· همی پلژی: یک طرف بدن درگیر است. معمولا دست بیشتر از پا درگیر است.

· تری پلژی: سه اندام کودک درگیر است معمولا دو دست و یک پا.

· منو پلژی: فقط یک عضو کودک درگیر است معمولا یک دست.

۲-۴-۲ ب. تقسیم‌بندی ‌بر اساس اختلال حرکتی

· اسپاتیک: عضلات کودک اسپاتیک بسیار سفت می‌باشد و در مقابل کشش، مقاومت می‌کنند. این عضلات هنگامی که به کار گرفته می‌شوند بیش از اندازه فعال شده و حرکات زمختی را ایجاد می‌کنند. در حالت طبیعی عضلات به صورت جفت کار می‌کنند، برای مثال وقتی یک گروه منقبض می‌شود گروه مخالف شل می‌شوند تا امکان حرکت آزادانه را در راستای مورد نظر فراهم سازند. اما در عضلات اسپاتیک هر گروه عضلانی به طور همزمان منقبض می‌شوند و حرکت را متوقف می‌سازند، که ‌به این حالت “انقباض همزمان” گفته می‌شود. سفتی عضلانی ممکن است در حالت خفیف فقط تعداد محدودی حرکت را مختل نماید و یا اینکه در حالت شدید تمام حرکات بدن را دچار مشکل سازد. مقدار سفتی با گذشت زمان تغییر می‌کند. معمولا آسیب به قشر مغز باعث بروز سفتی عضلانی می‌شود.

· آتتوئید: عبارت است از اشکال در کنترل و هماهنگی حرکات. کودکان مبتلا به فلج مغزی نوع آتتوئید، حرکات پیچشی، غیرارادی و مداوم دارند. این افراد معمولا مشکلات گفتاری نیز دارند. این ضایعه در اثر آسیب بر هسته‌های قاعده‌ای مغز به وجود می‌آید.

· آتاکسیک: فلج مغزی آتاکسیک، نادرترین نوع فلج مغزی است. افراد مبتلا دچار یک آشفتگی و نقص در حس تعادل و حس عمقی می‌باشند. توان عضلانی این افراد پایین است. عضلات آن ها شل است و به حالت تلو تلو خوردن راه می‌روند و اندام‌های فوقانی آن ها در حالت راه رفتن بی‌ثبات می‌باشد.

تحقیقات مختلف نشان داده است، در صورتی که به مشکلات نورولوژیک(عصبی) افراد با مشکلات جسمی به طور صحیح و به‌موقع توجه شود، بسیاری از آن ها می‌توانند به یک زندگی تقریبا طبیعی دست یابند و از آن لذت ببرند.

۲-۵ اثرات فلج مغزی بر کودک

۲-۵-۱ الف. رشد حرکتی در کودک فلج مغزی

همان گونه که تغییرات زیادی در طی رشد حرکتی کودک طبیعی، اتفاق می‌افتد، ‌در مورد کودک غیرطبیعی نیز این تغییرات وجود دارد. رشد حرکتی طبیعی به معنای آشکار شدن تدریجی توانایی‌های پنهان کودک است. حرکات نسبتا ساده و اولیه نوزاد تغییر می‌یابد و روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود. حرکات اکتسابی قبل، مرحله‌به‌مرحله تغییر و تکامل می‌یابد تا با الگوهای حرکتی و مهارت‌های ظریف‌تر و انتخابی‌تر متناسب شود. این مراحل تا سال‌های زیادی ادامه می‌یابد. بیشترین و سریع‌ترین تغییرات در ۱۸ ماه اولیه دوران کودکی اتفاق می‌افتد و تا سه سالگی کامل و کامل‌تر می‌شوند و در حدود پنج سالگی کودک آماده رفتن به مدرسه است و تقریبا آمادگی یادگیری نوشتن را دارد. از این سن به بعد، رشد آهسته‌تر می‌شود و تغییرات مؤثر و سریعی اتفاق نمی‌افتد، البته هماهنگی حرکات بیشتر شده و کودک پیشرفت خواهد کرد. کودک مبتلا به فلج مغزی نیز، رشد حرکتی دارد ولی به طور آهسه‌تر و رشد او نه تنها عقب‌مانده است، بلکه وضعیت غیرطبیعی دارد. در کودکانی که شدیداً مبتلا هستند و یا به عبارت دیگر تمام بدنشان درگیر است، تغییرات رشد حرکتی اتفاق می‌افتد ولی بسیار اندک و در مدت زیاد یا حتی ممکن است رشد در همان مراحل بسیار اولیه متوقف گردد. در حالی که تغییرات مربوط به رشد در الگوی حرکتی طبیعی تا حدود پنج سالگی بسیار شاخص و سریع است، در کودک فلج مغزی خیلی آهسته است ولی ممکن است این تغییرات تا سن بلوغ و حتی در بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. این مسئله به‌ خصوص در کودکان آتتوئید و آتاکیک دیده می‌شود و حتی بعضی از کودکان آتتوئید تا سن ۱۴ یا ۱۵ سالگی راه رفتن را یاد نمی‌گیرند.( بوباث، کارل و برتا؛ ترجمه نصیری، ۱۳۷۱).

