الگوی پویا: این الگو با الگوی فابر ،شباهت اندکی دارد. بر اساس این الگو ، طراحی مدل کسب وکار با توجه به عوامل پویای محیطی و درطی فازهای مختلفی صورت می‌گیرد (زعفریان، ۱۳۹۱،ص۸) .

طراحی خدمات: مسأله اصلی در خدمات ارزش است. ارزش از نظر جهت دید ارائه دهنده و دریافت کننده به چهار گروه تقسیم می شود که در طراحی خدمات باید مورد توجه واقع شود: نخست ارزش مورد نظر که منظور از آن ، ارزشی است که تهیه(ارائه)کننده خدمات قصد دارد در بالاترین میزان به مشتریان و یا کاربران نهایی ارائه دهد. این هدف غایی نقطه شروع نوآوری بوده و منجر به ارائه ارزش می‌گردد. ارزشی که ارائه کننده ارزش ، به مشتریان خدمات ارائه می‌دهد ، ارزش ارائه شده ،نام دارد. ارزش مورد انتظار ، ارزشی است که مشتریان انتظار دارند از خدمات دریافت نمایند. این نوع ارزش تحت تأثیر تجارب قبلی مشتری و یا خدمات مشابه قرار می‌گیرد. ارزش گرفته شده ، ارزشی است که مشتری(کاربرنهایی)هنگام استفاده از خدمات ارائه شده ،دریافت می‌کند . این بعد ارزش،خط پایان است و مشتری پسازآن به ارزیابی نوآوری می پردازد (زعفریان، ۱۳۹۱،ص۸) .

طراحی سازمانی: به تشریح شبکه ارزشی می پردازد که برای ازقوه به فعل در آوردن ارزش مورد نظر الزامی است. یک شبکه ارزش شامل دست اندرکاران با منابع و قابلیت‌های ویژه است که در تعامل با یکدیگر وانجام فعالیت‌های ارزشی به ایجاد ارزش برای مشتریان می پردازند تا بتوانند استراتژیها و اهداف خود را از قوه به فعل در بیاورند. دست اندرکاران این شبکه ارزش با توجه به منابع و قابلیت‌ها ممکن است قدرت بیشتر یا کمتری در شبکه ارزش داشته باشند. بر اساس نظر هاوکینز، شرکای هر شبکه ارزش شامل سه گروه شرکای ساختاری که دارایی‌های محسوس و غیرمحسوس غیرقابل جانشین را تهیه می‌کنند، شرکای همکار که به تهیه خدمات و کالاها برای برآوردن نیازهای خاص شبکه می پردازند و شرکای حمایتی که خدمات و

کالاهای عمومی و قابل جانشین را فراهم می‌کنند. شرکای ساختاری نسبت به شرکای حمایتی از جایگاه بهتری برای اعمال کنترل بر شبکه ارزش دارا هستند طراحی فناوری: در این بعد معماری فنی(بازدرمقابل بسته ،متمرکز در مقابل توزیع شده) ، زیرساختار (پهنای باند بالا در مقابل پهنای باند پایین) ، شبکه های دسترسی( ثابت در مقابل بیسیم ، پهنای باند بالا در مقابل پایین ، قابل قیاس در مقابل غیر قابل قیاس) ،پلتفرم های خدمات (متمرکز در مقابل توزیع شده ، شخصی در مقابل غیرشخصی ، مطمئن در مقابل غیرمطمئن،قدیمی ‌در مقابل‌ جدید)،وسایل دسترسی کاربرنهایی به خدمات (چند منظوره ‌در مقابل‌ تک منظوره ، تسهیل ذخیره سازی در مقابل عدم ذخیره سازی،گنجاندن نرم افزار در مقابل ترمینال باز) ، برنامه های کاربردی (همیشگی در مقابل حساس به زمان ، شخصی در مقابل غیرشخصی،مطمئن ‌در مقابل‌ غیرمطمئن) ، داده (حجم زیاد در مقابل حجم کم) ‌و کارکرد فناوری (همیشگی در مقابل حساس بودن به زمان، شخصی در مقابل غیرشخصی،مطمئن در مقابل غیرمطمئن) به عنوان مهمترین متغیرهای طراحی فناوری بررسی می‌شوند ( بوام ، ۲۰۰۷ ،ص ۱۰۸ ) .

