از هنگامی که مدیران و متخصصین سعی در جبران کمبود های روش های اندازه گیری عملکرد شرکت ها نمودند، برخی تلاش خود را برروی مناسب تر کردن معیار های مالی متمرکز نمودند و دیگران اعلام داشتند که معیارهای مالی را باید فراموش کرد چرا که بهینه سازی معیار های عملیاتی مانند زمان گردش کار و کاهش درصد کالاهای معیوب خود به خود باعث می شود که نتایج مالی مناسب تری به دنبال بیایند. اما باید گفت که مدیران نباید بین معیارهای مالی و عملیاتی یکی را انتخاب نمایند زیرا هیچ یک از این معیارهابه تنهایی نمی تواند از جامعیت کافی برخوردار باشند (حسینی, سیدمحمود, ۱۳۸۴)

یکی از روش ارزیابی مؤسسه‌، رویکرد کارت امتیازی متوازن است. توجه به جنبه‌های مختلف سازمان همچون مشتری ، یادگیری سازمان، فرآیندهای داخلی و بخصوص مالی این رویکرد را نسبت به دیگر رویکرد ها دارای مزیت نموده است. از طرفی شرکت ها نیز به دنبال حداکثر کردن ثروت سهام‌داران و روش‌هایی برای دستیابی به اهداف خود هستند. حال اینکه اجرای این رویکرد می‌تواند سازمان را ‌به این هدف برساند یا نه مسئله ای است که در این تحقیق به آن خواهیم پرداخت.

۱-۲ بیان مسئله :

یکی از دغدغه های حوزه صنعت و محیط کسب و کار افزایش بازده و حداکثر کردن منافع ذی نفعان است. امروزه در دنیا سیستم های تولیدی همچون کارت امتیازی متوازن، شش سیگما، مدیریت زنجیره تامین ، مدیریت ارتباط با مشتری ، تولید به هنگام^[۱]و … به کمک صنعت آمده تا بتوانند بالاترین بهره وری را داشته باشند و بتوانند در دنیای رقابتی کنونی با وجود بازار های رقابتی و تغییر پارادایم ها در شرایط رقابتی محصولات خود را با بالاترین کیفیت و سطح رضایت مندی ارائه کنند. یکی از سیستم های ارزیابی عملکرد که تحقیقات زیادی در این زمینه انجام گرفته است کارت امتیازی متوازن است.کارت امتیازی متوازن چهارچوبی است برای تشریح فعالیت‌های یک سازمان از چهار جنبه مختلف که این کار از طریق تعدادی شاخص صورت می‌گیرد . (سلیمانی،علیرضا ،۱۳۸۴) ‌در سال‌ ۱۹۹۲ در نشریه Harvard Business Review مقاله ای تحت عنوان «سنجه هایی که محرک عملکردند» از کاپلان و نورتون منتشر گردید . در این مقاله اشاره شده بود که شرکت‌های موفق برای ارزیابی عملکرد خود، فقط به سنجه های مالی متکی نیستند بلکه عملکرد خود را از سه منظر دیگر یعنی مشتری ، فرایند های داخلی و رشد و یادگیری نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهند .(بختیاری، پرویز، ۱۳۸۳) مدل کارت امتیازی متوازن مجموعه ای از معیار هاست که به مدیران ارشد نمایی جامع و سریع از عملکرد شرکت ارائه می‌دهد. این معیارها (مشتری ، فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری)هستند که عملکرد مالی آینده شرکت را به وجود می آورند.

۱-۳ ابعاد و محدوده مسئله

این تحقیق از چند بُعد حائز اهمیت است. یکی از این ابعاد، بررسی اهمیت بحث ارزیابی عملکرد، به عنوان یکی از ابزار های مهم مدیریتی است. برای ارزیابی عملکرد از رویکرد های مختلفی استفاده می شود که کارت امتیازی متوازن از جمله این رویکرد ها می‌باشد . محدوده مورد بررسی در این بخش شامل سنجه های کارت امتیازی متوازن شامل، سنجه مالی، سنجه مشتری، و سنجه فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری شرکت ها می‌باشد. جنبه مالی این تحقیق نیز با توجه به شاخص های ارزیابی مالی شرکت ها شامل سود هر سهم، ارزش شرکت، تغییرات قیمت سهام، ریسک سیستماتیک و بازده شرکت ها می‌باشد. به طور کلی در این تحقیق با در نظر گرفتن تمامی شرکت های بورس اواق بهادار تهران، ابعاد مختلف رویکرد کارت امتیازی متوازن و تأثیر آن بر عملکرد مالی شرکت های بورس را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