۲-۵-۲ ب. رشد هوشی

آزمایش توانایی‌های ذهنی کودکان مبتلا به فلج مغزی، با آزمون‌های هوشی کودکان عادی بسیار دشوار است. زیرا معمولا کودکان فلج مغزی دارای اختلالات زبانی، گفتاری و حرکتی هستند؛ لذا احتمال بسیار دارد که قدرت کلامی ضعیف و حرکات عضلانی غیرقابل کنترل یا تشنج‌آمیز کودکان فلج مغزی را به حساب عقب‌ماندگی ذهنی آن ها گذاشته شود. ‌بنابرین‏ لازم است ابتدا به آنان آموزش‌های مناسب و طولانی داده شود و سپس میزان پیشرفت آنان را به عنوان یک معیار در تعیین بهره هوشی لحاظ نمایند. برخی از افراد مبتلا به فلج مغزی از نظر هوشی متوسط و یا بالاتر از متوسط می‌باشند تعدادی هم از نظر هوشی سرآمد هستند. اما حد متوسط هوش مبتلایان به فلج مغزی به روشنی پائین‌تر از افراد معمولی است(کافمن، جیمز و هالاهان، دانیل؛ ترجمه جوادیان، ۱۳۷۲ ).

۲-۶ عوارض جنبی فلج مغزی

تحقیقاتی که در چند دهه اخیر انجام گرفته، نشان داده‌اند که فلج مغزی یک اختلال رشدی است. به عبارت دیگر حالتی است که اختلالات چندی را با خود به همراه دارد و تنها یک اختلال حرکتی به حساب نمی‌آید. زیرا وقتی مغز آسیب ببیند، قسمت‌های زیادی نظیر توانایی‌های حسی، عملیات شناختی و واکنش‌های عاطفی نیز معمولا آسیب می‌بیند. این نقیصه ممکن است با خصوصیاتی نظیر جاری شدن بزاق از دهان و بدشکلی چهره نیز همراه باشد.

۲-۶-۱ نقص بینایی: بسیاری از کودکان علاوه بر فلج مغزی با نقایص بینایی نیز روبرو هستند. آن ها ممکن است به لوچی چشم(عدم توانایی در خیره شدن با یک یا دو چشم)، نیستاگموس(نوسان مداوم کره چشم‌ها) و یا سایر نقایص چشمی دچار باشند.

۲-۶-۲ نقایص شنوایی: برخی از کودکان مبتلا به فلج مغزی، از ناشنوایی رنج می‌برند و یا فقط می‌توانند اصوات و طنین‌های مشخصی را تشخیص دهند که نیمه معلولیت به شمار می‌آید.

یکی از نکاتی که غالبا بدان توجه نمی‌شود این است که برای بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی، گوش دادن کاری مشکل است. یکی از دلایل آن فقدان توانایی در تمرکز حواس است که حتی در قدرت تکلم آنان نیز تاثیرگذار است (آرمینی، نانی؛ ترجمه خزائلی،۱۳۷۲).

برخی از پژوهش های صورت گرفته در زمینه فشار روانی مربوط به داشتن فرزندی با ناتوانا یی های خاص در ذیل ذکر می‌گردد.

در دسامبر ۲۰۰۵، شورای عمومی سازمان تجارت جهانی تصمیم گرفت که انعطاف در نظر گرفته شده درخصوص بند ۶ ماده ۳۱ تریپس، به عنوان بخشی از موافقت نامه تریپس قرار بگیرد. ‌بنابرین‏، شورا پروتکلی برای اصلاح موافقت نامه تریپس، با درج ماده ۳۱ مکر، تصویب کرد.^[۱۴۹] این تصمیم زمانی به صورت رسمی بخشی از تریپس قرار می‌گیرد که دو سوم اعضای سازمان تجارت جهانی این تغییر را بپذیرند و آن را در قوانین داخلی خود بگنجانند. ابتدا، موعد تعیین شده تا سال ۲۰۰۷ و سپس ۲۰۱۱ بود، اما در سال ۲۰۱۳ این موعد تا سال ۲۰۱۵ تمدید شد. زمانی که دو سوم اعضا رسما این امر را بپذیرند، این اصلاحیه در آن کشورها مؤثر واقع می شود و جایگزین تصمیم اخذ شده در سال ۲۰۰۳ می شود و برای سایر اعضا، تصمیم ۲۰۰۳ ادامه خواهد یافت تا اینکه آن کشورها نیز این اصلاحیه را بپذیرند. ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۵؛ سویس در سال ۲۰۰۶؛ کره، هند، ژاپن، استرالیا، چین و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۷؛ مصر و برزیل در سال ۲۰۰۸؛ کانادا و زامبیا در سال ۲۰۰۹؛ اوگاندا و پاکستان در سال ۲۰۱۰؛ روآندا، اندونزی، آرژانتین در سال ۲۰۱۱؛ عربستان در سال ۲۰۱۲؛ شیلی در سال ۲۰۱۳؛ جمهوری آفریقای مرکزی، ترکیه و اروگوئه در سال ۲۰۱۴، این اصلاحیه را پذیرفته اند. به طور کلی، تا کنون از ۱۵۵ کشور عضو سازمان تجارت جهانی، تنها ۴۵ کشور عضو این اصلاحیه را پذیرفته اند.^[۱۵۰]

