امتیاز۵ : نشان دهنده عملکرد در سطح نارضایتی است: بدترین امتیاز.

به نظر می­رسد تکنیک نظارت غیرحضوری بانک مرکزی مبتنی بر الگوی رتبه بندی کملز، ابزاری قوی و کارآمد در ارزیابی عملکرد بانک هاست. این سیستم ضمن ارزیابی عملکرد مدیریت ریسک و انطباق شرایط و عملکرد بانک با معیارهای از قبل تعیین شده برای دارایی­ ها و تعهدات، به ارزیابی مستمر روش های عملیاتی، مقررات و ضوابط داخلی و همچنین معیار­های حاصل از نتایج به دست آمده آن ها تعلق می‌گیرد. نتیجه ارزیابی های سیستم رتبه بندی کملز حاصل جمع نتایج حاصل از نظارت غیرحضوری و بازرسی حضوری است. برای نظارت غیرحضوری از صورت های مالی ماهیانه استفاده می­ شود و برای انجام بازرسی­حضوری، بازرسان آن دسته از اطلاعات را که در صورت‌های مالی منعکس نشده است، جمع‌ آوری می‌کنند. این ارزیابی ها به دستیابی به درجات اعتباری بین صفر تا صد، منجر می­گردد. بر اساس این درجات اعتباری است که رتبه های بین ۱ تا ۵ به شاخص‌های شش گانه مذکور داده می شود.

۲-۷-۱- سیستم رتبه بندی کملز در حوزه بانکداری اسلامی

با توجه به مباحث قبل، به نظر می‌رسد نمی­ توان از سیستم رتبه ­بندی کملز به عنوان یک سیستم دارای صلاحیت و مناسب در تفسیر عملکرد صحیح سیستم بانکداری اسلامی یاد کرد، زیرا این سیستم،

خالی از مؤلفه های مجزا برای تعیین میزان سازگاری عملکرد بانک ها با معیارهای شریعت می‌باشد.

‌بنابرین‏ اگر با مدل کملز موجود، بانکی که در حوزه بانکداری اسلامی فعالیت می کند مورد ارزیابی قرار گیرد، این مدل به صورت سکولار عمل کرده و شاخص­ های شریعت اسلام را برای این رتبه بندی مورد ملاحظه قرار نمی دهد و سلامت بانک اسلامی بدون توجه به میزان سازگاری آن با شریعت، تعیین خواهد شد. از طرف دیگر، چارچوب حال حاضر کملز اگر هم قرار باشد بر طبق شریعت اصلاح شود، احتمالاً در بر گیرنده تمام جنبه­ های بانکداری اسلامی نخواهد بود. مواردی که در ادامه به ذکر آن ها می پردازیم، برخی از این ناسازگاری­ها را تشریح می‌کند. واسطه گری های مالی اسلامی اساساً با فعالیت های مرسوم عامه مؤسسات مالی متفاوت است، به طوری که مدل‌های نظری و پارامترهای آن ها کاملاً متفاوت می­باشند در ادامه به چهار جنبه از این تفاوت ها اشاره ­می­ شود. اولین تفاوت خود را در انحراف قابل توجه از ساختار دارایی ها نشان می‌دهد. در ستون دارایی­ های در ترازنامه بانک‌های اسلامی اولویت محسوسی برای دارایی های مالی با پشتوانه حقیقی (بر اساس اصل مشارکت در سود و زیان( وجود دارد. دومین تفاوت، انتخاب و اجرای سیاست های حسابداری است که بر امر تخصیص درآمد بین سهام‌داران و مشتریان دلالت دارد. در واقع تأمین مالی اسلامی می بایست با موانعی که در تخصیص عواید میان دارایی­ هایی که به وسیله مطالبات سپرده گذاری حساب های سرمایه گذاری عمومی، حساب های سرمایه گذاری خاص و حقوق صاحبان سهام حاصل می­گردند، سازگار باشد. سومین تفاوت بین فعالیت ها و اصول که به گونه ای به موضوعات قبلی مربوط است، جایگاه حساب های سرمایه گذاری می‌باشد و چهارمین تفاوت ناشی از حقوق نظارتی است که به صاحبان حساب های سرمایه گذاری واگذار شده است. سیستم رتبه بندی کملز می بایست با توجه ویژه به اصول و فعالیت‌های بانکداری اسلامی مورد بازنگری قرار گیرد. اگرچه ویژگی های کملز مخالف یا متناقض با شریعت نمی باشد، ولی برای سودمند و مناسب نمودن آن در جهت تحلیل عملکرد بانک های اسلامی، مقررات تفکیکی جدیدی وضع شود. به گونه ای که سیستم جدید قادر به ارزیابی وضعیت بانک های اسلامی در زمینه پیاده سازی شریعت هم باشد.(ملا کریمی ،۸۵)