۱-۴ اهمیت-ضرورت و نتایج احتمالی تحقیق

شرکت ها برای اینکه بتوانند در عرصه داخلی و خارجی در بازار پر تغییر کنونی به حیات خود ادامه دهند، می بایست به طور مداوم خود را مورد ارزیابی قرار دهند. ورود محصولات و خدمات شرکت ها به عرصه بین‌المللی و تجارت جهانی منوط به رسیدن به سطح کیفیت و استاندارهای آنان و تولید محصولات و خدمات در کلاس جهانی است. ‌بنابرین‏ شرکت ها ناگزیر از ارزیابی های دقیق و حرفه ای از عملیات و برنامه های خود هستند. وضعیت کنونی صادرات و واردات کشور و تراز بازرگانی در مقایسه با سایر کشور ها نشان از عدم وجود این ارزیابی های دقیق است. ‌بنابرین‏ لزوم استفاده از یک روش مناسب و همه جانبه برای ارزیابی شرکت ها مشهوداست. یکی از روش های ارزیابی عملکرد که در نسل های جدید خود ابزاری برای تدوین استراتژی و عملیات شرکت می‌باشد، کارت امتیازی متوازن است که قصد داریم در این تحقیق با بهره گرفتن از ابعاد این رویکرد، ارزیابی عملکردرا در سازمان انجام داده و تأثیرات آن را ‌بر عوامل مالی شرکت بررسی کنیم زیرا شاخص های مالی شرکت برآیند کلیه فرایند های کیفی و کمی شرکت ها است. بررسی ارتباط مؤثر بین اجرای کارت امتیازی متوازن و عملکرد مالی شرکت‌ها در بازار اوراق بهارار می‌تواند باعث گسترش استفاده صنعتگران در صورت کشف تأثیر از این روش شود که در نهایت مصرف کنندگان از منافع و اثرات آن برروی محصولات منتفع خواهند شد و راه برای توسعه صنعت و ورود به عرصه های بین‌المللی و همچنین علاقه سرمایه گذاری بیشتر سهام‌داران داخلی و خارجی با تکیه بر این روش های روز دنیا خواهد بود .

۱-۵ پیشینه تحقیق

تحقیقات زیادی در کشورمان در زمینه ارزیابی عملکرد با رویکرد کارت امتیازی متوازن انجام شده است همچنین تحقیقات فراوانی هم مربوط به تاثیر عوامل مالی برروی بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس صورت گرفته است . اما از آنجایی که تا کنون تحقیقات انجام گرفته در هر کدام از این بخش‌ها (صنعتی – مالی ) به طور جداگانه انجام گرفته و با توجه به تاثیر بسیار مهم اجرای این رویکرد ها برروی ثروت سهام‌داران، این تحقیق انجام خواهد گرفت. مدل های متفاوتی تاکنون در تحقیقات مختلف ‌در مورد ارزیابی عملکرد در جهان مطرح شده است. این مدل ها را می توان به سه دسته کلی تقسیم نمود، که شامل مدل های مبتنی بر زمان و هزینه ، مدل های برتری سازمانی و خودارزیابی و مدل های ترازیابی(یکپارچه) می‌باشد که در زیر به آن اشاره شده است:

• • مدل های مبتنی بر زمان و هزینه: مدل هایی هستند که با تکیه بر ارزیابی حوزه مالی و فرایند تولید مبتنی بر کنترل و هزینه صرف شده. این مدل ها شامل نمودار نیمه عمر، مدل اسکور (SCORE)

• • مدل های برتری سازمانی و خود ارزیابی : این مدل ها با تأکید بر ارزیابی حوزه مدیریت و فرایند تولید مبتنی بر نتیجه و ارتقاء کیفیت فرایند ها مطرح شده اند که شامل مدل دمینگ (Deming) ، مدل ممیزی کیفیت (ISO)، مدل کیفیت مالکوم بالدریج (BALDRIGE) و مدل تعالی سازمانی (EFQM) هستند.

جنبه جدید بودن و نوآوری در پژوهش:

با توجه به بررسی های صورت گرفته، مشخص شده است که تاکنون به صورت تخصصی، پژوهشات متمرکزی روی بحث بررسی تاثیر مدیریت هزینه بر عملکرد مالی شرکت در بلند مدت در کشور صورت نگرفته و یا بررسی ها به صورت جسته و گریخته و با تکیه بر اشاراتی به موضوع پژوهش به صورت صرف بوده است. این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع، در نظر دارد به بررسی جامعی از موضوع بررسی تاثیر مدیریت هزینه بر عملکرد مالی شرکت در بلند مدت مطالعه موردی شرکت تدوینکو پردازد.

اهداف مشخص پژوهش:

هدف اصلی این پژوهش عبارت است از

بررسی تاثیر مدیریت هزینه بر عملکرد مالی شرکت در بلند مدت مطالعه موردی مؤسسه‌ حسابداری و حسابرسی تدوینکو

اهداف کاربردی پژوهش:

استفاده از نتایج استراتژی های مناسب برای این شرکت در زمینه هزینه و درآمد

سؤالات پژوهش:

این تخقیق در پی آن است که پاسخ سؤال ‌زیر را شناسایی نماید:

1. 1. آیا اندازه گیری بهای تمام شده منابع در راه انجام فعالیت‌های اصلی بر روی سطح کلی عملکرد مؤسسه‌ مؤثر است؟

1. 1. آیا تشخیص و حذف اقلامی از هزینه فاقد ارزش افزوده تا چه اندازه بر روی سطح کلی عملکرد مؤسسه‌ مؤثر است؟

1. 1. آیا شناسایی هزینه های ثابت غیر مثمر بر روی سطح درآمدها تا چه اندازه بر روی سطح کلی عملکرد مؤسسه‌ مؤثر است؟

1. 1. آیا شناسایی هزینه های غیر ثابت غیر مثمر بر روی سطح درآمد ها تا چه اندازه بر روی سطح کلی عملکرد مؤسسه‌ مؤثر است؟

1. آیا کارایی و اثربخشی فعالیت‌های اصلی انجام شده در واحدهای اقتصادی بر روی سطح کلی عملکرد مؤسسه‌ مؤثر است؟

فرضیه ‏های پژوهش:

1. 1. حذف اقلام فاقد ارزش افزوده بر عملکرد مالی مؤسسه‌ حسابداری و حسابرسی تاثیر معنی داری دارد.