در خصوص اجرای تصمیم مذکور، شرایط معینی تعیین شده است که کشورهای صادر کننده و کشورهای وارد کننده باید برای استفاده از لیسانس اجباری این شرایط را رعایت کنند. در وهله اول، کشورهای وارد کننده باید تقاضانامه ای به شورای تریپس ارائه دهند و در این تقاضانامه موارد خاصی را باید مشخص کنند. از جمله: ۱- نام و میزان محصولات مورد نیاز؛ ۲- باید تصدیق شود که کشور درخواست کننده توانایی ساخت محصولات دارویی را ندارد و یا ظرفیتش در این زمینه ناکافی است، به غیر از کشورهای کمتر توسعه یافته؛ ۳- تأیید شود در کشوری که محصول دارویی ثبت شده است، قصد اعطای لیسانس اجباری مطابق ماده ۳۱ تریپس و تصمیم اخیر، وجود دارد. ^[۱۵۱]

شرایطی که کشورهای صادر کننده در صدور لیسانس اجباری باید رعایت کنند شامل این موارد می‌باشد: ۱- فقط مقدار لازم برای رفع نیاز کشور وارد کننده واجد شرایط به موجب لیسانس تولید می شود و کل تولیدات باید به کشوری که نیاز خود را به شورای تریپس اطلاع داده است، صادر شود؛ ۲- محصولات تولید شده تحت لیسانس باید با برچسب خاص یا مارک شناخته شده ای مشخص شوند که به موجب تصمیم شورای تریپس تولید شده اند. همچنین، تأمین کنندگان باید این محصولات را از طریق بسته بندی ویژه یا رنگ آمیزی خاص و یا شکل دادن به خود محصولات، متمایز کنند. به شرطی که چنین تمایزی امکان پذیر باشد و تأثیری در قیمت نداشته باشد؛ ۳- قبل از حمل محصولات، لیسانس گیرنده باید اطلاعات معینی از جمله ویژگی های تمایز دهنده هر محصول و مقادیری که به هر مقصد باید عرضه شود را بر روی یک وب سایت ارسال کند.^[۱۵۲] در نهایت نیز کشور صادر کننده باید به شورای تریپس اعطای لیسانس و شرایط ضمیمه شده به آن را اطلاع دهد.^[۱۵۳]

زمانی که لیسانس اجباری صادر می شود باید مطابق بند ۸ ماده ۳۱ تریپس، مبلغ مناسبی با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی استفاده ای که به کشور وارد کننده اجازه داده می شود، به کشور صادر کننده اعطا شود.^[۱۵۴] برای اطمینان از اینکه محصولات وارداتی، برای اهداف بهداشت عمومی مورد استفاده قرار بگیرند، کشور واردکننده باید اقدامات مناسبی برای جلوگیری از صادرات مجدد آن محصولات اعمال کند.^[۱۵۵] به عبارت دیگر، داروها و محصولات پزشکی تولید شده تحت لیسانس اجباری مربوطه، پس از ورود به کشور وارد کننده، نباید از طریق واردات موازی، مورد معامله قرار بگیرند.

کشور کانادا اولین کشوری بود که برای اجرایی کردن این تصمیمات قوانینی را وضع کرد. به موجب این قوانین، تولیدکنندگان کانادایی اجازه ‌داشتند که برای تولید داروهای ثبت شده برای کشورهای متقاضی این داروها، لیسانس اجباری کسب کنند؛ این مجوزها توسط دفتر مالکیت فکری کانادا صادر می شود. برای مثال، شرکت آپوتکس^[۱۵۶] بزرگترین تولید کننده داروهای ژنریک در کانادا می‌باشد، که در سال ۱۹۷۴، توسط برنارد شرمن تأسیس شده است. این شرکت با تولید بیش از ۳۰۰ داروی ژنریک با ۴۰۰۰ دوز که در کانادا در حال استفاده است، صادر کننده به ۱۱۵ کشور دنیا می‌باشد. شرکت آپوتکس از طریق سرمایه گذاری مشترک، شرکت های تابعه و یا لیسانس های اجباری در استرالیا، بلژیک، چک، مکزیک، هلند، نیوزلند و لهستان فعالیت می‌کند.^[۱۵۷] این شرکت در سال ۲۰۰۷، لیسانس اجباری دریافت کرد و در سال ۲۰۰۹، این تقاضا دوباره درخواست شد.^[۱۵۸] در سال ۲۰۰۷، کمیساریای فدرال اختراعات برای داروی آپو-تری آویر^[۱۵۹] (ترکیب سه گانه درمان ایدز)، به موجب طرح رژیم دسترسی به داروهای کانادا،^[۱۶۰] لیسانس اجباری صادر کرد و به شرکت آپوتکس اجازه ادامه تولید این دارو را داد.

