تحقیقات ثابت نمود که این متغییر­ها تا ۶۰% قادر به تبیین سهولت هستند در این تحقیق عوامل که برای دفعات نخست و در مراحل اولیه ی استفاده مؤثر هستند را به چند دسته­ ویژگی­های فردی و ویژگی­های موفقیتی تقسیم می­ نماید. در سال ۲۰۰۳ مدل تئوری یکپارچه­ی پذیرش و بهره­ گیری از فناوری معرفی شد. محققین در سال ۲۰۰۶ مدل توسعه ­یافته­ای از پذیرش فناوری را توصیه نمودند. (Sun & Zhang, 2006) که ده فاکتور تعدیل کننده را شناسایی و در قالب سه گروه عوامل سازمانی (داوطلبی طبیعت وظیفه و کسب و کار) عوامل مرتبط با فناوری (دشواری فناوری بهره­ گیری فردی در برابر بهره­ گیری گروهی هدف به­ کارگیری فناوری کار­گرا بودن در برابر تجهیزات­گرا بودن آن) و شاخص­ های فردی (ظرفیت های ذهنی – پیشینه ی فرهنگی – سن – جنس و تجربیات است) این متغییر­ها در کنار سازه­ های اصلی، سهولت و سودمندی درک شده و هنجارهای اجتماعی مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد.

توسعه ی مدل پذیرش فناوری ۲

در سال ۲۰۰۰ محققین برای تکمیل مدل ابتدایی پذیرش فناوری و تبیین سودمندی و سهولت درک شده از قصد به کارگیری در قالب واژه های تاثیرات اجتماعی و فرایند­های ارزیابی ابزارها استفاده نمودند چون هر چند مدل ابتدایی پذیرش فناوری بر پایه­ ­ مدل رفتار منطقی آجزن استوار بود لیکن هنجارهای اجتماعی در ساختار آن موجود نبود. از زمان معرفی مدل همه محققان به لزوم و ضرورت ورود متغییر های بیشتر در مدل تأکید کرده‌اند.

در مدل پذیرش فناوری ۲ یکی از مهم از اهداف تبیین شاخص های سودمندی و سهولت درک شده است. شکل ۶ نمونه ای از این مدل را ارائه می‌دهد که شاخص هایی چون(هنجارهای فاعلی– داوطلبی و تصویر) ارائه شده و ابزارهایی چون ( ارتباط شغلی – کیفیت خروجی ارزیابی – نتایج و سهولت درک شده) معرفی شده است.

در این مدل تجربیات و داوطلبی به عنوان متغییر میانجی مطرح است. متغییر داوطلبی به عنوان متغییر میانجی بین به­ کارگیری و سطوح سازمانی مطرح است. هنجارهای اجتماعی از طریق سودمندی درک شده یا در قالب آنچه بین ­المللی­شدن نامیده می­ شود بر مدل تاثیر­گذار است. عامل هنجارهای اجتماعی بر تصویر ذهنی تاثیر می­ گذارد.

شکل ۶ مدل پذیرش فناوری ۲ (Venkatesh & Davis, 2000)

نتایج

کیفیت خروجی

تصویر

ارتباط شغلی

هنجارهای فاعلی

تجربه

داوطلبانه بودن

سودمندی درک شده

سهولت درک شده

قصد استفاده

رفتار استفاده

تحقیقات بیانگر این مطلب است که بهره­ گیری که بر اثر فشار عوامل سازمانی رخ دهد درک فرد از سودمندی درک شده بر اثر تاثیر عوامل اجتماعی سبب افزایش استفاده می­ شود. فرد نسبت به بهره­ گیری از سیستم هدف در صورتی که افراد شاخص در گروه یا تیم به آن اعتقاد داشتند بیشتر ترغیب می­ شود. مدل پذیرش فناوری ۲ عواملی چون بین ­المللی­شدن را زمانی که داوطلبی یا اجباری ‌می‌باشد را مطرح می­ نماید متغییر میانجی یک تجربه است که بر هنجارهای فاعلی و قصد بهره­ گیری از سیستم تاثیر می­ گذارد رابطه­ بین هنجارهای فاعلی و قصد در مواقعی که بهره­ گیری اجباری بوده است و فرد در آغاز استفاده از سیستم است قوی­تر ‌می‌باشد. تجربه بر رابطه­ بین هنجارهای فاعلی و سودمندی درک شده نیز تاثیر می­ گذارد.

