سوالات پژوهش عبارتنداز:

آیا فشارهای شغلی بر میزان مسئولیت پذیری معلمان مقطع متوسطه تاثیر گذار بوده است؟

آیا فشارهای شغلی بر شخصیت اجتماعی مقطع متوسطه تاثیر گذار بوده است؟

آیا فشارهای شغلی بر وضعیت روحی و روانی معلمان مقطع متوسطه تاثیر گذار بوده است؟

این پژوهش بر حسب هدف کاربردی است. از آنجائی که محقق در این پژوهش به دنبال عقاید و دیدگاه­ های معلمان دوره متوسطه در زمینه فشارهای شغلی ‌می‌باشد، گردآوری داده ها به روش توصیفی از نوع پیمایشی به صورت زمینه یابی- مقطعی است. نمونه آماری مورد پژوهش با بهره گرفتن از جدول تعیین حجم نمونه مورگان^[۳]۲ با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی گردآوری شده است که ۱۶۲ نفر می­باشند.به منظور جمع‌ آوری اطلاعات موردنیاز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است، که این پرسشنامه جهت بررسی ابعاد و مؤلفه های فشارهای شغلی معلمان در ابعاد مسئولیت پذیری، شخصیت اجتماعی، وضعیت روحی و روانی ‌می‌باشد. شاخص پایایی که توسط نرم افزار SPSS و ضریب آلفا کرونباخ مورد سنجش قرار گرفته که یک روش اعتباریابی است که همسانی درونی آزمونی را ارزشیابی می­ کند و نشان می­دهد که سوال­های تا چه اندازه توانایی دارد تا خصیصه واحدی را اندازگیری نماید.
پایایی به دست آمده از این تحقیق از طریق آلفا کرونباخ ۸۳/۰ بوده که پایایی بسیار خوب رانشان می­دهد. بعد از جمع‌ آوری پرسشنامه و طبقه بندی و سازماندهی اطلاعات نسبت به تجزیه و تحلیل داده ­های پژوهش اقدام گردید ‌به این منظور محقق از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده نمود که در بخش آمار توصیفی از جداول و نمودارفراوانی، درصد فراوانی و میانگین داده ­ها و در بخش آمار استنباطی از نرم افزارSPSS به منظور تعین معنادار بودن داده ها از آزمون T تک نمونه ای برای سنجش متغیرها استفاده شده است.

یافته های پژوهش

نتایج توصیفی داده ها

یافته های پژوهش نشان می­دهد. از لحاظ سنی از مجموع نمونه ها ۱۸درصد دارای سنی بین ۲۰ تا ۳۰ سال بودند، ۶۲درصد ۳۱ تا ۴۰ سال و۲۰درصد ۴۱ تا۵۰ سال می­باشند. اما از لحاظ پراکندگی مدارک تحصیلی۹ درصد دارای مدرک فوق دیپلم، ۶۷ درصد لیسانس و ۲۴ درصد فوق لیسانس می­باشند. همچنین ‌بر اساس سابقه خدمت ۴ درصد از مجموع نمونه­ ها ۱تا ۵ سال، ۱۱ درصد ۶ تا۱۰ سال، ۵۲ درصد ۱۱ تا۲۰ سال و ۳۳ درصد ۲۱ تا۳۰ می­باشند.

یافته های حاصل از بررسی سوال اول پژوهش

یافته ­های پژوهش نشان می­دهد میانگین نمرات وضعیت موجود شاخص فشار شغلی در میان معلمان مدارس متوسطه شهرستان بهشهر (۰۸/۱۲) ‌می‌باشد به منظور تعیین وضعیت موجود، میانگین به دست آمده با میانگین نظری (۹) نمرات مورد مقایسه قرار گرفت وبا توجه به سطح معناداری به دست آمده (۰۰۰/۰ = sig) حاصل از جدول (۴-۶) ‌می‌توان نتیجه گرفت، که فشارهای شغلی بر مسئولیت پذیری معلمان تاثیر دارد.

یافته های حاصل از بررسی سوال دوم پژوهش

یافته ­های پژوهش نشان می­دهد میانگین نمرات وضعیت موجود شاخص فشارهای شغلی در میان معلمان مدارس متوسطه شهرستان بهشهر (۰۲/۱۸) می‌باشد به منظور تعیین وضعیت موجود، میانگین به دست آمده با میانگین نظری(۱۵) نمرات مورد مقایسه قرار گرفت وبا توجه به سطح معناداری به دست آمده (۰۰۰/۰ = sig) حاصل از جدول (۴-۷) ‌می‌توان نتیجه گرفت، که فشارهای شغلی بر شخصیت معلمان تاثیر دارد.

یافته های حاصل از بررسی سوال سوم پژوهش

یافته ­های پژوهش نشان می­دهد میانگین نمرات وضعیت موجود شاخص فشارهای شغلی در میان معلمان مدارس متوسطه شهرستان بهشهر (۰۱/۲۳) ‌می‌باشد به منظور تعیین وضعیت موجود، میانگین به دست آمده با میانگین نظری(۲۱) نمرات مورد مقایسه قرار گرفت وبا توجه به سطح معناداری به دست آمده (۰۰۰/۰ = sig) حاصل از جدول (۴-۸) ‌می‌توان نتیجه گرفت، که فشارهای شغلی بر وضعیت روحی وروانی معلمان تاثیر دارد.