۲) نداشتن سرپرست ‌و جدایی پدر ومادرازیکدیگر.

۳) نابهنجاریهای خانوادگی و وجود اختلاف بین پدر و مادر.

۴) سخت گیری پدرومادروبدرفتاری آنان با فرزندان خود.

۵) ظلم وستم ناپدری و یا نامادری.

ازدیگرعلل پیدایش بزهکاری می توان طردشدن وعدم مراقبت ‌و محرومیت ازمهرومحبت والدین که باعث احساس ناامنی واضطراب ،تصویرمنفی ازخویش کینه، توزی ‌و گوشه گیری وکندی رشداخلاقی فرزندان شده است.همچنین حمایت افراطی ‌از فرزندان ‌نیز توسطوالدین که باعث اتکای شدید به دیگران ،عدم استقلال شخصی ،احساس کم ارزشی ،تصویرمنفی ازخویش وکندی رشد عقلانی فرزندان شده است.دیگر می توان توقعات بیش ازحد وغیرمعقول والدین از فرزندان که موجب کشمکش های درونی ،احساس گناه وستیزه جویی فرزندان گردیده است.

لوی ‌در زمینه پیدایش علل بزهکاری به دورفتارمتعارض والدین دربرخوردبا فرزندان اشاره ‌کرده‌است: یکی طرد ومحروم ساختن فرزندان ازمهرومحبت خویش و دیگرحمایت افراطی بصورتی که کنترلی برپرخاشگریها وتمایلات فرزندان خود ندارد.

علل و عوامل کلی بزهکاری

• • نا ایمنی عاطفی

• • انحراف های اجتماعی

• • عقب ماندگی عاطفی

• • کشمکش های فرهنگی

• • انحراف عاطفی

• • • کمبودهای امکانات عادی برای اظهار غریزه های اساسی

  

• نارسایی های اجتماعی

باید توجه داشت که تأثیر عوامل نام برده همیشه ‌و درباره همه بزهکاران یکسان نیست بلکه تأثیر آن ها بر حسب افراد مختلف فرق می‌کند.یک نوجوان بزهکار باید ازشریک جرمش جدا درنظرگرفته شود.زندگی اودرخانه،مسائل ومشکلاتش درمدرسه،روابطش با پدرومادر،تصویر ونقشی که از وجود خود در ذهن دارد ودرنهایت شخصیتش باید به دقت آشکار شود ومورد تشخیص وارزیابی دقیق قرار گیرد.

عوامل مؤثر در بزهکاری

۱) عوامل اجتماعی

اوضاع واحوال محیط اجتماعی که بزهکاردرآن زندگی می‌کند مانند تراکم جمعیت،افکارعمومی،اعتقادات مذهبی،چگونگی زیربنای خانوادگی،تولیدات صنعتی،اعتیاد،وضع اقتصادی وسیاسی وحتی سیستم تدوین قوانین مدنی ‌و کیفری.

۲) عامل اقتصادی

فقر گاهی عامل بزهکاری است ولی نمی توان آن را تنها عامل دانست. سوترلندولاک بعد از مطالعه حدود ۱۰۰۰۰نفر زاغه نشین اعلام داشتند که فقروبی چیزی به تنها یی عامل به وجود آورنده بزهکاری نیست وعوامل دیگری هم درپیدایش بزهکاری مؤثر است.نبودن شغل مناسب وفصلی بودن کار دربسیاری ازمنطقه ها، مرتب تغییر شغل

دادن برا ی پیدا شدن شغل مناسب به شهرهای دیگر مهاجرت کردن،جدابودن ازخانواده،زن وفرزند همه این ها باعث می شود افراد برای تأمین زندگی خود در فصیقه باشند و گاهی مرتکب بزه شوند.

