در برخی کشورهای درحال توسعه به دلیل سیطره نگرش دولت‌گرا و استیلای دیرینه دولت بر اقتصاد، ساختار کلان و قابلیت‌های داخلی با شرایط مطلوب فاصله زیادی دارد. ‌بنابرین‏ به‌دلیل نبود تعامل مناسب راهبرد با ساختار کلان داخلی، فرایند خصوصی‌سازی با چالش‌ها و بحران‌های مدیریتی، اقتصادی و اجتماعی ازقبیل شورش‌های اجتماعی و کارگری، نبود مدیران کارآمد و… مواجه می‌شود(امینی،۱۳۸۹: ۱۸).

مطالعه ژانگ و پارکر ‌در مورد تأثیر زنجیره خصوصی سازی، رقابت و اصلاحات مقرراتی در صنعت برق ۲۵ کشور در حال توسعه برای سال‌های ۲۰۰۱- ۱۹۸۵ انجام شده است که نشان می‌دهد که ایجاد یک مؤسسه قانونی مستقل و ایجاد رقابت قبل از خصوصی سازی جهت افزایش ظرفیت و بهره وری تولید برق ضروری است(ژانگ و پارکر،صص۳۷۹-۳۵۸). مطالعه دی سوزا و دیگران ‌در مورد ۱۲۹ شرکت خصوصی شده از طریق انتشار سهام از میان ۲۳ کشور عضو OECD حاکی از بهبود عملکرد شرکت‌ها بعد از خصوصی سازی بوده است(دی سوزا و دیگران: ۷۶۶-۷۴۷ ).

۲-۸- بررسی فضای سرمایه‌گذاری صنعت بیمه و خصوصی‌سازی

خصوصی سازی صنعت بیمه دریک دیدگاه کلی فرایندی درجهت نیل به وضعیت تعادلی درفعالیت های بیمه ای بخش دولتی با سازوکار بازاراست. از مهمترین اهداف حاصل از خصوصی سازی درصنعت بیمه می توان به افزایش دارایی شرکت های بیمه ، هدایت پس انداز خانوارها به سمت فعالیت های مولد اقتصادی ، توسعه بازار سرمایه ، گسترش مالکیت بخش خصوصی، مشارکت وسیع مردم ، کاهش درجه انحصار و افزایش رقابت اشاره کرد(تاری و حنیفه زاده ، ۱۹۲: ۱۶).

آنچه در روند خصوصی سازی صنعت بیمه مهم به نظر می‌رسد شناخت ظرفیت های بالقوه بیمه ای کشور است. همچنین درکنار این مهم بررسی تجارت کشورهای با ساختار اقتصادی مشابه در امرخصوصی سازی بی تأثیر نخواهد بود(خاکی، ۱۳۹۰: ۳۶).

ایده اصلی و تفکر خصوصی سازی این است که فضای رقابت و نظام حاکم بر بازار، بنگاه ها و واحدهای خصوصی را مجبور سازد تا عملکرد کارآتر و مناسب تری را نسبت به بخش عمومی داشته باشند. به نظر می‌رسد اگر خصوصی سازی به نحو صحیح اجرا شود، سبب افزایش کارایی، تشویق سرمایه گذار و ایجاد رشد اقتصادی خواهد شد. امروزه، صنعت بیمه یکی از ضروری ترین بخش های اقتصادی هر کشور است که وظایف و کارکردهای مهمی را به عهده دارد. مؤسسات بیمه از جمله نهادهای مالی اند که در کنار نقش مؤثر در تامین امنیت اقتصادی سرمایه، در ایجاد منابع مالی در فواصل زمانی دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت به خصوص در بیمه های بلندمدت می‌توانند موجب تحرک و پویایی و توسعه بازارهای مالی شوند و با انباشت سرمایه و مدیریت روزآمد آن ها، زمینه‌های لازم را برای رشد اقتصادی مولد فراهم کنند. در کشور ما نیز صنعت بیمه یکی از مهم ترین عوامل حفظ و تصمین سرمایه است. این صنعت مهم از سوی دیگر با ارائه خدمات مناسب خود موجب رفاه بیشتر افراد در جامعه را فراهم می‌سازد. خصوصی سازی صنعت بیمه در دیدگاهی کلی، فرآیندی در جهت رسیدن به وضعیت تعادلی در فعالیت های بیمه ای بخش دولتی با سازوکار بازار است. خصوصی سازی و رقابتی شدن همراه با تدوین مقررات تازه و تقویت مدیریت و جهانی شدن برای دستیابی فکری و سازمانی از ابزار لازم برای بازسازی و شفاف سازی صنعت بیمه کشور است(سیروس، ۱۳۸۸:۱۱).
از مهم ترین اهداف حاصل از خصوصی سازی در صنعت بیمه می توان به افزایش دارایی شرکت های بیمه، هدایت پس انداز خانوارها به سمت فعالیت های مولد اقتصادی، توسعه بازار سرمایه، افزایش توان رقابت (رقابت پذیری)، ایجاد امنیت اقتصادی، ایجاد بازارهای اقتصادی سالم و همسویی صنعت بیمه با برنامه های کلان توسعه اشاره کرد. یکی از عوامل مهمی که بیمه گران را به سوی انگیزه بیشتر جهت ارائه خدمات متنوع رهنمون می‌سازد، فعالیت در محیط رقابتی است. دولتی بودن شرکت های بیمه و نبود شرایط کافی برای رقابت از ضعف های صنعت بیمه به شمار می رود. با توجه ‌به این که رشد صنعت بیمه در هر کشور بیانگر توسعه یافتگی آن کشور و افزایش پس اندازهای ملی (ناشی از حق بیمه های دریافتی) است، لذا افزایش رقابت که در نتیجه خصوصی سازی صنعت بیمه ایجاد می شود، می‌تواند به تنوع و توسعه خدمات و فعالیت های بیمه ای، افزایش شاخص های کارایی صنعت بیمه، تعدیل مقررات مانع خصوصی سازی، افزایش تخصیص و بهره وری نیروی کار و شفافیت اطلاعات و غیره منجر شود(عبادی و جعفری بیدگلی، ۱۳۹۱: ۵۹).