یافته های حاصل از بررسی سوال اصلی پژوهش

یافته ­های پژوهش نشان می­دهد میانگین نمرات وضعیت موجود شاخص فشارهای شغلی در میان معلمان مدارس متوسطه شهرستان بهشهر (۳۲/۶۵) ‌می‌باشد به منظور تعیین وضعیت موجود، میانگین به دست آمده با میانگین نظری(۶۳) نمرات مورد مقایسه قرار گرفت وبا توجه به سطح معناداری به دست آمده (۰۰۰/۰ = sig) حاصل از جدول (۴-۹) ‌می‌توان نتیجه گرفت، که وضعیت فشارهای شغلی در بین معلمان زن مدارس متوسطه در سطح بالایی قراردارد.

بحث و تفسیر داده ها

یافته های سوال اول پژوهش نشان می‌دهد فشارهای شغلی بر مسئولیت پذیری معلمان تاثیر دارد.
.یافته های به دست آمده با یافته ­های پژوهشی حسینی(۱۳۸۸)گلشنی (۱۳۸۹)، نکوئی مقدم (۱۳۹۰)، سواراندی (۲۰۰۳) مطابقت دارد به صورتی که به میانگین های به دست آمده در یافته های تحقیقات حسینی نزدیکتر می‌باشد و معناداری اثرات مؤلفه‌ فشارهای شغلی بر مسولیت پذیری معلمان زن را به درستی نشان داده است.

یافته های سوال دوم پژوهش نشان می‌دهد که فشارهای شغلی بر شخصیت اجتماعی معلمان تاثیر دارد..یافته های به دست آمده با یافته ­های پژوهشی حسینی(۱۳۸۸) نکوئی مقدم (۱۳۹۰)، سواراندی (۲۰۰۳)،پلگرینی و همکار(۲۰۰۱)،براچ(۲۰۰۹) مطابقت دارد به صورتی که به میانگین های به دست آمده در یافته های تحقیقات پلگرینی و همکار نزدیکتر می‌باشد و معناداری اثرات مؤلفه‌ فشارهای شغلی بر شخصیت اجتماعی معلمان زن را به درستی نشان داده است.

یافته های سوال سوم پژوهش نشان می‌دهد که فشارهای شغلی بر وضعیت روحی وروانی معلمان تاثیر دارد. یافته های به دست آمده با یافته ­های پژوهشی عابدی(۱۳۸۱)، نکوئی مقدم (۱۳۹۰)، پلگرینی و همکار(۲۰۰۱) و براچ(۲۰۰۹) مطابقت دارد به صورتی که به میانگین های به دست آمده در یافته های تحقیقات پلگرینی و همکار نزدیکتر می‌باشد و معناداری اثرات مؤلفه‌ فشارهای شغلی بر وضعیت روحی و روانی معلمان زن را به درستی نشان داده است.

یافته های سوال اصلی پژوهش نشان می‌دهد که وضعیت فشارهای شغلی در بین معلمان زن مدارس متوسطه بالاتر از حدمتوسط بوده است. یافته های به دست آمده با یافته ­های پژوهشی عابدی(۱۳۸۱)، حسینی(۱۳۸۸)، پرداختچی(۱۳۸۸)، پلگرینی و همکار(۲۰۰۱)، براچ(۲۰۰۹)، دنیس و ادوارد (۲۰۰۷) مطابقت دارد به صورتی که به میانگین های به دست آمده در یافته های تحقیقات پرداختچی نزدیکتر
می‌باشد و معناداری اثرات مؤلفه‌ فشارهای شغلی بر معلمان زن را به درستی نشان داده است.

نتیجه گیری

سؤال قابل طرح این است که علت تذکر به قاضی صادر کننده رأی چیست و آیا چنین تذکری به طور قانونی لازم است یا خیر؟ از آنجا که قاضی صادر کننده رأی، حق رفع اشتباه خود را نداشته به چه علت باید به وی تذکر داده شود و آیا قاضی دیگری که پی به اشتباه برده است، می‌تواند بدون تذکر به قاضی صادر کننده رأی،‌پرونده را به مرجع بالاتر ارسال دارد؟ در پاسخ باید گفت قبل از تصویب ماده فوق در سال ۷۸، پیشینه قانونی این ماده عبارت بود از ماده ۱۸ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب که در آن به لزوم تذکر به قاضی صادر کننده رأی اشاره‌ای نشده بود. تنها بند (۲) این ماده در مقام بیان اشخاصی که حق اعلام اشتباه داشتند، چنین مقرر داشته بود: «۲- قاضی دیگری پی به اشتباه رأی صادره ببرد به نحوی که اگر به قاضی صادر کننده رأی تذکر دهد، متنبه گردد.»‌قسمت اخیر بند فوق الذکر موجب بروز اختلاف نظرهایی در خصوص لزوم تذکر به قاضی صادر کننده رأی اشتباه شده بود تا اینکه رأی وحدت رویه شماره ۶۲۲ مورخ ۲۱/۱۱/۷۶ (مجموعه قوانین سال ۱۳۷۶، ص ۱۲۳۵) با رفع این ابهام چنین لزومی را از بند (۲) ماده ۱۸ احراز ننمود و چنین مقرر داشت: «مقررات ماده ۱۸ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب، مصوب سال ۷۳ تضمینی است در جهت تأمین صحت آرای محاکم و عاری بودن احکام از اشتباه و مستفاد از بند ۲ ماده ۱۸ قانون مذبور به قرینه جمله شرطیه مندرج در قسمت اخیر آن این است که اشتباه در رأی صادره آنچنان واضح و بین باشد که چنانچه به قاضی صادر کننده رأی تذکر داده شود موجب تنبه وی گردد. لیکن حتمیت لزوم تذکر به قاضی صادر کننده رأی و حصول تنبه او از آن استنباط نمی‌شود. همین قدر که قاضی دیگری که شأناً و قانوناً در مقامی است که می‌تواند بر اجرای صحیح قوانین نظارت نماید پی به اشتباه رأی صادره ببرد و مطلب را کتباً و مستدلاً عنوان کند، مرجع تجدید نظر را رأ‌ساً به اعمال مقررات تبصره ذیل ماده ۱۸ مکلف می‌کند…»