1. 1. بهینه کردن هزینه های ثابت در راستای درآمدها بر روی ارتقاء سطح کلی عملکرد مؤسسه‌ حسابداری و حسابرسی تاثیر معنی داری دارد.

1. 1. کاهش هزینه های غیرثابت بر عملکرد مالی مؤسسه‌ حسابداری و حسابرسی تاثیر معنی داری دارد.

1. تقویت کارایی و اثربخشی فعالیت‌های اصلی در واحدهای اقتصادی بر عملکرد مالی مؤسسه‌ حسابداری و حسابرسی تاثیر معنی داری دارد.

• تعریف واژه‏ ها و اصطلاحات فنی و خصوصی (به صورت مفهومی و عملیاتی)

سازمان

گذشته سازمان، حول محور دیدگاه ماکس وبر(۱۸۶۴-۱۹۱۹) می‌چرخد. کسی که در تجزیه و تحلیل دیوانسالاری(بوروکراسی) و سلسله مراتب اختیارات سازمانی، شهرت به سزایی دارد. ماکس وبر برای نخستین بار توانست، سازمان را از سایر نهادهای اجتماعی تفکیک کند. به گفته او سازمان یک رابطه اجتماعی است که طبق مقررات به افراد خارجی اجازه ورود نمی‌دهد. دستورات برای عملیات به وسیله افراد خاصی که عهده‌دار این وظیفه هستند و در رأس سازمان قرار می‌گیرند اعمال می‌شوند و معمولا یک ستاد اداری و اجرایی دارد.

در وهلۀ اول سازمان، مستلزم وجود روابط اجتماعی است. یعنی فرد با سازمان رابطه متقابل(تعامل) دارد.

سازمان دربرگیرندۀ بخش‌هایی از جمعیت بوده و عده‌ای را مستثنی می‌کند. پس می‌توان گفت سازمان به خودی خود، یک مرز دارد.

ماکس وبر ‌در مورد سازمان، شاخص‌های دیگری هم ارائه می‌کند. به گفته او نوع رابطه در سازمان، اداری است؛ نه خانوادگی. این تعریف باعث می‌شود که سازمان از سایر نهادهای اجتماعی؛ مثل خانواده تفکیک شود. همچنین یادآور می‌شود که سازمان، فعالیت‌های مستمر و هدفدار برای تأمین هدف خاصی انجام می‌دهد. این دیدگاه وبر مورد توجه سایر تحلیل گران سازمانی قرار گرفت و پایه تعریف‌هایی شد که دیگران بعد از او ارائه کردند.

«سازمان پدیده‌ای اجتماعی به شمار می‌آید که به طور آگاهانه هماهنگ شده و دارای حدود و ثغور نسبتاً مشخص بوده و برای تحقق هدف یا اهدافی بر اساس یک سلسله مبانی دائمی فعالیت می‌کند.^[۳]

عبارت «به صورت آگاهانه هماهنگ شده»، دلالت بر مدیریت دارد. «پدیده اجتماعی»، دال بر این معنا است که سازمان از افراد یا گروه هایی که با هم در تعاملند تشکیل شده است. الگوهای تعاملی که افراد داخل سازمان از آن تبعیت می‌کنند تصادفی به وجود نیامده،بلکه در خصوص آن ها قبلاً اندیشیده شده است. از این رو چون سازمان‌ها پدیده‌های اجتماعی هستند لذا الگوهای تعاملی اعضای آن ها بایستی موزون و هماهنگ باشد تا ابهام و سردرگمی به حداقل برسد و در نتیجه اطمینان حاصل گردد که وظایف مهم سازمانی انجام می‌پذیرند.

یک سازمان، مرزهای نسبتاً مشخصی دارد. این مرزها به مرور زمان می‌توانند تغییر کنند و ممکن است کاملاً واضح و روشن نباشند. اما به هر حال باید مرزهایی وجود داشته باشد تا بتوان اعضاء سازمان را از غیر اعضا باز شناخت. تشخیص چنین مرزهایی از طریق انعقاد قراردادهای رسمی و یا غیر رسمی بین اعضاء و سازمان صورت می‌گیرد.

در بیشتر جاهاییکه استخدام، برای دریافت حقوق و دستمزد صورت گرفته است، یک نوع قرار داد رسمی منعقد می‌گردد. در سازمان‌های اجتماعی یا سازمان‌های داوطلبانه افراد در ازای اعتباری که کسب می‌کنند و یا رضایتی که از کمک به دیگران احساس کرده، کاری را انجام می‌دهند. افراد با سازمان پیوند دائمی داشته؛ اما این پیوند دائمی عضویت مادام‌العمر را تضمین نمی‌کند.

ساختار سازمان

تعریف ارائه شده از سازمان، لزوم هماهنگی رسمی الگوهای تعاملی اعضای سازمان را مشخص نمود. ساختار سازمانی تصریح می‌کند وظایف چگونه تخصیص داده شوند، چه کسی به چه کسی گزارش بدهد و ساز و کارهای هماهنگی رسمی و همچنین الگوهای تعاملی که باید رعایت شوند کدامند؟

ساختار(Structure) را به عنوان یکی از اجزاء سازمان که از عنصر پیچیدگی رسمیت و تمرکز تشکیل شده، تعریف می‌کنیم.

