در سال ۱۹۷۲، دولت ایران اعلام کرد که قصد دارد در ده سال آینده چند نیروگاه برق اتمی تهیه کند. وزارت نیرو بررسی ‌در مورد امکان ساخت نیروگاه در جنوب ایران را آغاز کرد در سال ۱۹۷۴، ایران وامی به مبلغ یک میلیارد دلار به کمیساریای انرژی اتمی فرانسه داد. از این وام برای ساخت کارخانه غنی سازی اورانیوم (متعلق به کنسرسیوم یورودیف) در تریکاستن استفاده شد. در مقابل ایران صاحب ۱۰ درصد از سهام این کارخانه (یورودیف) شد. در این سال همچنین ایران تشکیل سازمان انرژی اتمی ایران را اعلام کرد. سرپرست این سازمان دکتر اعتماد بود که در سوئیس در رشته فیزیک تحصیل کرده بود. به دنبال این قضایا، شاه در سخنرانی اعلام می‌کند که نه فقط ایران، بلکه کشورهای منطقه نیز نباید به دنبال ایجاد زرادخانه سلاح هسته­ای باشند که این سخنان سبب شد که در این سال تداوم اقبال جهانی به ایران در زمینه هسته­ای ادامه یابد و دکتر دیکسی لی، رئیس کمیسیون انرژی اتمی آمریکا از امکان تأسيس یک مرکز منطقه ای برای غنی سازی و بازفرآوری اورانیوم در ایران سخن گفت. همچنین پس از سفرایندیراگاندی؟ نخست وزیر هند به ایران دو کشور بیانیه مشترکی انتشار دادند که در آن از تماس بین سازمان های انرژی اتمی دو کشور برای همکاری در این زمینه سخن رفته بود. همچنین دریادار اسکار آرماندو کیهیات، رئیس پیشین کمیسیون انرژی اتمی آرژانتین به ایران آمد و ‌در مورد انرژی هسته­ای به ایران مشاوره داد. همچنین رئیس کمیسیون اتمی آمریکا هم پس از سفر به ایران، ‌در مورد همکاری های آینده آمریکا در زمینه انرژی هسته­ای اطمینان داد. بعد از آن شاه و اکبر اعتماد به پاریس رفتند و قراردادهایی برای ایجاد پنج نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی، دریافت اورانیوم لازم و نیز تأسيس یک مرکز پژوهشی با فرانسه منعقد کردند. همچنین ایران و آمریکا به توافقی مقدماتی برای تحویل دو نیروگاه هسته­ای و دریافت اورانیوم غنی شده دست یافتند. به همین منظور ایران قراردادی با شرکت کرافت ورک اونیون برای خرید دو نیروگاه آب تحت فشار ۱۲۰۰ مگاواتی برای نصب در بوشهر امضا کردند همچنین قراردادی با شرکت فراماتوم فرانسه برای خرید دو نیروگاه ۹۰۰ مگاواتی برای نصب در بندرعباس امضا شد. بر اساس این قراردادها، شرکت آلمانی و شرکت فرانسوی اورانیوم غنی شده اولیه را تحویل می‌دهند و نیاز ایران برای ده سال بعد را نیز تامین می‌کنند. همچنین ایران و آمریکا توافق کردند که کمیسیون مشترکی برای تقویت روابط دو کشور در زمینه‌های گوناگون، به ویژه در زمینه انرژی هسته­ای تشکیل دهند. در همین حال قراردادهایی موقت برای تحویل سوخت غنی شده برای هشت نیروگاهی که قرار بود آمریکا در ایران بسازد نیز تهیه شد. مجدداً هر دو طرف توافق کردند که از گسترش سلاح های هسته­ای مطابق با پیمان نامه منع گسترش سلاح های هسته­ای جلوگیری کنند. (پیشین، ص ۸۵)

در سال ۱۹۷۵، دانمارک ده کیلوگرم اورانیوم بسیار غنی شده و ۲۵ کیلوگرم اورانیوم طبیعی برای استفاده در رآکتور پژوهشی به ایران می فروشد. همچنین نماینده ایران در کنفرانس خلع سلاح ژنو بر مخالفت ایران با تولید سلاح اتمی تأکید می‌کند. شاه نیز در نطقی اعلام می‌دارد که داشتن سلاح اتمی برای ایران با در نظر گرفتن زرادخانه های آمریکا و شوروی مسخره است. در ادامه هنری کسینجروزیر خارجه آمریکا و هوشنگ انصاری وزیر اقتصاد ایران، قرارداد تجاری گسترده ­ای را امضا کردند که در آن خرید هشت رآکتور به مبلغ ۴ و ۶ میلیارد دلار در آن پیش‌بینی شده بود. (اندرسن، کری وال، ۲۰۰۷، ۷۳)