۲-۸- درﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﺗﻮان ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ ( ^[۱۰](BSFRS‬ﺗﻮﺳﻂ‬ مودیز^[۱۱]

۲-۸-۱- ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪی درﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮاﺳﺎس

ﻣﺤﯿﻂ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬

۲-۹- روش های رتبه بندی

دسته بندی یا طبقه بندی، فصل مهمی در آمار است. گروهی همگن مثلاً از اشخاص،بنگاه ها، شعب بانک و یا … ، را می توان به روش های گوناگون طبقه بندی کرد. این طبقه بندی گاهی بسیار ساده و بر اساس یک معیار و یا به روش های پیشرفته تر بر اساس معیارهای گوناگون انجام می شود. برای هر رتبه بندی به سه عامل نیاز است؛ یکی روش رتبه بندی، دیگری تعیین ‌ملاک‌ها یا شاخص‌ها برای رتبه بندی و عامل سوم؛ در صورتی که چند شاخص داشته باشیم،ارزش شاخص‌ها است. در درجه بندی شعب بانک نیز ‌به این سه عامل برای رتبه بندی احتیاج داریم( پور کاظمی ،۱۳۸۲، ۸).

۲-۱۰- رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر‬

۲-۱۱- مفهوم و تعاریف سرمایه فکری

قبل از اینکه بخواهیم سرمایه فکری را شناسائی، مدیریت و اندازه ­گیری کنیم نیاز است که مفهوم آن را درک کنیم مفهوم سرمایه فکری همیشه مبهم بوده است و تعاریف مختلفی برای تفسیر این مفهوم مورد استفاده قرار گرفته است­. بسیاری تمایل دارند از اصطلاحاتی همچون داراییها، منابع یا محرک‌های عملکرد به جای کلمه سرمایه استفاده کنند و آن ها واژه فکری را با کلماتی مانند نامشهود، ‌بر مبنای‌ دانش یا غیر مالی جایگزین می‌کنند بعضی از حرفه ها (حسابداری مالی و حرفه­ های قانونی) نیز تعاریف کاملا“ متفاوتی مانند دارایی‌های ثابت غیر مالی که موجودیت عینی و فیزیکی ندارند ارائه کرده‌اند با توجه به آنچه گفته شد تعاریف مختلفی ‌در مورد سرمایه فکری گفته شده است که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می­ شود :

۱- استوارت­^[۱۲] اعتقاد دارد سرمایه فکری مجموعه ای از دانش، اطلاعات، دارائیهای فکری تجربه، رقابت و یادگیری سازمانی است که می‌تواند برای ایجاد ثروت به کار گرفته شود. در واقع سرمایه فکری تمامی کارکنان، دانش سازمان و توانایی‌های آن را برای ایجاد ارزش افزوده در بر ‌می‌گیرد و باعث منافع رقابتی مستمر می­ شود (قلیچ لی و مشبکی ،۱۳۸۵،۳۴).

۲- بنتیس سرمایه فکری را به ‌عنوان مجموعه ای از دارائیهای نامشهود (منابع، توانائیها، رقابت) تعریف می­ کند که از عملکرد سازمانی و ایجاد ارزش به دست می‌آید )بنتیس^[۱۳] ، ۱۹۹۸ ،۴۵)

۳- ادوینسون و مالون^[۱۴] ، سرمایه فکری را اطلاعات و دانش به کار برده شده برای کار کردن ، جهت ایجاد ارزش تعریف می‌کنند (واسیل ^[۱۵]، ۲۰۰۸ ،۱۲).

۴- بنتیس و هالند در مقاله خود در سال ۲۰۰۲ ، سرمایه فکری را این طور تعریف می‌کنند: سرمایه فکری ذخیره ای از دانش را که در نقطه خاصی از زمان در یک سازمان وجود دارد، نشان می‌دهد. در این تعریف ارتباط بین سرمایه فکری و یادگیری سازمانی مورد توجه قرار گرفته است (رز و بارونز ^[۱۶] ، ۲۰۰۵ ،۱۶).

۵- سرمایه فکری دارایی است که توانایی سازمان را برای ایجاد ثروت اندازه گیری می‌کند . این دارایی ماهیت عینی و فیزیکی ندارد و یک دارایی نامشهود است که از طریق به کار گیری دارائیهای مرتبط با منابع انسانی، عملکرد سازمانی و روابط خارج از سازمان به دست آمده است . همه این ویژگی‌ها باعث ایجاد ارزش در درون سازمان می شود و این ارزش به دست آمده به دلیل اینکه یک پدیده کاملا“ داخلی است قابلیت خرید و فروش ندارد (رز و بارونز ^[۱۷]، ۲۰۰۵، ۱۸).

۲-۱۱-۱- سرمایه فکری