«پیچیدگی» حدود تفکیک درون سازمان را نشان می‌دهد. همچنین به میزان تخصص‌گرائی، تقسیم کار و تعداد سطوح در سلسله مراتب سازمان اشاره کرده و حد و حدودی که واحدهای سازمانی از لحاظ جغرافیایی پراکنده شده‌اند را نیز تصریح می‌کند. البته پیچیدگی یک اصطلاح نسبی است.

حدی که یک سازمان برای جهت‌دهی رفتار کارکنانش، به قوانین و مقررات و رویه‌ها متکی است “رسمیت” نام دارد.

تمرکز به جایی که اختیار تصمیم‌گیری در آنجا متمرکز است، اشاره دارد. در برخی سازمان‌ها تصمیم‌گیری به شدت متمرکز است. مسائل و مشکلات به بالای هرم سازمانی منتقل شده و مدیران ارشد اجرائی، اقدام مناسب برای حل آن ها برمی‌گزینند. نقطه متقابل این نوع تصمیم‌گیری، عدم تمرکز است. در این حالت اختیار تصمیم‌گیری در بین سطوح پایین سلسله مراتب سازمانی پراکنده شده است. پی بردن ‌به این امر که، همراه با پیچیدگی و رسمیت، سازمان ممکن است حالت متمرکز به خود بگیرد و یا روی به عدم تمرکز آورد، از اهمیت زیادی برخوردار است. معمولاً تمرکز و عدم تمرکز را روی یک پیوستار (ó) نشان می‌دهند؛ که در یک سر آن تمرکز و در سر دیگر آن عدم تمرکز قرار دارد. جایگاه سازمان روی این پیوستار، عامل اصلی تعیین‌کننده نوع ساختار سازمانی است.

عملکرد سازمانی:

در سال ۱۹۸۶ کمیسیون جامعه اروپا نیز گردشگر روستایی را اینگونه تعریف می‌کند:

«گردشگر روستایی تنها شامل گردشگری کشاورزی نیست، بلکه همه فعالیت­های گردشگری در مناطق روستایی را در بر می‌گیرد» تلاش برای مشخص نمودن انواع این فعالیت­های گردشگری نتیجه چندانی ندارد، اما قلمرو جهانگردی روستایی در فهرستی که توسط اتحادیه اروپا تنظیم شده است، به روشنی نمایان است.

جدول ۲-۱: گستره فعالیت های تفریحی در حومه شهر (نواحی روستایی)

1. سیاحت

• • گردش در بیرون از شهر (کشتزار ها، مزارع، طبیعت )

  

• • اسب سواری

• • سفر با کاروان کولی ها و گاریها

• • سفر با اتومبیل( در جاده، و وسایل عمومی، اتومبیل رانی)

• • دوچرخه سواری

• • الاغ سواری

• اسکی

1. ورزش‌های آبی

• • ماهیگیری

• سفر روی رود خانه (خانه قایقی)

۶- فعالیت­های اکتشافی

• اقدامات صنعتی محلی، کشاورزی ومهارتی

۷- فعالیت­های فرهنگی

• • باستان شناسی

• • باز سازی اماکن

• صنایع دستی و کارگاه های هنری

1. ورزش‌های هوایی

• • کایت

• بالون

۴- ورزش‌های روی زمین خشک

• • تنیس

۸- فعالیت­های مرتبط با سلامت

• آموزش بدنسازی و مراکز تندرستی

۵- فعالیت های ورزشی

• • کوه نوردی

• صخره نوردی

منبع: ( مهدوی، ۱۳۸۳، ص۱۶)

بنابر تعریف گروه مردمی گردشگر آمریکا (DOT)^[9]: «گردشگر روستایی به هر چیزی گفته می­ شود که گردشگران را به نواحی پیرامون شهر های اصلی می کشاند» ( همان منبع ص ۱۶).

بااین حال در اروپا گردشگری روستایی اغلب برای توصیف گردشگری گشاورزی (یا گردشگری مبتنی بر مزرعه) به کار برده می­ شود، اما در صورت لزوم همه فعالیت­های گردشگری در نواحی روستایی را در بر ‌می‌گیرد (رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۲۸).

در استرالیا در هر دو بخش ملی و محلی، گردشگر روستایی به ‌عنوان:

«یک فعالیت چند بخشی و مکانی در یک محیط خارج از نواحی شهری ‌می‌باشد و به گردشگران، ماهیت زندگی آن مکان را نشان می­دهد» تعریف شده است (مهدوی، ۱۳۸۳، ص ۱۷).

به هر حال، با توجه به تعاریف ذکر شده از گردشگری و گردشگری روستایی، ‌می‌توان گفت که اکثر این تعاریف گردشگر­روستایی را به ‌عنوان، کلیه فعالیت­هایی که در یک فرد در نواحی روستایی و نواحی غیر شهری که دور تر از محل اقامت و کار خود انجام می­دهد، تعریف نموده اند. ولی همچنین گردشگر روستایی را ‌می‌توان اینچنین تعریف نمود:

«گردشگر روستایی به کلیه فعالیت­ها و خدماتی گفته می­ شود که توسط کشاورزان، مردم و دولت‌ها برای تفریح و استراحت گردشگران و همچنین جذب گردشگران در نواحی روستایی صورت ‌می‌گیرد، گفته می­ شود و می ­تواند شامل گردشگر کشاورزی، گردشگر مزرعه، گردشگر طبیعی و فرهنگی بشود» (مهدوی، ۱۳۸۳، ص۱۸ ).

