1. 1. – خوئی ، تعلیقات تبریزی، ۱۴۱۶ـ۱۴۲۳، قسم ۵، ، ص ۳۰۹ ↑

1. 1. – شهیدی ،دکتر مهدی ، مقاله تلقیح مصنوعی انسان، مجله حقوقی وزارت دادگستری ، ص ۱۶۴٫ ↑

1. 1. – صفایی دکتر حسین، «مسائل فقهی ـ حقوقی انتقال جنین»، ‌فصل‌نامه باروری و ناباروری پژوهشکده‌ی ابن‌سینا، شماره ۴، فروردین ۱۳۷۸٫ ↑

1. 1. – شهیدی ،دکتر مهدی ، منبع پیشین، ۱۶۴ ؛دکتر محمد جواد صفار: منبع پیشین، ۲۴۶٫ ↑

1. 1. – صفار، دکتر محمد جواد، قانون نحوه اهدای جنین به زوجه نابارور در بوته نقد و تحلیل ، صص ۲۴۸ و ۲۴۹٫ ↑

   

1. 1. – ماده ۱۱۶۷ ق.م. جواهرالکلام، ج۱۰، ص ۴۹۴٫ ↑

1. 1. – آیت‌الله بجنوردی، القواعد الفقهیه، ج ۴، ص ۴۴ ؛ شهید اول: لمعه دمشقیه، ص ۲۳۸٫ ↑

1. 1. – صفار ،دکتر محمد جواد ، منبع پیشین، ص ۲۵۱٫ ↑

1. 1. – سوره مبارکه احزاب، آیه شریفه ۵٫ ↑

1. 1. – فروزان‌فر ،مجتبی ـ رسول مزروعی، برخی احکام تکلیفیه و وضعیه تلقیح مصنوعی و طفل متولد از آن ، ص ۸۷٫ ↑

1. 1. – منبع پیشین، ص ۸۷٫ ↑

1. 1. – طبرسی ،علامه ابوعلی الفضل‌بن الحسن ، مجمع‌البیان، ج۸، مؤسسه الاعلمی، بی‌تا، ص۱۲۰٫ ↑

1. 1. – حرعاملی، محمدبن حسن، وسایل‌الشیعه، ج۲۱؛ چاپ ششم، منشورات مکتبه الاسلامیه، ۱۴۰۳ ه‍.ق، ص ۵۰۶٫ ↑

1. 1. – فروزان‌فر ،مجتبی و رسول مزروعی، منبع پیشین، ص۸۹٫ ↑

1. 1. – مکارم شیرازی ،آیت‌الله ناصر: استفتائات جدید، ج۱، ص ۴۶۴، س ۱۵۲۹ ؛ آیت‌الله خامنه‌ای، استفتائات، س ۱۲۷۵ ؛ آیت‌الله فاضل لنکرانی، جامع‌المسائل، ج۲، س ۱۶۱۱ ؛ نرم‌افزار گنجینه آرای فقهی ـ قضایی، تهیه شده در معاونت آموزش قوه قضائیه، س ۵۴۵۴٫ ↑

1. 1. – خویی، سید ابوالقاسم ،منهاج‌الصالحین، ج۱، مسئله ۴۳، ص ۴۲۷٫ ↑

1. 1. – وسایل‌الشیعه، ج ۲۸، باب ۳۰ از ابواب حد السحق، ص ۱۷۰٫ ↑

1. 1. – ماده ۱۶۵ قانون مدنی مقرر می‌دارد: «طفل متولد از نزدیکی به شبهه فقط ملحق به طرفی می‌شود که در اشتباه بوده و در صورتی که هر دو در اشتباه بوده‌اند، ملحق به هر دو خواهد بود». ماده ۱۶۶ نیز مقرر داشته که «هر گاه به واسطه وجود مانعی، خواهد بود. در صورت جهل هر دو نسب طفل نسبت به هر دو مشروع است». ↑

1. 1. – کاتوزیان ،دکتر ناصر ، حقوق خانواده، ج۲، چاپ پنجم، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۸، ش ۳۵۰٫ ↑

1. 1. – شهیدی ،دکتر مهدی ، منبع پیشین، ص ۱۶۵٫ ↑

1. 1. – کاتوزیان ،دکتر ناصر ، مقاله توالد بدون عشق، منبع پیشین، ص ۲۲۳ ↑

1. 1. – مطهری ،مرتضی، مجموعه یادداشت‏ها استاد مرتضی مطهری، ج‏۵، ص: ۷۲ ↑

1. 1. – سوره مبارکه حِجْر:آیه شریفه ۲۲ و ابن منظور؛ شَرتونی ؛ معلوف ؛ المعجم الوسیط ، ذیل (لقح) ↑

1. 1. – کلمه «اهدا گیرنده» که در قانون به کار رفته از لحاظ ادبی قابل ایراد است. ↑

1. 1. – نجفی، محمد حسن: «جواهرالکلام»، مکتبه الاسلامیه، ۱۳۶۵، ج۲۹، صص۸-۵ ↑

1. 1. – مشکینی، علی، «ازدواج در اسلام»، احمد جنتی، الهادی، ۱۳۶۶ ص۱۰ ↑

1. 1. – شرائع‌الاسلام، صص ۵۰۲-۴۹۸؛ شرح لمعه، صص ۳۲۴-۳۲۲ ↑

1. 1. – مقصودی ،منیژه، اقتباس از «انسان شناسی خانواده و خویشاوندی» – – نشر شیرازه – چاپ اول ۱۳۸۶ – ص۱۳۷ ↑