اما با تصویب قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸، نظر به اینکه در تبصره ۴ ماده ۲۳۵ به طور صریح تکلیف «تذکر به قاضی صادر کننده رأی»‌درج گردیده است، ناقض رأی وحدت رویه شماره ۶۲۲ بوده و قضاتی که پی به اشتباه می‌برند مکلفند ابتدا اشتباه را به قاضی صادر کننده رأی تذکر داده، پس از آن، وفق تبصره ۴ ماده ۲۳۵ عمل نمایند. البته در بیان فلسفه این تذکر باید گفت هر چند قاضی اشتباه کننده حق صدور رأی صحیح را به لحاظ قاعده فراغ ندارد، اما تذکر به وی موجب می‌گردد تا او به اشتباه خود پی برده و از تکرار آن خودداری نماید.

در خصوص چگونگی رسیدگی‌باید گفت که با توجه به صراحت تبصره‌های ۳ و ۴ ماده ۲۳۵ رسیدگی دادگاه تجدید نظر در مقام رفع اشتباه، رسیدگی ماهوی می‌باشد اما در خصوص رسیدگی دیوان عالی کشور در مقام رفع اشتباه از آرای صادره از دادگاه تجدید نظر هر چند رأی وحدت رویه شماره ۶۲۹ مورخ ۲۹/۱۰/۷۷ ساکت است، اما از آنجا که رسیدگی دیوان عالی کشور اساساً از نوع شکلی بوده و صرفاً به نقض یا ابرام آرای صادره اکتفا می‌کند، لذا باید گفت دیوان عالی کشور چنانچه وقوع اشتباه در رأی صادره از دادگاه تجدید نظر را احراز نماید با نقض آن پرونده را جهت ارجاع به شعبه هم عرض (شعبه دیگری از دادگاه تجدید نظر) به دفتر کل دادگاه های تجدید نظر استان مربوطه ارسال می‌دارد.

نتیجه: از ایرادات وارد به ماده ۲۳۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری، تعارض آن با اصل قطعیت دادگاه ها و حاکمیت امر مختومه می‌باشد؛ زیرا وفق ماده فوق احکام دادگاه ها بدون محدودیت زمانی قابل بررسی و نقض بوده و این امر موجب تزلزل احکام دادگاه ها حتی پس از اجرای حکم می‌گردد، اما از طرفی این ماده با اصل عدالت قضایی مطابقت داشته و این امکان را ایجاد می‌کند که احکام اشتباه را بدون محدودیت زمانی بتوان اصلاح نمود. ایراد دیگر به ماده فوق عدم تقیید آن به وقت و مهلت است که موجب تزلزل آرای دادگاه هاست. عدم تجدید تعداد دفعاتی که امکان اعلام اشتباه وجود دارد از ایرادات دیگر وارد ‌به این ماده است.

قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب ۱۳۷۳ و آیینهای دادرسی مدنی و کیفری آن با سکوت برای تعداد دفعاتی که امکان اعلام اشتباه وجود دارد، هیچ محدودیتی قرار نداده است؛ ‌بنابرین‏ چنانچه یک بار نسبت به رأی، اعلام اشتباه شده باشد و قاضی صادر کننده رأی یا قاضی دیگری مجدداً متوجه اشتباه در رأی گردد، آیا امکان اعلام اشتباه مجدد وجود دارد یا خیر؟ از طرفی عدم امکان توقف اجرای حکم در صورت تشخیص اشتباه در آن از نقایص دیگر این ماده است در حالی که چنانچه بدون خدشه به اصل «عدم توقف اجرای آرای دادگاه ها» مرجعی ذیصلاح تعیین می‌گردید تا در صورت بین بودن اشتباه و احراز این مطلب که اجرای حکم اشتباه، آثار زیان‌بار غیر قابل جبرانی به بار خواهد آورد، بتواند اجرای حکم را به طور موقت متوقف نماید، بسیار مفید بود.

البته از نظر نباید دور داشت که فلسفه وجودی این ماده، پیشگیری از اجرای احکام قطعیت‌یافته‌ای است که مفاد آن مخالف قانون بوده و بر اساس اشتباه صادر شده‌اند و چنین مبنایی هر‌چند می‌تواند موجب تزلزل آرا باشد، اما مطابق اصل انصاف و عدالت است و دستگاه قضایی را در جهت تحقق وظایف خویش – مندرج در اصل ۱۵۶ قانون اساسی – یعنی احیای حقوق عامه و گسترش عدل و آزادیهای مشروع سوق خواهد داد.

گفتار دوم: جبران ضرر و زیان ناشی از اشتباه قاضی

اگر چه قضات ممکن است ملکه عدالت را در خویش متبلور ببینند، اما به علت قابلیت خطا و غیر معصوم بودن، از اشتباه بری نیستند و تصور بروز اشتباه از آنان امری ممکن است. هر اشتباهی نیز نتایج زیانباری را در پی دارد که باید برا ی جبران آن تدبیری اندیشید.

نظام حقوقی اسلام به جبران خسارات زیان دیده توجه کافی داشته و با قواعد فقهی «لا‌ضرر» و «تسبیب» جبران هر گونه خسارتی را امکان پذیر ساخته است؛ هر چند که عامل ورود خسارت، مقصر نباشد. به همین دلیل حتی در جرایم علیه تمامیت جسمانی از نوع خطای محض – که برای مسبب هیچگونه تقصیری نمی‌توان قائل شد – جبران ضرر و زیان را با عنوان دیه در نظر گرفته است.

تعریف:

«ضرر عرفا عبارت است از نقصی که بر مال ، آبرو، جان یا هر چیز دیگری که درباره بعدی از ابعاد وجود شخص بوده و موجودیت دارد و یا مقتضی قریب آن محقق می‌باشد، وارد آید.» (موسوی بجنورد پیشین، ۱۷۸) مرحوم میرزای نایینی نیز ضرر را فوت آنچه که انسان واجد آن است – نفس یا آبرو یا مال و جوارح – دانسته و عدم النفع را نیز بر حسب عرف با این شرط که مقتضی آن کامل باشد، ضرر محسوب نموده‌اند.(میرزای نایینی پیشین، ۱۹۸) در قانون مدنی و قانون مسئولیت مدنی تعریفی از ضرر و زیان نشده است. اما ماده نهم قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری در مقام احصای انواع آن بر آمده که درباره آن صحبت خواهد شد.

۱۰- کده و سالاری (۱۳۹۰) طی پژوهشی تحت عنوان “تاثیر ویژگی های کیفی برقضاوت حرفه ای حسابرسان” با تاثیر نه معیار صحت، اجماع، همخوانی، پایداری نشانه های وجود مشکل، بینش فردی، توانایی دفاع، مشورت، مستندسازی به ارزیابی قضاوت حسابرسان پرداخته است. نتایج حاصل بیان می‌دارد که حسابرسان در تمام مراحل حسابرسی مشغول قضاوت حرفه ای هستند. این موضوع در تدوین استانداردهای حسابرسی در تمام کشورها و استانداردهای بین‌المللی مورد توجه و عنایت قرار گرفته است. آنچه مسلم است، حسابرسان در اعمال استانداردهای حسابرسی با انواع موقعیت های مستلزم قضاوت مواجه می‌شوند. برای مثال، استانداردهای حسابرسی در برگیرنده انواع قضاوت ها توسط حسابرس است؛ از جمله ارجاعات صریح به قضاوت، قضاوت از ‌در مورد گزینش روشی از میان روش های جایگزین، قضاوت ‌در مورد معنای عبارت ها، قضاوت ‌در مورد رعایت استانداردهای حسابرسی و قضاوت در بیان یک اظهارنظر با توجه به اهمیت قضاوت حرفه ای و نتایج تحقیق می توان ‌به این نتیجه دست یافت که توانایی دفاع و صحت تاثیر بیشتری بر قضاوت حرفه ای دارد و مدیران سازمان حسابرسی و سایر مؤسسات حسابرسی جهت نظامند کردن و افزایش کیفیت قضاوت حرفه ای، باید این مهم را مدنظر قرار دهند؛ زیرا ساماندهی مبانی حسابرسی بر اساس استانداردهای حسابرسی در ابتدا بر اساس قضاوت های حرفه ای انجام می پذیرد که این مسئله خود منجر به شکل دادن قضاوت ها ‌در مورد هر ادعا در صورت های مالی در نهایت ارائه اظهارنظر نسبت به آن می شود. همچنین جامعه حسابداران رسمی باید در تدوین و تبیین سیاست های کلی، به تدوین استانداردها و خط مشی ها ی ویژه جهت بهینه سازی ویژگی های کیفی قضاوت مؤثر بر قضاوت حسابرسی نیز بپردازد. ‌بنابرین‏ می توان گفت که حسابرسان می‌توانند با اعمال قضاوت های حرفه ای بهتر موجب حفظ منافع جامعه در دراز مدت شوند؛ لذا می باید حسابرسان را ملزم به رعایت ویژگی های کیفی مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس، از جمله توانایی دفاع و صحت کرد.

۱۱- فروغی و معتمدی (۱۳۹۱) به بررسی تاثیر روحیه بر قضاوت های حرفه ای حسابرسان پرداخته‌اند. حسابرسان برای ارائه اطمینان کلی و اظهارنظر حرفه ای باید وظایف مختلفی را انجام نمایند. ‌به این منظور خصیصه های فردی متنوعی از مجموع ویژگی های فردی حسابرسان از قبیل مهارت، شخصیت و روحیه های متفاوت آن ها بر نتیجه نهایی کار تاثیر می‌گذارد. انگیزه انجام پژوهش حاضر بر قضاوت حسابرسی از آنجا ناشی می شود که به دلیل وجود فشارهای موجود در محیط حرفه ای حسابرسی و تاثیری که بر ویژگی های فردی از جمله روحیه های حسابرسان دارد، بایستی در یک چارچوب جامع تجزیه و تحلیل شود.

۱۲- نیکومرام و همکاران (۱۳۹۲) به بررسی تاثیر به کارگیری قضاوت حرفه ای مجاز در استانداردهای حسابداری ایران بر ویژگی های کیفی اطلاعات پرداخته‌اند. یافته های تجربی این تحقیق نشان می‌دهد که استفاده از قضاوت حرفه ای در استانداردهای حسابداری ایران، قابلیت مقایسه صورت های مالی را کاهش می‌دهد. شواهد به دست آمده از این تحقیق نشان می‌دهد که حسابدارانی که در شرایط مناسبی برای سوگیری ذهنی قرار می گیرند در مقایسه با کسانی که در چنین شرایطی قرار نمی گیرند، از قضاوت حرفه ای خود برای نشان دادن سود بالاتری استفاده می‌کنند تا بتوانند عملکرد شرکت را به نحو بهتری نشان دهند و از منافع مرتبط با آن منتفع گردند.

۲-۵-۳- پیشینه تحقیق مرتبط با مفهوم رفاه فردی

۲-۵-۳-۱- تحقیقات انجام شده در خارج از ایران

در تحقیقی با عنوان «مصرف کنندگانی که با فشار مالی مواجه هستند :فعالیت های مالی ،رفاه مالی و سلامت آن ها » که جامعه آماری آن شامل گروهی از مصرف کنندگانی بود که از لحاظ مالی تحت فشار بودند نمونه ای با حجم ۷۲۰۰ نفر مورد بررسی قرار گرفت. فرضیات شامل: ۱-بین سلامت ارتقا یافته و عملکرد رفتارهای مالی رابطه مستقیم وجود دارد.۲-بین سلامت ارتقا یافته و مالیه شخصی بهبود یافته رابطه مستقیم وجود دارد.۳-بین سلامت ارتقا یافته و ده مثال خاص از مالیه شخصی بهبود یافته رابطه مستقیم وجود دارد .۴-بین شناخت نسبت به سلامت و تاثیر شناخته شده مشکلات مالی بر سلامت رابطه مستقیم وجود دارد.۵-بین مشکلات مالی بر سلامت و رویدادهای مالی منفی رابطه مستقیم وجود دارد.۶-بین وضعیت سلامت ‌و ادراکات نسبت به رفتارهای مالیرابطه مستقیم وجود دارد .۷-بین وضعیت سلامت عنوان شده و رضایت مالی رابطه مستقیم وجود دارد.۸-بین وضعیت سلامت عنوان شده و سطح فشار مالی رابطه مستقیم وجود دارد.۹-بین وضعیت سلامت عنوان شده و شناخت روابط خانوادگی رابطه مستقیم وجود دارد مطرح و بررسی گردیدند. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که نیاز برای مشاوره همکاری مخصوصاً برای خانوارهایی که به طور همزمان از سلامت ضعیف رنج می‌برند و هم تحت فشار مالی هستند، وجود دارد. بدون شک، بسیاری از افراد هم درآمد پایینی دارند و هم ثروت اندکی دارند، و این سالم بودن یا عدم فشار مالی را با مشکل مواجه می‌سازد. یافته دیگر حاکی از آن است که این دو بعد زندگی رابطه نزدیکی با هم دارند و باید با هم یکپارچه شوند. این تحقیق شواهدی مبنی بر تاثیرات مثبت حاصل از مشارکت در یک برنامه مدیریت بدهی نهادهای اعتباری مشاوره ای فراهم می‌کند. یک یافته دیگر حاکی از این است که متغیر تاثیر سلامت-مشکلات مالی می‌تواند یک مشخصه خوب برای ارزیابی رفاه مالی مصرف کننده باشد (باربارا^[۶۳]، ۲۰۰۵).

بررسی‌های انجام‌شده در این تحقیق از بعد شاخص‌های مرکزی آماری نشان می‌دهد که داده ها در دوره زمانی تحقیق نسبت به نمودار نرمال کشیدگی کمتری دارند، با بهره گرفتن از آزمون F فرضیه تحقیق در هر یک از سال‌های ۷۸،۸۰،۸۱،۸۲ و دوره زمانی پنج‌ساله تأیید گردیده و تنها در سال ۱۳۷۹ فرضیه تحقیق رد گردیده است. در آزمون نهایی با توجه به نتایج به دست‌آمده از حل معادلات رگرسیون برای هر یک از سال‌های ۷۸ الی ۸۲ و دوره زمانی پنج‌ساله مشخص گردید که کیفیت سود و هزینه سرمایه دارای رابطه عکس می‌باشند.

عثمانی (۱۳۸۱) در این پژوهش برای محاسبه هزینه سرمایه سهام عادی پنج الگو به شرح زیر شناسایی‌شده است:

1. 1. نرخ بازده متوسط تحقق‌یافته ۲ ) نرخ بازده متوسط تحقق‌یافته تعدیل‌شده ۳) قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای ۴) ارزیابی حسابداری ۵) رشد سود تقسیمی

1. 1. در این پژوهش، در آغاز، هزینه سرمایه شرکت‌های نمونه بر اساس هر یک از الگوهای بالا محاسبه گردیده سپس اعتبار هریک از آن‌ ها مورد آزمون قرارگرفته است که در نهایت ‌به این نتیجه رسیده‌اند که اعتبار الگوی ارزیابی بر مبنای ارقام حسابداری بیشتر از سایر الگوهاست.

1. برای تعیین برخی از عوامل مؤثر بر هزینه سرمایه چهار متغیر به عنوان عوامل مؤثر بر هزینه سرمایه شناسایی‌شده‌اند که عبارت‌اند از: ۱) اندازه بدهی‌ها ۲) اندازه دارایی‌ها ۳) نوع صنعت ۴) اندازه شرکت

نصیرپور (۱۳۷۹)، در پایان‌نامه خود با عنوان بررسی تأثیر اندازه شرکت بر هزینه سرمایه در شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، با بهره گرفتن از دو روش آمار توصیفی و استنباطی تأثیر اندازه شرکت را بر هزینه سرمایه در شرکت‌های بورس موردبررسی قرارداد. یافته ­های تحقیق نشان داد که هیچ رابطه معنی‌داری بین اندازه شرکت و هزینه سرمایه آن در شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران وجود ندارد.

محسنی دمنه (۱۳۷۷) تصمیم‌گیری ‌در مورد ساختار سرمایه به معنی نحوه تأمین مالی شرکت، همچون سایر تصمیمات مدیران مالی بر روی ارزش شرکت تأثیر می‌گذارد. ارزش شرکت، مانند هر دارایی سرمایه‌ای، برابر ارزش فعلی بازدهی‌های آتی آن بر اساس یک نرخ تنزیل معین است. این نرخ تنزیل برای به دست آوردن ارزش شرکت، همان هزینه سرمایه است. مدیران به عنوان نمایندگان صاحبان سهام می‌بایست تلاش نمایند، ساختار سرمایه شرکت را به گونه‌ای تنظیم نمایند که هزینه سرمایه شرکت حداقل و در نتیجه ارزش شرکت و ثروت سهام‌داران حداکثر گردد. وجود تشکیل‌دهنده ساختار سرمایه دو گونه‌اند. دسته اول بر جریانات نقدی حاصل از شرکت، ادعایی ثابت داشته و بدهی‌ها نامیده می‌شوند. دسته دوم، باقیمانده این جریانات را نصیب می‌برند که حقوق مالکانه نام دارند. هزینه سرمایه، میانگین وزنی هزینه این دو دسته از وجود است. وجود دسته اول به دلیل تأمین یک بازدهی ثابت برای طلبکاران، ارزان‌تر از وجوه دسته دوم هستند، لکن هر چه بدهی شرکت بیشتر شود ریسک ورشکستگی آن افزایش می‌یابد و سهام‌داران که ‌تامین کننده وجود دسته دوم می‌باشند و در صورت ورشکستگی، تحمل‌کننده هزینه های آن هستند، بازدهی بیشتری طلب می‌کنند. ازلحاظ تئوریک اثبات می‌شود که در صورت عدم وجود مالیات، هزینه های ورشکستگی، هزینه های نمایندگی و سایر ناکارآمدی‌ها افزایش هزینه تأمین سرمایه از سهام‌داران، کاملاً مزیت استفاده از وجوه ارزان‌تر ناشی از بدهی از خنثی نموده و اثری بر هزینه سرمایه شرکت نمی‌گذارد. ناکارآمدی‌های پیش‌گفته باعث می‌شود که در اثر افزایش میزان بدهی، ابتدا هزینه سرمایه کاهش و سپس افزایش یابد. بدین ترتیب می‌توان ساختار سرمایه شرکت را طوری تشکیل داد که هزینه سرمایه، حداقل و یا ارزش شرکت، حداکثر گردد. هدف این پایان‌نامه آن است که ارتباط هزینه سرمایه و بازدهی مورد توقع سهام‌داران را با میزان بدهی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بهابازار تهران تبیین نماید و بدین ترتیب رفتار سرمایه‌گذاران در این بازار را در ‌پاسخ‌گویی‌ به افزایش میزان بدهی شرکت‌ها پیش‌بینی کند و آنگاه برای حداکثر سازی ارزش شرکت که یکی از اهداف مدیران مالی شرکت‌هاست، توصیه هایی ارائه نماید.

کمال‌آبادی (۱۳۷۶) با توجه به اینکه هزینه سرمایه یکی از فاکتورهای مهم در تصمیمات مدیریتی و مالی شرکت‌ها می‌باشد و مدیران باید در هنگام سرمایه‌گذاری بر روی پروژه خاص کاملاً از نرخ بازدهی پروژه و نرخ بازدهی مورد انتظار سرمایه‌گذاران (هزینه سرمایه) آگاهی داشته باشد، یعنی باید بدانند منبع تأمین مالی که مورداستفاده قرار می‌دهند برای آن‌ ها با چه هزینه‌ای تمام می‌شود. پس یکی از اهداف این تحقیق تعیین میانگین موزون هزینه سرمایه در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار می‌باشد و همچنین با توجه به اینکه تابه‌حال کار تحقیقی تحت این عنوان انجام‌نشده است از دیگر اهداف این تحقیق می‌باشد. لذا اهداف این تحقیق به شرح زیر خلاصه می‌گردد: ۱- بررسی روند هزینه سرمایه در رابطه با تغییرات ساختار سرمایه (نسبت‌دهی) در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و همچنین تعیین رابطه بین هزینه سرمایه و ساختار سرمایه در این شرکت‌ها. ۲ – اندازه‌گیری هزینه سرمایه (میانگین موزون هزینه سرمایه) در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس که می‌تواند برای مدیران و سرمایه‌گذارانی که قصد سرمایه‌گذاری در شرکت یا صنعت خاصی را دارند مفید باشد. ۳ – بررسی تغییرات ریسک تجاری و سود خالص در رابطه با تغییرات نسبت بدهی که هدف این قسمت بررسی واکنش ریسک تجاری و سود خالص در رابطه با تغییرات نسبت بدهی می‌باشد.

جمع‌بندی پیشینه تحقیق

در این قسمت پیشینه مربوط به تحقیقات مرتبط و مشابه به صورت جدول شماره ۲-۵ خلاصه گردیده و طی آن به ازای این تحقیقات محققین، متغیرها، مدل و نتایج آن‌ ها مطرح‌شده است.