۱-۲-۲- انواع گردشگری روستایی

همان گونه که قبلاً ذکر شد بنابر تعریف کمیسیون جامعه اروپا (۱۹۸۶) توریسم روستایی تنها شامل توریسم کشاورزی نمی­‌شود، بلکه همه فعالیت‌هایی را که گردشگران در مناطق روستایی انجام می­‌دهند را دربر می‌­گیرد. از این رو می­‌توان گفت که گردشگران به دلائل مختلف و با انگیزه­‌های متفاوت از نواحی روستایی بازدید می­‌کنند. ‌بنابرین‏ می­‌توان با توجه به اهداف گردشگران، گردشگری روستایی را به پنج دسته تقسیم نمود:

۱- توریسم طبیعی: که عمدتاًً در تعامل با جاذبه‌­های اکولوژیکی قرار دارد.

۲- توریسم فرهنگی: که مرتبط با فرهنگ، تاریخ و میراث فرهنگی و باستانی مردم روستایی است.

۳- اکوتوریسم: نوعی از توریسم است که علاوه بر تعامل با جاذبه‌­های طبیعی با زندگی و هنجار­های اجتماعی مردم محلی که خود نیز در تعامل با جاذبه‌­های طبیعی فوق هستند در ارتباط می‌­باشد.

۴- توریسم دهکده‌ایی: در این نوع توریسم گردشگران در خانوارهای دهکده زندگی نموده و در فعالیت‌­های اقتصادی و اجتماعی روستا مشارکت می‌­نمایند.

۵- آگروتوریسم: یا توریسم کشاورزی که گردشگران بدون ایجاد پیامد­های منفی بر روی اکوسیستم مناطق میزبان با فعالیت‌های سنتی کشاورزی در تعامل هستند و یا در آن مشارکت می‌­کنند (شریف‌زاده و مرادنژاد؛ ۱۳۸۱ ص۵۴ در مهدوی، ۱۳۸۲، ص ۲۴).

همچنین بنابر نظر جنی هالند و همکاران (۲۰۰۳) گردشگر روستایی می ­تواند مفهوم گردشگر مزرعه و یا گردشگر کشاورزی را بگیرد، اما هر دو آن ها اجزا، بزرگی از گردشگر در مناطق روستایی بحساب می­آیند ‌بنابرین‏، این مفاهیم می ­تواند به صورت زیر تعریف شوند:

۱- گردشگر کشاورزی: و آن زمانی است که هدف از دیدار (گردش)، تمرکز ویژه­ای برروی کشاورزی باشد همانند لذت بردن از تاکستان، و یا همراه بودن با حیوانات.

۲-گردشگر مزرعه: و آن زمانی است که محل سکونتی برای گردشگران در مزرعه فراهم شده باشد. فعالیت­های عمده در نواحی روستایی (قدم زدن و قایق سواری و …) ‌می‌باشد. اما در اینجا اصلی­ترین هدف گردشگران، سکونت به همراه کار در مزرعه و یا سکونت در مزرعه است که ایجاد تسهیلات اقامتی تغییر شکل داده‌اند، ‌می‌باشد.

۳- گردشگر روستایی یا گردشگر محلی روستایی: این نوع گردشگر که می ­تواند شامل هر دو مورد بالا بشود و همچنین شامل اردو زدن، اقامت در منزل اجاره­ای، گشت و شکار در دنیای وحش، بازار­یابی صنایع­دستی، جشنواره­های فرهنگی، ورزش­های ماجرا­جویانه، راهپیمایی، بازدید از مکان­های تاریخی، جشنواره­های موسیقی و در واقع هر گونه فعالیت تفریحی که در مناطق که مکانی را در نواحی روستایی بگیرد، می­ شود.

شارپلی (۱۹۹۷) معتقد است تعدادی از محصولات گردشگر یا انواع گردشگر جزء گردشگر روستایی بحساب می ­آید، ولی ضرورتا با آن برابر نیستند. به عنان مثال گردشگر کشاورزی به هر نوع گردشگری که مستقیما با کشاورزی (یک مزرعه) مرتبط می­ شود، اطلاق می­گردد و شامل اقامت در مزرعه، اتاق­ها یا چادر زدن، بازدید­های آموزشی، خوراک، فعالیت­های تفریحی و فروش محصولات کشاورزی یا صنایع­دستی می­ شود (مهدوی، ۱۳۸۳، ص ۲۵).

۲-۲-۲- پیشینه تاریخی گردشگر روستایی

۱-۲-۲-۲- پیشینه تاریخی گردشگر روستایی در جهان

1. وضعیت تأهل

وضعیت تاهل

Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

Valid

مجرد

۱۶۱

۸۴٫۷

۸۵٫۶

۸۵٫۶

متاهل

۲۷

۱۴٫۲

۱۴٫۴

۱۰۰٫۰

Total

۱۸۸

۹۸٫۹

۱۰۰٫۰

Missing

System

۲

۱٫۱

Total

۱۹۰

۱۰۰٫۰

۶/۸۵ درصد پاسخگویان مجرد و ۴/۱۴ درصد متأهل بوده‌اند.