۳) روابط والدین ‌و نوجوان

همان گونه که قبلاً نیزذکرشد نوجوانی دوره تحول وتغییرودوران ناسازگاری واضطراب است.محدودی از بزرگسالان با نوجوانان احساس همدلی می‌کنند وآنها را درک می نمایند.غالباً بزرگسالان برسرهرمسئله ای بدون اینکه نوجوان را توجیه کنند با آن ها مخالفت می‌کنند وروح نابسامان نوجوان را به سرکشی وامی دارند.روابط مناسب بین والدین ‌و نوجوان می‌تواند کمک زیادی به نوجوان کند.اگر والدین نقش خود را درخانواده حفظ کنند وبه دلیل مشغله های شغلی نقش خود راکم رنگ نکنند نوجوان می‌تواند از آن ها کمک دریافت کند.اگر والدین درمحیط خانواده با هم یک جوسالم وصمیمی را ایجاد کنند فرزندان احساس دلگرمی بیشتری می‌کنند ونسبت به آن ها اعتماد بیشتری به دست می آورند وخود را با آن ها همانند می‌کند ومسلماً این والدین

الگوهای مناسبی برای فرزندان خود هستند ووالینی که به دلایل مختلف بیشترین وقت خود را در بیرون از منزل می گذرانند از فرزندان خود غافل بوده ونقش پدری و مادری خود رابسیار کمرنگ جلوه می‌کنند.

۴) نقش دوستان و همسالان در بزهکاری

از اظهارات بزهکاران برمی آید که دوستان بالاترین منبع یادگیری بزهکاری بوده اند.این مسئله توجه بیشتروالدین ومربیان را ‌بر کنترل ونظارت بر دوستان نوجوانان می طلبد.بزهکاران اغلب سابقه تحصیلی خوبی ندارند، بهم زدن کلاس درس،جروبحث با معلم ، نزاع با ‌همکلاسی‌ها ، فرار ‌از مدرسه همگی در سابقه تحصیلی آن ها درج شده است.متأسفانه سیستم‌های آموزشی جایی را برای این افراد باز نمی کنند وآنان را از مدرسه اخراج می‌کنند وچه بسا گاهی این افراد با هم گروه هایی تشکیل می‌دهند ودست به بزه دسته جمعی می‌زنند.نوجوانی که در محیط خانه الگوی مناسبی نداشته باشد مخصوصاً زمانی که نقش پدر کمرنگ شود نوجوان کسی را برای همانند سازی کردن پیدا نمی کند به ناچار به همسالان روی می آورد واز آنهاالگوپذیری می‌کند.شکی نیست که مناسبات دوستانه وبرخوردهای صمیمانه موجب بسط وتوسعه شخیت نوجوان شده وراه را برای همدلی ‌و تفاهم هموار می‌کند.

۵) نقش والدین و خانواده

محیط خانوادگی محیطی است که فرد درآنجا چشم به دنیا گشوده ورشد خود را آغاز می‌کند.در سنین اولیه زندگی با اینکه کودک هنوز راه نمی رود اما تمام حرکات اطرافیان خود را تقلید می‌کند.روان پزشکان معتقدند که زیربنای خانواده بایستی متکی بر دو اصل ارضاء ورفع احتیاجات ونیازهای اساسی وجسمی وروانی و سازگار نمودن کودکان به زندگی عادی اجتماعی باشد.در بررسی تأثیر محیط خانوادگی بایستی چگونگی وضع خانواده وروابط افراد خانواده با یکدیگر وهمچنین با یکدیگر وهمچنین موقعیت کودک در بین افراد خانواده مورد توجه قرار گیرد که مهمترین آن ها عبارتند از:

۱) محیط متشنج خانوادگی

۲) روابط کودک با پدر ومادر

۳) از هم گسیختگی خانواده

۴) تأثیر رفتار و کردار پدرومادر

۵) روابط عاطفی وتربیتی پدرومادر

۶) موقعیت کودک در سلسله مراتب خانوادگی

نقش عوامل محیطی در بزهکاری

مدرسه

مدرسه به منزله پلی است که نوجوان را با جامعه مربوط می‌کند.مدرسه می‌تواند از نوجوان فردی مؤثر،مفید وفعال تربیت کند که در این صورت ما مرهون مدرسه ونظام تعلیم وتربیت هستیم ویا درمواردی نیزمدرسه ازنوجوان فردی مردم گریز،ناراضی وبدبین تحویل اجتماع داده است واین همان مسئله ای است که باید به درستی ارزیابی شود وعلل ناکامی نظام تعلیم وتربیت را روشن وتبیین نماید. مدارس علاوه بر دو موضوع «انتقال دانش» و«پرورش ذهن نقّاد» متعهد ایفای موضوع سومی ‌نیزهستند وآن پرورش صفات وروحیات ارزشمند ازجمله شخصیت دادن به نوجوانان است و نوجوان قبل از آنکه دانش آموز یک دستگاه تربیتی حساب آید نوبالغی است که درپی کسب شخصیت است، هرجاکه آن را بیابد جذب می شود وبالنده می‌گردد وبا هرضربه ای که دریافت کند جریحه دارمی شود ومی گریزد.خانواده ای از هم پاشیده، حدیث قدیمی ومکرر است لکن باید دید مدرسه ها در

قبال شخصیت نوجوانان چه رسالتی را متعهد شده اند؟

مدارس باید ترمیم کننده شخصیت نوجوانان خودباخته واحیا کننده جانهای آن ها باشند وبا درایت ‌و تدابیری که مسئولان مدارس وجهه همت خودساخته اند می توان شخصیت آنان را پرورش داد.