در فرایند ابزاری، مدل پذیرش فناوری ۲ پیشنهاد می­ کند که در حوزه­ فردی ارتباط بین اهداف شغلی و خروجی آن با به­ کارگیری سیستم ارتباط وجود دارد (ارتباط شغلی) این امر به عنوان اساسی در ارزیابی سودمندی سیستم به کار می­رود (سودمندی درک شده).

مدل پذیرش فناوری ۲ در مقایسه با مدل پذیرش فناوری نخستین که حدود ۵۲-۳۴ درصد قصد به­ کارگیری را توصیف می­ کند ؛تا حدود۶۰ درصد متغییرهای مرتبط با سودمندی را توصیف می­ کند.

مدل تناسب بین وظیفه و فناوری

نظریه­ های تناسب سازمانی فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله مدل تناسب بین وظیفه و فناوری ^[۲۳]که توسط گودهیو مطرح شده است ، به منظور درک بهتر طیف گسترده ­ای از عوامل سازمانی ارائه ‌شده‌اند که به­ کارگیری راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات را تحت تاثیر قرار می­ دهند. در شکل ۲-۷ شمای کلی از مدل تناسب وظیفه با فناوری ارئه شده است. (Goodhue & Thompson, 1995)

شکل ۷ مدل تناسب وظیفه با فناوری (Goodhue & Thompson, 1995)

وظیفهفه

فناوریی ناوری

فرد

تناسب بین

وظیفه -فناوری

ارزشیابی کاربر

عملکرد

شکل ۲ -۷

همان­گونه که در شکل ۲-۷ مشاهده می شود؛ در مدل سه عامل کاربر، فناوری و پیچیدگی وظایف سازمانی که باید توسط سیستم­های فناوری اطلاعات و ارتباطات پشتیبانی شود؛ مدنظر قرار ‌می‌گیرد. این مدل براین فرض استوار است که اگر سیستم های فناوری اطلاعات و ارتباطات از وظایف سازمانی به خوبی پشتیبانی نماید احتمالا بیشتر مورد استفاده قرار خواهد رفت و وظایف فرد را نیز هماهنگ می­سازد. زیرا کاربران از روش­هایی استفاده ‌می‌کنند که وظایفشان را کامل و با بیشترین منافع انجام دهند. و اگر فناوری اطلاعات و ارتباطات مزیت رقابتی موجود را ارائه نکند استفاده نخواهد شد.

هر چند در این مدل به وجوه جدیدی از فناوری یعنی هماهنگی یا تناسب میان کاربر و فناوری ونیز میان وظیفه و فناوری توجه شده است، اما تعامل میان کاربر و وظیفه که مهمترین عامل برای اجرای پروژه­ های فناوری اطلاعات و ارتباطات است بررسی­نمی شود. (Tisknakis & Kouroubali, 2009)

نظریه یکپارچه پذیرش و به کارگیری فناوری (UTAUT)

یکی از جدیدترین مدل­ها درباره پذیرش فناوری، نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری است که آن را می توان حاصل تلفیق سازه­ های اصلی چندین مدل مشهور در زمینه پذیرش فناوری دانست. هدف این نظریه دست­یافتن به دیدگاهی واحد درباره پذیرش کاربران است. محققین (Venkatesh, V., Morris, M. G., Davis, G. B., & Davis, F. D., 2003) دریافته­اند که محققین حوزه ­های سیستم­های اطلاعاتی یا فناوری اطلاعات با مدل­های متعددی در حوزه­ پذیرش فناوری مواجه هستند ضرورت یکپارچه­کردن مدل­ها در قالب تئوری یکپارچه پذیرش و به­ کارگیری فناوری وجود داشته است. یکی از جدیدترین مدل­ها درباره پذیرش فناوری ، نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری است. که آن را می توان حاصل تلفیق چندین مدل مشهور در زمینه پذیرش فناوری دانست. هدف این نظریه دست یافتن به دیدگاه واحد درباره پذیرش کاربران است.

جدول ۷مهمترین دلایل عدم امکان به کارگیری مدل درسطح سازمان

مهمترین دلایل عدم امکان به کارگیری مدل درسطح سازمان

فناوری های که مطالعه شده است اغلب ساده و فرد محور بوده در حالی که فناوری های سازمانی اغلب دشوار و پیچیده است

اغلب جامعه ی آماری بجز تحقیقات معدودی دانش آموزان بوده اند.

زمان ارزیابی آن ها کلی بوده بیشتر تحقیقات بعد از پذیرش یا عدم پذیرش بهره گیری از سیستم بوده که واکنش ها انجام شده می‌باشد.

طبیعت ارزیابی ها چند بعدی بوده است.