1. شغل همسر

شغل همسر

Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

Valid

کارمند

۵

۲٫۶

۲۱٫۷

۲۱٫۷

ازاد

۱

.۵

۴٫۳

۲۶٫۱

فنی مهندسی

۳

۱٫۶

۱۳٫۰

۳۹٫۱

پزشکی

۱۱

۵٫۸

۴۷٫۸

۸۷٫۰

دانشجو

۱

.۵

۴٫۳

۹۱٫۳

سایر

۲

۱٫۱

۸٫۷

۱۰۰٫۰

Total

۲۳

۱۲٫۱

۱۰۰٫۰

Missing

۹

۴

۲٫۱

System

۱۶۳

۸۵٫۸

Total

۱۶۷

۸۷٫۹

Total

۱۹۰

۱۰۰٫۰

در میان متأهلین ۷/۲۱ درصد از همسران پاسخگویان کارمند، ۳/۴ درصد شغل آزاد، ۱۳ درصد مهندس، ۸/۴۷ درصد پزشک، ۳/۴ درصد دانشجو بوده‌اند و ۷/۸ درصد نیز شامل سایر مشاغل بوده است.

1. میزان درآمد

Statistics

میزان درامد

N

Valid

۳۲

Missing

۱۵۸

Median

۴۰۰۰۰۰٫۰۰

میزان درامد

Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

Valid

۲۰۰۰۰۰

۲

۱٫۱

۶٫۳

۶٫۳

۲۵۰۰۰۰

۲

۱٫۱

۶٫۳

۱۲٫۵

۳۰۰۰۰۰

۸

۴٫۲

۲۵٫۰

۳۷٫۵

۳۵۰۰۰۰

۱

.۵

۳٫۱

۴۰٫۶

۴۰۰۰۰۰

۹

۴٫۷

۲۸٫۱

۶۸٫۸

۵۰۰۰۰۰

۷

۳٫۷

۲۱٫۹

۹۰٫۶

۶۰۰۰۰۰

۱

.۵

۳٫۱

۹۳٫۸

۷۰۰۰۰۰

۱

.۵

۳٫۱

۹۶٫۹

۱۰۰۰۰۰۰

۱

.۵

۳٫۱

۱۰۰٫۰

Total

۳۲

۱۶٫۸

۱۰۰٫۰

Missing

۹۹۹

۱۵۶

۸۲٫۱

System

۲

۱٫۱

Total

۱۵۸

۸۳٫۲

Total

۱۹۰

۱۰۰٫۰

۱۵۸ پاسخگو ‌به این سوال پاسخ نداده‌اند و از میان ۳۲ پاسخگو ۳/۶ درصد ۲۰۰ هزار، ۳/۶ درصد ۲۵۰ هزار، ۲۵ درصد ۳۰۰ هزار ، ۱/۳ درصد ۳۵۰ هزار، ۱/۲۸ درصد ۴۰۰ هزار، ۹/۲۱ درصد ۵۰۰ هزار، ۱/۳ درصد ۶۰۰ هزار و ۱/۳ درصد ۷۰۰ هزار و ۱/۳ درصد نیز ۱ میلیون تومان درآمد ‌داشته‌اند.

1. آیا خود را با حجاب می‌دانید؟

ایا خود را با حجاب می دانید؟

N

Valid

۱۸۸

Missing

۲

Median

۳٫۰۰

ایا خود را با حجاب می دانید؟

Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

Valid

خیلی کم

۱

.۵

.۵

.۵

کم

۵

۲٫۶

۲٫۷

۳٫۲

متوسط

۹۸

۵۱٫۶

۵۲٫۱

۵۵٫۳

زیاد

۵۷

۳۰٫۰

۳۰٫۳

۸۵٫۶

بسیار زیاد

۲۷

۱۴٫۲

۱۴٫۴

۱۰۰٫۰

Total

۱۸۸

۹۸٫۹

۱۰۰٫۰

Missing

System

۲

۱٫۱

Total

۱۹۰

۱۰۰٫۰

در پاسخ ‌به این پرسش ۴/۱۴ درصد پاسخگویان میزان باحجابی خود را بسیار زیاد، ۳/۳۰ درصد زیاد، ۱/۵۲ درصد متوسط، ۷٫۲ درصد کم و ۵/۰ درصد بسیار کم ارزیابی کرده‌اند.

1. فرد باحجاب کسی است که صرفاً دارای چادر باشد.

فرد با حجاب کسی است که صرفا دارای چادر باشد.

Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

Valid

کاملا موافق

۸

۴٫۲

۴٫۳

۴٫۳

موافق

۴

۲٫۱

۲٫۱

۶٫۴

بی نظر

۸

۴٫۲

۴٫۳

۱۰٫۶

مخالف

۷۷

۴۰٫۵

۴۱٫۰

۵۱٫۶

کاملا مخالف

۹۱

۴۷٫۹

۴۸٫۴

۱۰۰٫۰

Total

۱۸۸

۹۸٫۹

۱۰۰٫۰

Missing

System

۲

۱٫۱

Total

۱۹۰

۱۰۰٫۰

۳/۴ درصد پاسخگویان با این عبارت کاملاً موافق، ۱/۲ درصد موافق، ۳/۴ درصد بی‌نظر، ۴۱ درصد مخالف و ۴/۴۸ درصد کاملاً مخالف بوده‌اند.

1. چادر ملاک نیست و پوشیدگی کامل به جز چهره و دستها تا مچ لازم است.

چادر ملاک نیست و پوشیدگی کامل به جز چهره و دستها تا مچ لازم است.

Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

Valid

کاملا مخالف

۱

.۵

.۵

.۵

مخالف

۶

۳٫۲

۳٫۲

۳٫۷

بی نظر

۲۴

۱۲٫۶

۱۲٫۸

۱۶٫۵

موافق

۹۴

۴۹٫۵

۵۰٫۰

۶۶٫۵

کاملا موافق

۶۳

۳۳٫۲

۳۳٫۵

۱۰۰٫۰

Total

۱۸۸

۹۸٫۹

۱۰۰٫۰

Missing

System

۲

۱٫۱

Total

۱۹۰

۱۰۰٫۰

۵/۳۳ درصد پاسخگویان با این عبارت کاملاً موافق، ۵۰ درصد موافق، ۸/۱۲ درصد بی‌نظر، ۲/۳ درصد مخالف و ۵/۰ درصد کاملاً مخالف بوده‌اند.

1. اگر برجستگی‌های بدن فرد معلوم نباشد هرچند کمی از موی سر او مشخص باشد او را با حجاب می دانم.

اگر برجستگی های بدن فرد معلوم نباشد هرچند کمی از موی سر او مشخص باشد او را با حجاب می دانم

Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

Valid

کاملا مخالف

۶

۳٫۲

۳٫۲

۳٫۲

مخالف

۵۱

۲۶٫۸

۲۷٫۱

۳۰٫۳

بی نظر

۲۹

۱۵٫۳

۱۵٫۴

۴۵٫۷

موافق

۷۶

۴۰٫۰

۴۰٫۴

۸۶٫۲

کاملا موافق

۲۶

۱۳٫۷

۱۳٫۸

۱۰۰٫۰

Total

۱۸۸

۹۸٫۹

۱۰۰٫۰

Missing

System

۲

۱٫۱

البته همه دانش آموزان دچار ناتوانی­ های یادگیری در زمینه مهارت­ های اجتماعی با مشکل مواجه نمی­شوند. در واقع برای بسیاری از این کودکان فضای اجتماعی زمینه قدرت محسوب می­ شود و کارآمدی اجتماعی کافی برای ایجاد و حفظ دوستی­ها دارند (لرنر، ۱۳۸۴).

۲-۶-۸ مشکلات انگیزشی

منبع دیگر مشکل در دانش آموزان با ناتوانی یادگیری، احساسات آن ها درباره توانمندی­شان در برخورد با مسائل زندگی است که در سه حوزه ۱- امکان کنترل بیرونی ۲- اسنادهای منفی ۳- درماندگی آموخته شده قابل بررسی می‌باشد (احدی و کا کاوند، ۱۳۸۷).

۲-۷ برآورد درصد و شیوع

در جداول رسمی آمار کودکان استثنایی، درصد شیوع این اختلال (اختلال یادگیری) معمولاً بین ۱ تا ۳ درصد تخمین زده می­ شود، درحالی که در سال تحصیلی ۸۶-۱۹۸۵ حدود ده درصد از جمعیت دانش آموزان در مدارس دولتی آمریکا تحت پوشش خدمات مربوط به نارسایی­های ویژه در یادگیری قرار داشتند. وزارت آموزش و پرورش آمریکا در گزارش سال ۱۹۹۴ اعلام داشته است که بیش از ۴ درصد از تمام دانش آموزان سن مدرسه، خدمات ویژه در زمینه نارسایی­های ویژه در یادگیری داشته اند. از این کودکان ۵۴/۲ درصد در برنامه آموزش ویژه و سایر آنان در مدارس عادی آموزش دیده­اند. نمودار ۱-۲ بیانگر تعداد دانش آموزانی است که به عنوان افراد با نارسایی­های ویژه در یادگیری در سنین ۶ تا ۲۱ سالگی شناسایی ‌شده‌اند^[۴۲] (نادری و سیف نراقی ،۱۳۸۱).

۱ ‑۲:توزیع سنی دانش آموزان با اختلالات ویژه یادگیری(اقتباس از نادری و سیف نراقی، ۱۳۸۱).

همان گونه که ملاحظه می­ شود تعداد این گونه دانش آموزان از سن ۶ تا ۱۱ سالگی به تدریج افزایش می­یابد. و اکثر آنان در گستره سنی ۱۰ تا ۱۵ سالگی قرار دارند. این تعداد در سنین ۱۶ تا ۲۱ سالگی کاهش چشمگیر می­یابد. این کاهش احتمالاً به سبب ترک زود هنگام مدرسه توسط این دانش آموزان، به دلیل ناتوانی آنان در فایق آمدن بر مشکلات مرتبط با یادگیری­شان است (نادری و سیف نراقی، ۱۳۸۱).

میزان شیوع آن از جامعه­ای به جامعه دیگر متفاوت گزارش شده است. حتی در زیر گروه ­های یک جامعه بزرگ بسته به زمان، شیوه آموزش، تبحر معلمان و تفاوت زبان آموزش و زبان مادری این آمار تفاوت دارد. در این راستا، در ایران نتایج پژوهش عرفانی(۱۳۷۶) در استان کردستان شیوع ناتوانی­ های یادگیری را ۲۵/۱۲% گزارش کرده و مرویان حسینی(۱۳۷۶)، طی بررسی میزان شیوع ناتوانی یادگیری در استان زنجان را ۸% به دست آورد. گرجی (۱۳۷۷)، شیوع این ناتوانی را در استان چهار محال بختیاری ۶/۶% برآورد کرد. این درحالی است که رجبی (۱۳۸۳) شیوع آن را در استان اردبیل ۱۳% به دست آورده است )بهراد، ۱۳۸۴).