جدول (۲-۵): خلاصه تحقیقات صورت گرفته در زمینه تحقیق حاضر

تاریخ
محقق
متغیرها
مدل
نتایج

۲۰۱۵

منظر حسن و همکاران

چرخه عمر شرکت و هزینه حقوق صاحبان سهام

رگرسیون خطی

نتایج این تحقیق نشان داده است که هزینه حقوق صاحبان سهام در مراحل افول بالاتر و در مراحل بلوغ در کمترین سطح است.

۲۰۱۴

عبداله و مهد صالح

چرخه عمر شرکت و محافظه‌کاری

رگرسیون حداقل مربعات تعمیم‌یافته (GLS)

شرکت‌ها در مراحل رشد محافظه‌کاری بالاتری نسبت به شرکت‌ها در مراحل بلوغ دارند و شرکت‌ها در مرحله رکود محافظه‌کاری پایین‌تری نسبت به شرکت‌ها در مراحل بلوغ دارند.

۲۰۱۴

فیو و همکاران

فراوانی گزارش‌های مالی، اطلاعات نامتقارن و هزینه سرمایه

رگرسیون خطی

فراوانی گزارش‌های مالی بیشتر باعث کاهش اطلاعات نامتقارن و هزینه سرمایه خواهد شد و باگذشت زمان تأثیر آن بر کاهش اطلاعات نامتقارن و هزینه سرمایه بیشتر خواهد شد.

۲۰۱۳

وانگ و همکاران

تورم، چرخه عملیات و وجه نقد نگهداری شده

رگرسیون خطی

بین نرخ تورم و میزان نگهداری وجه نقد رابطه‌ منفی معناداری وجود دارد، به‌علاوه بین میزان نگهداری وجه نقد با طول چرخه عملیات نیز رابطه‌ U شکل معناداری یافت شد.

۲۰۱۲

آمینگ و همکاران

ادوارد دوبونو (۱۹۹۲) معتقد است در پاسخ ‌به این پرسش که چرا ما به اندازه کافی توجه جدی به موضوع خلاقیت نکرده ایم دلایل بسیاری وجود دارد . اولین و در عین حال قوی ترین دلیل این است که هر تفکر خلاق و ارزشمندی ، همواره باید در مرحله ی بازنگری ، منطقی و قابل حصول جلوه کند . دفاع و تحقق چنین ایده ای ساده خواهد بود. در غیر این صورت ارزش آن شناخته نشده و چه بسا سرکوب نیز بشود متاسفانه چنین واقعیت تلخ و درعین حال غلط ، ماهیت فرهنگی دارد که باعث بی اعتنائی همگان ، حتی پژوهشگران به خلاقیت می‌گردد بیش از ۹۵درصد پژوهشگران دنیا اینگونه می اندیشند ( قاسمی ، ۱۳۸۶، ص ۱۲).

ابراهام مازلو^[۱۹۲] اشاره زیبائی به نقش فرهنک و اجتماع در پرورش خلاقیت دارد ” همه انسان‌ها از بدو تولد دارای توانایی بالقوه خلاقیت هستند اما اکثر انسان‌ها این خصیصه را در جریان فرهنگ پذیری از دست می‌دهند( مویدنیا ، ۱۳۸۴، ص ۳۹) مصادیق بارز عوامل محیطی و فرهنگی ، خانواده ، والدین ، مدرسه و مربیان هستند . میل طبیعی خانواده ها و سازمان‌ها به رفتار پذیرفته شده و محافظه کاری است یعنی شرایطی که مقاومت جدی در برابر تغییرات وجود دارد . بدون شک تخیل و خلاقیت ابتداء در خانواده پایه ریزی می شود اگر خانواده فرصت های لازم را برای سوال کردن ، کنجکاوی و کشف محیط به کودکان بدهد و هرگز آن ها را تنبیه نکند ، زمینه را برای رشد خلاقیت فراهم می‌کنند . تنبیه و تهدیدهای مکرر ، آفت خلاقیت های ذهن است . فرزندان خلاق در خانه به آرامش روانی ، اطمینان خاطر و اعتماد به نفس قوی احتیاج دارند هرچند شواهد پژوهشی کافی نیست . اما برخی تحقیقات نشان می‌دهد که والدین کودکان خلاق در رفتار خود هماهنگی بیشتری نشان می‌دهند ، کودکان خود را آن گونه که هستند قبول دارند و آن ها را به کنجکاوی در باره اشیاء و امور تشویق می‌کنند و کودکان خود را در انتخاب موضوعات مورد علاقه آزاد می‌گذارند کارها و برنامه های آنان را تحت نظر دارند و پیگیری می‌کنند. ( سایت اینترنتی فکرنو ، ص ۴) .

تکالیف درسی ، ‌تأکید بر محفوظات ، توجه به تفاوت‌های فردی و ویژگی‌های کودکان ، رفتار معلم ، جو مدرسه و… از جمله عوامل تاثیر گذار بر پرورش و یا سرکوبی خلاقیت کودکان هستند . تعارض نقش ها نیز یکی از عوامل مهم محافظه کاری و ناکارآمدی مدارس در ایجاد تغییرات خلاقانه است. از طرفی نظام آموزش و پرورش وظیفه حفظ و تداوم فرهنگ ، اصول ، ارزش‌ها و سنن اجتماعی را به عهده دارند. براین اساس که مدارس از جمله سازمان‌های محافظه کار محسوب می‌شوند و از طرفی همه انتظار دارند مبانی رویکردهای خلاقانه و تغییرات از آموزش و پرورش شروع شود طبیعی است این وضع ، شرائط تعارض ایجاد کرده و کار برنامه ریزان و مجریان را سخت تر می‌کند. اگر مدیران و مربیان از این میان راه های متعادل را بیابند در واقع دست به کار هنرمندانه ای زده اند.