موقعیت نوجوان و اهمیت خانواده

ردیف

گویه ­ها

تعداد سوالات

۱

لذت

۱-۵

۲

نفوذ

۶-۱۰

۳

برانگیختگی

۱۱-۱۵

۴

تداعی برند

۱۶-۲۰

۵

شبیه­سازی

۲۱-۲۵

۶

میزان اطلاعات

۲۶-۳۰

۷

رفتار خرید مصرف ­کننده

۳۱-۳۵

روایی پرسشنامه

مقصود از روائی آن است که وسیله اندازه ­گیری، بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. اهمیت روائی از آن جهت است که اندازه ­گیری‌های نامناسب و ناکافی می ­تواند هر پژوهش علمی را بی­ارزش و ناروا سازد. روایی تعیین می­ کند ابزار تعیین شده تا چه حد مفهوم خاص مورد نظر را اندازه ­گیری می­ کند برای تعیین اعتبار پرسشنامه روش­های متعددی وجود دارد که یکی از این روش­ها اعتبار محتوا می‌باشد. اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه‌گیری به کار برده می‌شود. اعتبار محتوای یک ابزار اندازه‌گیری به سؤال‌‌های تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سؤال‌‌های پرسشنامه معرف ویژگی‌ها و مهارت­ های ویژه‌ای باشد که محقق قصد اندازه‌گیری آن ها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است.روایی محتوا اطمینان می­دهد که ابزار مورد نظر به تعداد کافی پرسش‌های مناسب برای اندازه گیری مفهوم مورد سنجش در بردارد. هر قدر عناصر مقیاس گسترده ­تر و قلمرو مفهموم مورد سنجش را بیشتر در بر­گیرد، روایی محتوا بیشتر خواهد بود (خاکی، ۱۳۷۹). از میان روش‌های متعددی که برای تعیین اعتبار اندازه‌گیری وجود دارد، روایی صوری و روایی سازه (تحلیل عاملی تاییدی) برای این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. در روایی صوری از تعدادی از صاحب نظران و محققان در زمینه تحقیق، در رابطه با میزان درستی و شفافیت سؤالات پرسشنامه نظرخواهی به عمل آمد؛ که بدین ترتیب از متخصصان صاحبنظر در این رشته از جمله استادان راهنما و دیگر اساتید مرتبط، نظرخواهی به عمل آمد که آن ها اعتبار پرسشنامه را تأیید کردند.

در این تحقیق برای افزایش روایی، ابزارهای زیر نیز مورد استفاده قرار گرفته است:

1. 1. مطالعه مقالات، کتب و مجلاتی که از این پرسشنامه یا پرسشنامه‌های مشابه استفاده کرده‌اند.

1. استفاده از نظرات اساتید راهنما و مشاور و سایر اساتید مرتبط با موضوع.

پایایی پرسشنامه

پایایی یکی از ویژگی‌های فنی ابزار و اندازه‌گیری است. مفهوم یادشده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد (آذر، ۱۳۷۹). در این تحقیق برای تعیین پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری از جمله پرسشنامه‌ها یا آزمون‌هایی که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کنند به کار می رود. ضریب آلفای کرونباخ به طریق زیر محاسبه می شود:

رابطه (۳-۱)

J= تعداد زیر مجموعه سوال های پرسشنامه یا آزمون.

= واریانس زیر آزمون j ام.

= واریانس کل آزمون.

در این پژوهش با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS، آلفای کرونباخ محاسبه گردیده است. پس از جمع ­آوری نمونه مقدماتی(۴۰ عدد پرسشنامه)، پایایی با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه و ابعاد آن محاسبه گردید که نتایج حاصل در جدول ۳-۲ آورده شده است. مقدار ضریب آلفای کرونباخ محاسبه‌شده برای برای این پژوهش ۹۴/۰ به ­دست آمد که نشان می­دهد پرسشنامه استفاده شده پایا ‌می‌باشد.

جدول ۳- ۳: آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق

ردیف

متغیر

آلفای کرونباخ

۱

لذت

۹۴/۰

۲

نفوذ

۹۰/۰

۳

برانگیختگی

۸۹/۰

۴

تداعی برند

۹۵/۰

۵

شبیه­سازی

۸۶/۰

۶

میزان اطلاعات

۹۷/۰

۷

رفتار مصرف ­کننده

۹۶/۰

مدل­های مورد استفاده در پژوهش

بررسی شاخص­ های برازش مدل

زمانی که مدل دارای ویژگی­های همانندی باشد امکان آزمون آن و ارزیابی مدل فراهم می­ شود. در رابطه با قدرت برازش و اعتبار مدل، شاخص­ های­ مختلفی مورد ارزیابی قرار گرفتند که در زیر به آن اشاره خواهد شد.