در خصوص انواع ناتوانی­ های یادگیری نیز ‌می‌توان این تنوع را در نتایج مطالعات مختلف مشاهده کرد. سادوک و سادوک (۲۰۰۳)، شیوع ناتوانی یادگیری را برای ناتوانی خواندن حدود ۴ درصد، ناتوانی در ریاضیات ۱ درصد، ناتوانی در بیان نوشتاری نیز میزان ۴ درصد را گزارش کرده ­اند. بررسی شیوع این گونه ناتوانی­ها نشان می­دهد که پسران به میزان بیشتری(سه تا چهار برابر) نسبت به دختران ‌به این گونه ناتوانی­ها مبتلا هستند (سهرابی و همکاران ، ۱۳۸۹).

۲-۸ سبب شناسی

در اکثر موارد علت ناتوانی یادگیری در کودکان به عنوان یک معما باقی می­ماند با مطالعه منابع و تحقیقات مختلف ‌می‌توان علل احتمالی را در سه طبقه کلی قرار داد: ژنتیکی، ارگانیکی و بیولوژیکی، محیطی

۲-۸-۱ عوامل ژنتیکی

سال­های متمادی، مدارکی مبتنی بر اینکه ناتوانی یادگیری در خانواده ­ها رواج بیشتری دارد گردآوری شده است. مطالعات دو قلو­ها نشان داده ­اند که وقتی یکی از دو قلوهای یک تخمکی به ناتوانی خواندن دچار است، دیگری نیز به احتمال بیشتری مبتلا خواهد شد. روش های پیشرفته به طور فزاینده­ای به پژوهشگران ژنتیک، این امکان را داده ­اند که وراثت را به عنوان یک عامل سببی ممکن در ناتوانی­ های یادگیری به ویژه در ناتوانی­ های خواندن مطرح نمایند. پژوهش­هایی که ناتوانی ریاضی را از لحاظ ژنتیکی بررسی کرده ­اند در واقع به بررسی اختلال­هایی پرداخته­اند که ریشه ژنتیکی دارند و شیوع ناتوانی ریاضی در آن ها زیاد است. این مطالعات در پی درک این هستند که چگونه عوامل عصب زیست شناختی مثل ژن­ها و رشد مغز با رشد ناتوانی ریاضی ارتباط پیدا می­ کند. در تعدادی از این مطالعات ناتوانی ریاضی به عنوان یکی از خصیصه­ های هسته­ای در چندین اختلال ژنتیکی مثل سندروم ترنر، اسسپینا بی فیدا و سندروم x شکننده در نظر گرفته شده است. مطالعه تصاویر مغزی کودکان مبتلا ‌به این سندروم­ها و چند سندروم دیگر نشان می­دهد که نابهنجاری­های کوچکی در شبکه آهیانه­ای که در پردازش­ها و محاسبات عددی فعال است وجود دارد که در کنار نواقص دیگر از ابتلاء این کودکان به ناتوانی ریاضی حمایت ‌می‌کنند (اسمیت و همکاران، ۲۰۰۷).

۲-۸-۲ عوامل ارگانیکی و بیولوژیکی

برای سال‌های متمادی، برخی از متخصصان فرض کرده ­اند که عوامل عصب شناختی علت عمده ناتوانی­ های یادگیری هستند. داده ­های مربوط به ^[۴۳]MRI و CTScan^[44] از مغز افراد ناتوان در یادگیری، علل عصب شناختی را برای مشکلات آن ها نشان داده ­اند. به هر حال نتیجه گیری کلی گویایی این واقعیت است که مدارک روشنی پیرامون علل عصب شناختی همه دانش آموزان ناتوان در یادگیری وجود ندارد (هالاهان و کافمن به نقل از احدی و کاکاوند، ۱۳۸۷).

۲-۸-۳ عوامل محیطی

عوامل محیطی در بروز ناتوانی­ های یادگیری نقش به سزایی دارند. چگونگی تعامل میان دانش آموز و محیط، محیط­های یادگیری نا مناسب، روابط خانوادگی بی­ثبات، سوء استفاده از کودکان و کاربرد روش­ها و مواد آموزشی نا مناسب در بروز و تداوم ناتوانی­ های یادگیری نقش دارند (شکوهی یکتا، ۱۳۸۵).

انگلمن^[۴۵] در سال ۱۹۷۷ تخمین زده است که شاید ۹۰ درصد از دانش آموزان که دچار ناتوانی یادگیری هستند بخاطر تدریس بد و نامناسب باشد. متاسفانه اطلاعات کافی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. با این وجود تعداد زیادی از متخصصان موافق­اند که اگر معلمان آمادگی لازم را برای ارائه آموزش­های ویژه بخصوص در کلاس­های پیش دبستانی کسب کنند از بسیاری از ناتوانی­ های یادگیری ‌می‌توان جلوگیری کرد (رونقی و همکاران، ۱۳۷۷).

در بعضی از موارد ناتوانی یادگیری، سبک یادگیری کودک بسیار ناکارآمد است. برای مثال در انجام تکالیفی مانند بازشناسی کلمه یا رمزگشایی صوتی یا محاسبه ریاضی رویکرد مناسب ندارند. مهم­ترین نکته قابل توجه این است که شواهد اخیر نشان می­دهد این کودکان می ­توانند با روش­های مناسبی آموزش ببینند و در سطح بالاتری عمل کنند (مکوند حسینی و نوری، ۱۳۸۱).

۲-۹ ارزیابی و تشخیص