حمایت و یا نفی اساس خلاقیت و یا ترویج شکل فردی و اجتماعی آن و همچنین رویکرد خلاقیت های کوچک و بزرگ ، همه ریشه در فرهنگ ملل دارد. مثلا فرهنگ غربی خلاقیت‌های بزرگ و جهشی را حمایت می‌کند طرفداری از ارزش‌های اجتماعی مثل آزادی ، فردیت ، پیشرفت گرایی به ‌عنوان حمایت از خلاقیت تلقی و عواملی چون ابتکار ، سیالی ، انعطاف و بسط که شالوده نظریه تورنس را شامل است مبانی آن را تشکیل می‌دهد( حسن زاده ، ۱۳۸۳، ص ۲۲) . در حالی که فرهنگ ژاپنی از برداشته شدن قدمهای کوچک در این خصوص بیشتر راضی می شود . فرهنگ عمومی ایالات متحده آمریکا و ایتالیا ، بیشتر به کار گروهی اهمیت می‌دهند. اما در کشوری مثل انگلستان ، سنت کار بیشتر متکی بر ابتکار فردی است . شرکت M.I.T.I ژاپن طی مطالعه ی در باره ارتباط فرهنگ با خلاقیت متوجه شد که ۵۱ % از مهم ترین پیشرفت‌های علمی قرن ۲۰ ، در انگلستان پا گرفته اند در حالی که با وجود برنامه ریزی و سرمایه گذاریهای کلان ، تنها ۲۱ در صد چنین پیشرفتهایی مربوط به آمریکاست ( قاسمی ، ۱۳۸۶، ص ۸۲). همسالان و بزرگترها به ‌عنوان بخشی از محیط رشد کودکان تاثیر شگرفی در بروز خلاقیت ، بویژه شکل گیری اولیه آن دارند روزالیند^[۱۹۳]( ۲۰۰۲) معتقد است بذرهای عقاید و ایده های ابتکاری و نو ، اغلب از تعاملات با همسالان و بزرگترها به وجود می‌آید ( حسن زاده ، ۱۳۸۳، ص ۱).

سبک‌های فرزند پروری^[۱۹۴] و خلاقیت

خلاق بودن کودکان ، تحت تاثیر عوامل محیطی بویژه نگرش^[۱۹۵] و شیوه های پرورشی و تربیتی والدین است مطالعه ارتباط این دو متغییر، همواره مد نظر پژوهشگران بوده و هست . شواهد حاکی است خانواده مهم ترین نقش را در کنترل و هدایت تخیل و ظهور خلاقیت‌ها ایفاء می‌کند . برآیند کلی نتایج تحقیقات حاکی است که به طور مشخص جو و محیط خانوادگی افراد خلاق ، متفاوت از جو و محیط خانوادگی افراد غیر خلاق است . این تفاوت عمدتاً ناشی از نوع ارتباط متقابل والدین و فرزندان بوده است برای مثال شیفر( ۱۹۷۰ ) با مطالعه ۱۰ نفر دانش آموز تیز هوش دختر که زودتر از موعد مهارت خواندن را یادگرفته ، سرگرمی‌های خلاقانه ( نقاشی و شعر ) داشته و دارای قدرت تخیل قوی بودند دریافت که خانواده ها با آنان سخت گیری کمتری اعمال می‌کردند . اوایل قرن ۲۰ نگرش‌ها ، شیوه های تربیتی و الگوهای رفتاری والدین با فرزندان تحت تاثیر مکاتب رفتارگرایان^[۱۹۶] خشک و خشن بود اما از سال‌های ۱۹۴۰ و تحت تاثیر طرفداران مکتب روانکاوی بویژه بنیامین اسپاک که به اهمیت مسائل عاطفی، ارضاء نیازها و زیان ناشی از کنترل شدید تمایلات طبیعی تأکید داشت ، آسان گیری و انعطاف پذیری در تربیت جایگزین آن شد( کفایت ، ۱۳۷۳، ص ۵ و ۶). برخی تحقیقات نشان می‌دهد که والدین کودکان خلاق ، در رفتارهای خود هماهنگی بیشتری نشان می‌دهند و کودکان خود را آن گونه که هستند قبول دارند و آن ها را به کنجکاوی در باره اشیاء و امور تشویق می‌کنند و کودکان خود را در انتخاب موضوعات مورد علاقه آزاد می‌گذارند و صرفا کارها و برنامه های آنان را با نظارت و پیگری مد نظر قرار می‌دهند تا دخالت ( سایت اینترنتی فکر نو ، ص ۱). اگر کودکان بتوانند از محیط خود بخواهند کارهایی برایشان انجام دهد ، در سنین پائین تر کمتر به پدر و مادر وابسته می‌شوند و احساس سلطه بر محیط و شایستگی فردی خواهند کرد و به خوبی می‌توانند از عهده مخاطرات کنجکاوی ، جستجوگری ، و خلاقیت فکری برآیند و در زندگی برخوردی کارساز و مشکل گشا پیدا کنند ( تافلر ، ۱۹۸۰، ص ۲۴۱).