جدول ( ۲-۳) الگوهای طراحی مدل کسب وکار از دیدگاه صاحب‌نظران مختلف را نشان می‌دهد .

الگوهای طراحی مدل کسب وکار صاحب‌نظران مختلف

ردیف

نام صاحب اثر

نام مدل

ابعاد/حوزه طراحی

نقاط قوت

نقاط ضعف

۱

فابر

SOFT

خدمات

-توجه به مشارکت مبتنی بر ارزش

-توجه به ابعاد مختلف کس و کار در طراحی مدل

-توجه به ابعاد بازار در طراحی مدل

-توجه به عوامل محیطی در طراحی مدل

-عدم توجه به فازهای طراحی بر کسب وکار

-عدم توجه به تغییرات عوامل مؤثر بر کسب وکار

سازمان

مالی

فناوری

۲

متلی و پدرسون

MAPIT

بازار

-توجه به زنجیره ارزش

-توجه به ابعاد مختلف کسب وکار در طراحی مدل

-توانایی شناسایی ومقایسه مدل های کسب وکار

-توجه به تاثیر بخش های مختلف شبکه ارزش بر هم

-عدم توجه به فازهای طراحی بر کسب وکار

-عدم توجه به تغییرات عوامل مؤثر بر کسب وکار

-عدم توجه به ریسکهای کسب و کار

عوامل

محصول

حوزه تاثیر

معاملات

۳

اسلوتزکی،

استاهلر،آفوو توکی وپورتر

IDEA

شناسائی

-توجه به مشارکت مبتنی بر ارزش

– توجه به فازهای طراحی بر کسب وکار

-توجه به تغییرات و قابلیت‌های بالقوه فناوری

-توانایی شناسایی ومقایسه مدل های کسب وکار

-عدم توجه جامع بر عناصر و ابعاد طراحی مدل کسب وکار

-عدم توجه جامع بر عوامل تاثیر گذار محیطی بر مدل

طراحی

ارزیابی

جمع‌ آوری و یکپارچه سازی

۴

امر ال ساوی

VISOR

ارزش

-توجه به مشتری مداری

– توجه به ابعاد و عناصر طراحی مدل

-توانایی یکپارچه سازی رویکردهای مختلف مدل کسب وکار

-توجه به تجارب کاربر و فاکتورهای جایگزینی

-عدم توجه جامع به فازهای طراحی مدل

اینتر فیسی

سرویس

سازماندهی

درآمد

۵

هری بومن و همکاران

FBBM

سازمان

-توجه به مشارکت مبتنی بر ارزش

– توجه به فازهای طراحی بر کسب وکار

-توجه به شبکه های ارزش انعطاف پذیر به جای زنجیره ارزش سنتی،استاتیک و خطی

-توجه به ارتباط بین ابعاد سازمانی،فناوری وخدمات

-توجه به روایی و پایایی مدل کسب وکار قبل از شکل گیری شبکه

-عدم توجه جامع به فازهای طراحی مدل

-عدم توجه جامع بر عوامل تاثیر گذار محیطی بر مدل

فناوری

خدمات

مالی

۶

کیجن،بومن،

هکر وفابر

داینامیک

طراحی خدمات(ارزش)

– توجه به ابعاد و عناصر طراحی مدل

-توجه ویژه به ابعاد مختلف ارزش

-توجه خاص به تغییر محوری و پویایی

-عدم توجه جامع به فازهای طراحی مدل

طراحی سازمانی(عوامل)

طراحی فناوری

طراحی مالی

جدول( ۲-۳) الگوهای طراحی مدل کسب وکار صاحب‌نظران مختلف

۲-۳-۵ ) نوآوری در مدل کسب وکار