1. 1. – سایت ویکی‌پدیا، دانشنامه ی آزاد ↑

1. 1. – یعنى منى ریختن در میان ران مردان ↑

1. 1. – ‌خمینى، سید روح اللّه موسوى- مترجم: اسلامى، على‌، جلد ۴ص ۲۰۱ ↑

1. 1. – خمینی، تحریر الوسیله مترجم: اسلامى، علی – جلد ۴ ص ۲۰۱ ‌ ↑

1. 1. – مساحقه یعنی ران به ران مالیدن اعم از اینکه دوزن با هم مساحقه نمایند یا مرد و زن در مساحقه بین زن و مرد ↑

1. 1. – اصفهانى، مجلسى دوم، محمد باقر بن محمد تقی ،حدود و قصاص و دیات‌ ، (تلخیص) ص ۲۳‌ ↑

1. 1. – محلاتی، بی تا، ص۱۶۹-۱۷۰. ↑

1. 1. – بروجرى، آقا حسین طباطبایى ،منابع فقه شیعه‌،فقه روایى‌، مترجمان، حسینیان قمى، مهدى- صبورى، محمد حسین‌، جلد ۳۰ ص ۷۷۱ ↑

1. 1. – صمدی اهری،محمد هاشم ، نسب ناشی از لقاح مصنوعی در حقوق ایران و اسلام ، چاپ اول ، انتشارات گنج دانش ۱۳۸۲، ص۱۷ ↑

1. 1. – امامی،اسدالله ، مطالعه تطبیقی نسب در حقوق ایران و فرانسه ، چاپ اول ، تهران ، مؤسسه‌ حقوقی تطبیقی ۱۳۴۹، ص۳۸۳ ↑

1. 1. – شمس ، عبدالله ، آیین دادرسی مدنی، ج۲، میزان، تهران، ۱۳۸۱٫ ↑

1. 1. – همان. ↑

1. 1. – میلانی فر ، دکتر علیرضا و دیگران، مجوز دادگاه موضوع ماده۲ قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور از نظر حقوقی، ‌فصل‌نامه پایش، سال ششم، شماره چهارم، ۱۳۸۶ به نقل از دادنامه ۲۱۸۴/۲۴/۸/۸۴ شعبه ۲۷ دادگاه عمومی حقوقی تهران. ↑

1. 1. – همان، به نقل از دادنامه ۲۸۷/۳۱/۲/۸۵ شعبه۸ دادگاه عمومی حقوقی شیراز. ↑

1. 1. – شمس، عبدالله ، آئین دادرسی مدنی، همان. ↑

1. 1. – همان. ↑

1. 1. – همان. ↑

1. 1. . Legitimact Act. ↑

1. 1. – صفار ،دکترمحمد جواد ، به نقل از منبع پیشین، ص ۲۴۳٫ ↑

1. 1. – شهیدی ،دکتر مهدی ، مجموعه مقالات حقوقی، چاپ اول، ۱۳۷۵، نشر حقوقدان، ص ۱۶۴٫ ↑

1. 1. – شهیدی ،دکتر مهدی ، منبع پیشین، ص ۱۶۴٫ ↑

1. 1. – راسخ ،دکتر محمد: «نسب به مثابه یک مفهوم هنجاری ـ تحلیلی از تعیین رابطه پدر و مادری با فرزند متولد از نطفه‌ی اهدایی»، مقاله‌ ارائه شده به دومین سمینار کشوری اهدای گامت و جنین، ۱۰ و ۱۱ اسفند ۱۳۸۴، دانشکده حقوق دانشگاه تهران ↑

1. 1. – .«… و ما جعل ادعیائکم ابنائکم …»، سوره مبارکه احزاب، آیه شریفه ۳٫ ↑

1. 1. – سوره مبارکه احزاب آیه شریفه ۳۷٫ ↑

1. 1. – ماده ۱۰۴۶٫ ↑

1. 1. – صفار ،دکتر محمد جواد ، منبع پیشین، ص ۲۴۴٫ ↑

1. 1. – «… حرمت علیکم … و أمهاتکم اللاتی ارضعنکم و اخواتکم من الرضاعه …» آیه ۲۲ سوره نساء. ↑

1. 1. – سوره مبارکه آل عمران آیه شریفه ۴۵ ↑

1. 1. – سوره مبارکه آل عمران آیه شریفه ۴۷ ↑

1. 1. – قبله ای، خلیل- عضو هیئت علمی دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری. مقاله: بررسی احکام فقهی و حقوقی کودکان نامشروع – دیدگاه های حقوقی » شماره ۱۳ (صفحه ۱۱۷) ↑

1. 1. – قبله ای، خلیل- عضو هیئت علمی دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری. مقاله: بررسی احکام فقهی و حقوقی کودکان نامشروع – دیدگاه های حقوقی » شماره ۱۳ (صفحه ۱۱۷) ↑

1. 1. – امامی ، دکتر حسن، حقوق مدنی ،جلد۳، ص ۲۱۵٫ ↑

1. 1. – نجفی ، شیخ محمد حسن ،جواهر الکلام ،جلد ۱۰ ص ۴۹۰ ↑

1. 1. – نجفی ، شیخ محمد حسن ،جواهر الکلام ،جلد ۱۰ ، ص ۴۸۹ ↑

1. 1. – قبله ای ، ص ۱۵ ↑

1. 1. – نجفی ، شیخ محمد حسن ،جواهر الکلام ،جلد ