکرد می‌تواند شامل ؛ بهره وری تولید، قیمت گذاری، زمان تحویل، رضایت مشتری، نوآوری، حفظ کارمند و سهم بازار باشد. در یک سیستم اقتصادی رقابتی، هر نهاد اقتصادی است در تلاش برای به حداکثر رساندن مزایایی برای خود در هزینه از رقبای خود است. برای شرکت هایی که به طور کامل با کسب و کارهای دیگر در معامله هستند، برای مثال عمده فروشان و فروشندگان مواد خام، تجزیه و تحلیل رقبا از بازاریابی و یا مشخصات عمومی از اهمیت بیشتر برخوردار است .

۲-۵ مفهوم هماهنگی بین وظیفه ای

‌بر اساس نارورواسلی تر درسال۱۹۹۰هماهنگی بین وظیفه ای به معنای هماهنگ بودن همه ی وظایف سازمان وبهره برداری ازاطلاعات مشتری ‌و بازار به منظورخلق ارزش برای مشتری است.همچنین تسی وهمکارانش هماهنگی بین وظیفه ای راانتشاراطلاعات مربوط به مشتریان ‌و رقبا بین همه ی ‌افراد و بخش های سازمان به منظورایجادبینش صحیح ازنیازهاوخواسته های مشتری وبرنامه ریزی جهت فایق آمدن ‌در رقابت بیان کردند.آن ها هماهنگی بین وظیفه ای ‌را در چهار قسمت،همبستگی بین وظیفه ای در تدوین استراتژی،سهیم کردن دیگر واحدهای سازمان درمنابع،انتشار اطلاعات درمیان کلیه ی واحدها وهماهنگی کلیه واحدها درجهت خلق ارزش برای مشتری بیان کرد ه اند.

۲-۶ عملکرد مالی چیست

ارزیابی عملکرد مالی غالبا مبتنی بر صورت های مالی است و تحلیل های مالی ،اطلاعات گرانبهایی را در خصوص روندها ، همبستگی ها ، کیفیت ، سود ، درآمد هر سهم و در نهایت نقاط قوت و ضعف شرکت ها و چگونگی وضعیت مالی آن ها را ارائه می‌کند (زیری ،۱۹۹۴ ) وقتی صحبت از ارزیابی عملکرد شرکت ها به عمل می‌آید ،بیشتر نگاه ها به روی عملکرد مالی شرکت ها منعطف می شود ، چنین رویکردهایی که به رویکردهای سنتی در ارزیابی عملکرد شرکت ها معروف هستند تنها به یک جنبه از فعالیت های شرکت می پردازد . تجزیه و تحلیل صورت های مالی ابزارها و تکنیک هایی هستند که تحلیل گر را قادر می‌سازد تا صورت های مالی و عملیاتی شرکت را با هم مقایسه کرده و به طور کلی وضعیت مالی و عملیاتی شرکت را ارزیابی نموده و نیز ریسک های بالقوه آتی را برآورده نماید (اسماعیل پور ،۱۳۷ )ارزیابی عملکرد نشان می‌دهد که چه کارهایی طبق برنامه و اهداف پیش نمی رود همچنین ارزیابی نشان می‌دهد در چه مواردی کار خوب پیش نمی رود ‌بنابرین‏ می توان به موقعیت های بعدی دست یافت . (مدنی محمدی ،۱۳۸۵ ) . عملکرد مالی‌ واحد تجاری‌ دربرگیرنده‌ بازده‌ حاصل‌ از منابع‌ تحت‌ کنترل‌ واحد تجاری‌ است‌. اطلاعات‌ درباره‌ عملکرد مالی‌ درصورت‌ سود و زیان‌ و صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ ارائه‌ می‌شود. صورت سود و زیان،منبع اطلاعاتی اصلی تأمین‌ نیاز استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی ‌در مورد عملکرد شرکت است.اما این صورت مالی به دلیل انعکاس‌ ندادن بعضی از رویدادهای با اهمیت،در مجموع‌ نمی‌تواند تصویر کاملی از حساب‌ها ارائه کند.به عبارت‌ دیگر،امکان کسب شناخت کاملی از عملکرد شرکت با بهره گرفتن از این صورت به تنهایی وجود ندارد.

صورت‌ سود و زیان‌ حداقل‌ ۱۰ قلم اصلی‌ زیر را شامی می شود :درآمدهای‌ عملیاتی‌ ،هزینه های‌ عملیاتی‌ ،سود یا زیان‌ عملیاتی‌ ،هزینه های‌ مالی‌ ،سایر درآمدها و هزینه های‌ غیرعملیاتی‌ ،مالیات‌ بردرآمد ،سود یا زیان‌ فعالیت‌های‌ عادی‌ ،اقلام‌ غیرمترقبه‌ ،سهم‌ اقلیت‌ ،سود یا زیان‌ خالص .

معیارهای اندازه گیری عملکرد را با توجه به مفاهیم حسابداری و مفاهیم اقتصادی می توان به دو دسته حسابداری و اقتصادی تقسیم کرد. در معیارهای حسابداری، عملکرد شرکت با توجه به داده های حسابداری ارزیابی می شود در حالی که در معیارهای اقتصادی، عملکرد شرکت با توجه به قدرت کسب سود دارایی های موجود و سرمایه گذاری بالقوه و با عنایت به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه ارزیابی می‌گردد.معیارهای حسابداری ارزیابی عملکرد شرکت عبارتند از:

معیارهای حسابداری ارزیابی عملکرد شرکت عبارتند از:سود[۱]، رشد سود[۲]، سود تقسیمی[۳]، جریان های

نقدی[۴]، سود هر سهم[۵] و نسبت های مالی (شامل

ROA[6] ،ROE[7]،P/E[8]، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری[۹] سهام و نسبت Q توبین[۱۰]).معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد شرکت عبارتند از :ارزش افزوده اقتصادی[۱۱] (EVA)، ارزش افزوده بازار[۱۲](MVA) و ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده[۱۳] (REVA).(جهانخانی و سجادی، ۱۳۷۴).

۲-۶-۱ معیارهای حسابداری

معیارهای حسابداری به دو دسته تقسیم می‌شوند، دسته اول مبتنی بر اطلاعات حسابداری هستند و دسته دوم بر اطلاعات حسابداری و اطلاعات بازار مبتنی می‌باشند. (جهانخانی و سجادی، ۱۳۷۴)

۲-۶-۲ معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری

که عمدتاًٌ با بهره گرفتن از اطلاعات تاریخی موجود در صورت های مالی اساسی و یادداشت های همراه، عملکرد شرکت را اندازه گیری می‌کنند. این معیارها شامل سود، سود هر سهم، نرخ رشد سود، تقسیم سود، جریان های نقدی آزاد، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) و نرخ بازده دارایی ها (ROA) می‌باشند. (جهانخانی و سجادی،۱۳۷۴)

۲-۶-۳ مفهوم سود

سود حسابداری عبارت از درآمدها منهای هزینه ها می‌باشد. در طول یکسال مالی شرکت با توجه به فعالیت هایی که انجام می‌دهد، درآمد تحصیل می‌کند. از طرفی شرکت برای تولید محصولات و ارائه خدمات مبالغی هزینه متحمل می شود. در پایان سال مالی به منظور تعیین عملکرد شرکت، درآمدها و هزینه های مربوطه با هم مطابقت داده می‌شوند تا معلوم شود که شرکت در سال مالی مذکور چقدر سود تحصیل نموده است. ‌بنابرین‏ سود می‌تواند روشی برای ارزیابی عملکرد شرکت باشد. (جهانخانی و ظریف فرد، ۱۳۷۴)

۲-۶-۴ مفهوم نقدینگی