در سال ۱۹۷۷، ایران با پرداخت ۱۸۰ میلیون دلار برای دریافت خدمات غنی سازی آتی از کارخانه کنسرسیوم اورودیف واقع در تریکاستن موافقت کرد. همچنین ایران و آمریکا ، قراردادی برای مبادله فناوری هسته­ای و همکاری در ایمنی هسته­ای امضا کردند. در همان سال ژان پیرفوکارد وزیر تجهیزات فرانسه برای مذاکره ‌در مورد فروش شش رآکتور هسته­ای به قیمت ۷ میلیارد دلار به ایران سفر می‌کند. همچنین فرانسه موافقت می‌کند که دو نیروگاه هسته­ای ۹۰۰ مگاواتی به مبلغ دو میلیارد دلار برای ایران بسازد. قرار بود که این دو نیروگاه در دارخوین بر کرانه کارون و نزدیک اهواز ساخته شود. (همان، ۷۴)

در سال ۱۹۷۸، وزارت انرژی آمریکا به جفری ارکنز، مجوزی را برای فروش چهار دستگاه لیزری به ایران می‌دهد. در درخواست ارکنز گفته می شود که از این دستگاه‌ها در پژوهش مربوط به پلاسما استفاده خواهد شد. در واقع این دستگاه‌ها را ارکنز برای غنی سازی اورانیوم طرح کرده بود. به همین دلیل هم وزارت انرژی به دلیل اینکه روش لیزری را دارای کارایی برای غنی سازی نمی دانست، موافقت می‌کند. همچنین در این سال، جیمی کارتر و شاه به توافقی در مسائل حل نشده همکاری هسته­ای بین دو کشور رسیدند. بر پایه این توافق ایران قبول کرد که ترتیبات اتمی بیشتری را نسبت به آنچه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد بپذیرد. آمریکا نیز پذیرفت که در امور مربوط به باز فرآوری سوخت اتمی به ایران وضعیت «کامله الوداد^[۲۸]۱» اعطا کند. همچنین جیمی کارتر و شاه به توافقی در برنامه فروش شش تا هشت رآکتور آب سبک به ایران، به شرط موافقت کنگره آمریکا رسیدند. همچنین در این سال، ایران و آمریکا توافقی را ‌در مورد همکاری هسته­ای امضا کردند. (دریایی، ۱۳۹۲، ۸۸)

۳-۳- برنامه هسته­ای ایران بعد از انقلاب:

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و سرنگونی رژیم شاه، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت همچنان به عضویت و موافقت نامه پادمان و اساسنامه آژانس ادامه دهد. اما با وجود این حسن نیت، سرنوشت خوبی در NPT نسبت به پایبندی خود به انتظار قراردادهای هسته­ای ایران نبود. در واقع با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹، شرایط علیه ایران تغییر کرد و همان دولت هایی که زمانی دسترسی ایران به سوخت هسته­ای را فاقد هر گونه مشکل و حتی در راستای منافع خود در خاورمیانه تعریف می‌کردند، با سقوط شاه، به مخالفان سرسخت دستیابی ایران ‌به این انرژی تبدیل شدند. در واقع با پیروزی انقلاب، کشورهای غربی، اجرای موافقت نامه ها و قراردادهای خود از جمله ساخت نیروگاه بوشهر را به حالت تعلیق درآوردند. شرکت زیمنس، حاضر به تکمیل نیروگاه هسته­ای بوشهر نشد و سایر کشورهای غربی و آمریکا نیز از انتقال هر گونه تجهیزات و فناوری هسته­ای به جمهوری اسلامی ایران خودداری کردند. (غریب آبادی، ۱۳۸۷، ۱۳)

در واقع آمریکا در سال ۱۹۷۹ به خاطر بروز انقلاب در ایران، تحویل اورانیوم بسیار غنی شده را به ایران متوقف کرد. در مقابل ایران هم توافقنامه خود با کنسرسیوم اورودیف را لغو کرد، و خواستار آن شد که وام یک میلیارد دلاری این کشور که برای تکمیل نیروگاه تریکاستنداده شده بود، باز پس داده شود. همچنین ایران پرداخت های خود به ارودیف را که برای خدمات غنی سازی اورانیوم از سال ۱۹۷۷ آغاز شده بود، متوقف کرد هچنین ایران معامله خود با فرانسوی ها برای ساختن یک نیروگاه برق هسته­ای در دارخوین (نزدیک اهواز) را لغو کرد. (قریب، ۱۳۸۴، ۵۵۴)