مطالعاتی که ‌در سال‌ های اخیر در زمینه بررسی دلائل عدم توسعه صنعت بیمه ایران انجام شده عمدتاًً تنها راه تحقق اهداف توسعه این بخش از اقتصاد را در جلب مشارکت عمومی و به کارگیری ظرفیت بخش های غیر دولتی و تجدید ساختار صنعت بیمه در ایران دانسته اند عبادی و باقرزاده، ۱۳۹۱: ۱۱۲).

۲-۹-دلایل ۷ گانه ضرورت خصوصی سازی صنعت بیمه

ازجمله اهدافی که انتظار می رود خصوصی سازی درصنعت بیمه زمینه‌های دستیابی به آن ها را فراهم آورد می توان به ایجاد امنیت اقتصادی ، افزایش کیفیت خدمات بیمه ای ، توسعه بازار بیمه ، ایجاد بازارهای رقابتی سالم و همسوئی صنعت بیمه با برنامه های کلان توسعه اشاره کرد(کشوریان مقدم، ۱۳۸۸: ۴۵).

شاید بتوان مهمترین دلائل ضرورت خصوصی سازی در صنعت بیمه را در ۷ مورد و شامل محدودیت امکانات و توانایی‌های مؤسسات بیمه دولتی، عدم شکل گیری بازار رقابتی مناسب، ضرورت توسعه صنعت بیمه کشور در فضای دولتی همگام با پیشرفت های خارجی،تنگناهای ناشی از مقررات ناظر به مؤسسات بیمه دولتی،عدم استفاده از ظرفیت ها و توانایی‌های بخش‌های غیر دولتی در صنعت بیمه کشور،محدودیت تعداد مؤسسات بیمه گر و فقدان انگیزه های کافی ‌در کارکنان و مدیران مؤسسات بیمه دولتی اعلام کرد(صالحی، ۱۳۹۰: ۵۲).

۲-۱۰- نقاط ضعف و قوت صنعت بیمه در خصوصی سازی

۲-۱۰-۱- نقطه ضعف صنعت بیمه در خصوصی سازی

صنعت بیمه به مانند هر صنعت دیگری دارای نقاط ضعف و قوتی است که می توان با شناسایی نقاط قوت و آسیب شناسی موارد ضعف ، در جهت توسعه این صنعت مهم در مناسبات اقتصادی کشور حرکت کرد.

نقاط ضعف صنعت بیمه را می توان در ۱۰ مورد بررسی کرد. اول اینکه یکی از عوامل مهمی که بیمه گران را به سوی انگیزه بیشتر جهت ارائه خدمات متنوع رهنمون می‌کند ، فعالیت در محیط رقابتی است . دولتی بودن شرکت های بیمه و نبود شرایط کافی برای رقابت ، از ضعف های صنعت بیمه محسوب می شود. دوم فقدان فرهنگ بیمه ای مناسب با شرایط اجتماعی کشور از ضعف های صنعت بیمه به حساب می‌آید. پرواضع است که بالابردن سطح آگاهی مردم نسبت به مفاهیم و اصول اولیه بیمه و بیان فواید آن شاهد رشد چشمگیر در این صنعت خواهیم بود(خاکی، ۱۳۹۰: ۳۹).

سوم،حمایت های بودجه ای ‌از مدیران و کارکنان شرکت های بیمه ای موجب شده فرهنگ بهره وری و کارائی در این سازمان هاکاهش یابد. نبود رقابت مناسب در بازاربیمه ایران نیز مزیدبرعلت شده است . این در حالی است که ‌در مورد چهارمین نقطه ضعف صنعت بیمه کشور باید گفت به دلیل فقدان آموزش بیمه ای مناسب ، بیمه گران از تخصص مناسب برخوردارنیستند و این مورد بیانگرضعف نظارت برفعالیت های بیمه گری است.