شاخص نرم شده برازندگی^[۱۱]

بنلر و بونت مقادیر NFI برابر یا بزرگتر از ۹/۰ را در مقایسه با مدل صفر، به عنوان شاخص خوبی برای

1. 1. Kottler ↑

1. 1. Cox ↑

1. 1. Walker ↑

1. 1. Herr et al ↑

1. 1. Thorsion ↑

1. 1. Excitement ↑

1. 1. Intent to Return ↑

1. 1. Positive Word-of-Mouth Communications ↑

1. 1. Bang and Moon ↑

1. 1. Clow et al ↑

۱) بالمباشره : مانند سکونت در منزل مسکونی

۲) مع الواسطه : مانند تصرف قیم ،وکیل ، مستاجر یا نماینده . به طور کلی تصرف قائم مقام قانونی یا ماذون از طرف مالک ، تصرف مالک محسوب می شود.

ب – تصرف معنوی : منظور این است که تصرف ایادی قبلی که متقاضی از آن ها تلقی ‌کرده‌است ، تصرف متقاضی ثبت محسوب می شود.به عنوان مثال تصرف مورث ،تصرف وارث شمرده می شود.لذا طبق ماده ۱۱قانون ثبت : «درخواست ثبت از کسی پذیرفته می شود که در مالکیت یا در تصرف سابق خود به عنوان مالکیت یا بر تصرف خود به عنوان تلقی از مالک یا قائم مقام قانونی مدرکی داشته باشد». در تصرف معنوی آثار تصرف حسی بر ملک وجود ندارد. بلکه اسباب و مدارک حقوقی اقتضای مالکیت شخص بر آن مال را دارد.

پس از تقاضای صدور سند مالکیت از سوی اشخاص و طی مراحل و تشریفات قانونی (اعم از انتشار آگهی مقدماتی، نوبتی وتحدیدی)، ادارات ثبت اقدام به ثبت ملک به نام متقاضیان املاک می نمایند و سند مالکیت صادر می نمایند.ماده ۲۱ قانون ثبت نیز زمان صدور سند مالکیت را پس از اتمام عملیات مقدماتی ثبت دانسته است.پس می توان سند مالکیت را از جمله اسناد رسمی ^[۱۲]و اوراق بهاداری دانست که، پس از طی تشریفات ثبت مال غیرمنقول و ثبت آن در دفتر ویژه ای از دفاتر اداره ثبت اسناد و املاک (دفتر املاک ) به مالک داده می شود و دولت دارنده آن را مالک می شناسد اگرچه او در آن ملک تصرف مادی هم نداشته باشد.^[۱۳]

در اصطلاح ثبتی نیز سند مالکیت به همان کتابچه ای گفته می شود که با صفحات متعدد و نخ کشی و پلمب شده در سه نوع ۱۲برگی ،۱۶برگی و۳۲ برگی توسط اداره ثبت تهیه و در اختیار مالکین قرار می گرفت. سند مالکیت همان سند منگوله دار در عرف عامیانه است.^[۱۴]

در حال حاضر در جهت اجرای تکلیف قانونی مقرر در بند ب ماده ۱۳ قانون بودجه سال ۱۳۸۹ و در راستای ارتقاء ضریب امنیت و تکمیل بانک جامع اطلاعات املاک و کاداستر ، پیش گیری از جعل و ایجاد خدشه به اسناد مالکیت صادره ، ارائه خدمت بهینه توام با سرعت، دقت و کیفیت به شهروندان صدور سند مالکیت جدید تک برگی توسط کلیه واحد های ثبتی الزامی گردیده است . لذا معاونین ، مدیران ستادی و استانی مکلفند هم زمان با اجرای نرم افزار مربوط و صدور سند مالکیت جدید برای فرایند تفکیک املاک ، در کلیه واحدهای ثبتی سراسر کشور فراهم نمایند.

با توجه به تک برگ بودن این اسناد هرگاه مفقود شوند یا به دلایلی نظیر ریختن جوهر یا سوختگی و دلایلی نظیر این قابل استفاده نباشد مطابق ماده ۱۲۰ آیین نامه قانون ثبت سند المثنی صادر و موضوع در قسمت شماره سریال درج و سند جدید به مهر المثنی ممهور می‌گردد.(ماده ۸ دستورالعمل بند ب ماده ۱۳ قانون بودجه)و هر گاه به دلیل پر شدن قسمت نقل و انتقالات امکان درج انتقال جدید وجود نداشته باشد سند مالکیت تعویض می‌گردد.

در صدور سند رسمی آنچه حایز اهمیت است و جزء شرایط عمومی صدور سند به حساب می ­آید، این موضوع که مامور ثبت با توجه به جایگاه و اهمیت صدور سند مالکیت در جامعه امروز و در بین مردم باید نهایت سعی و کوشش خود را به عمل آورد تا از هر گونه اشکال حتمی و احتمالی در راستای صدور سند به دور بوده و در این زمینه به علم و یقیین برسد .و با توجه به اینکه سند مالکیت هم عرض و هم ارزش با حکم دادگاه تلقی گردیده است از جمله دلایلی است که مامور ثبت باید در صدور آن نهایت سعی و کوشش خود را کند تا از هر گونه اشکال حتمی و احتمالی در این زمینه به دور باشد. هم چنین مامور ثبت نمی تواند با تمسک به اصل برائت و اصل اباحه که از اصول مسلم فقهی است خود را از این مسولیت معاف کند. ^[۱۵]

گفتاراول- آثار ثبت املاک

در جامعه امروز هر امری که واقع می شود آثاری رابه دنبال دارد .این آثار بنا به مقتضیات آن کار ممکن است مثبت باشد یا منفی .همان گونه که وقوع عقد بیع بین متعاملین باعث انتقال ملکیت مبیع از بایع به خریدار می‌گردد سند مالکیت نیز همانند دیگر اسناد رسمی آثاری را به دنبال دارد ،آثاری که حمایت قانون‌گذار را به دنبال دارد. حمایتهایی که منجر به تشویق مردم در جهت اقدام برای دریافت سند مالکیت و در نهایت برخورداری از مزایا و دوری از مضرات عدم دارا بودن سند مالکیت است.

الف – مهم ترین آثار سند مالکیت:

الف ) مثبت مالکیت – از جمله مهم ترین آثار دریافت سند مالکیت می توان به اثبات مالکیت شخص و سلب مالکیت از غیر اشاره کرد.ملکی که با رعایت تشریفات قانونی در دفتر املاک ثبت گردیده ،دولت کسی را مالک می‌داند که ملک به نام او ثبت شده است امری که صریحاً در ماده ۲۲ قانون ثبت بر آن تصریح گردیده است.

نکته قابل توجه این که سند مالکیت به معنای استفاده بالمباشره از مال نمی باشد .ممکن است ملکی متعلق به شخصی باشد در حالی که ملک تحت تصرف و بهره برداری دیگری است. ^[۱۶] به عبارت دیگر تصرفات اشخاص دیگر منافاتی با مالکیت مالک مال ندارد البته تصرفی که مسبوق به اذن و اجازه مالک باشد.

ب) عدم پذیرش دعوی مالکیت – ثبت ملک بنام هرکسی ، سلب مالکیت از اشخاص دیگر است .برای اینکه ملکی ثبت گردد باید مراحلی را پشت سر گذارد ؛که در آن حق اعتراض نیز برای معترضین در نظر گرفته شده است تا در زمان تعیین شده (۹۰ روز از تاریخ انتشار اولین آگهی نوبتی ) اگر اعتراضی به تقاضای ثبت دارند اقدام نمایند. معترض به ثبت هرگاه قبل از انتشار اولین آگهی نوبتی اقامه دعوی کرده باشد باید تصدیق نامه ای حاکی از اعتراض خود را به دایره ای که آگهی نوبتی را منتشر کرده تقدیم دارد.در غیر این صورت باید ظرف مدت زمان تعیین شده اعتراض خود را به اداره ای که ضمن آگهی نوبتی تعیین شده تقدیم دارد و رسید آن را دریافت کند.اداره مذکور پس از دادن رسید اعتراض به معترض مکلف به ارسال اعتراض به دادگاه صلاحیت دار می‌باشد .عدم اعتراض در مدت تعیین شده باعث سقوط هر ادعایی نسبت به ملک مذبور می‌باشد. ماده ۲۴ قانون ثبت مقرر می‌دارد:«پس از انقضای مدت اعتراض دعوی اینکه در جریان ثبت حقی از کسی تضییع شده پذیرفته نخواهد شد نه به عنوان قیمت نه به هیچ عنوان دیگر ، خواه حقوقی باشد خواه جزایی».

عدم پذیرش دعوای ملکیت با دو استثناء برخورد ‌کرده‌است که به شرح آن می پردازیم.

الف: هرگاه در جریان ثبت و قبل از انقضا ی مدت زمان تعیین شده برای اعتراض ، معترض فوت کند یا محجور یا مجنون شود مدعی ثبت مکلف است مراتب را به دادستان محکمه برای تعیین قیم یا ورثه برای پیگیری پرونده اطلاع دهد در صورتی که مدعی ثبت به وظایف خود عمل ننماید و ملک نیز به ثبت برسد ورثه معترض این حق را خواهند داشت تا هر گونه ادعایی نسبت به ملک و اجور معوقه و یا هر گونه خسارت وارده را به دنبال اقامه دعوی طی مدت پنج سال مطالبه نماید .(ماده ۴۵ قانون ثبت)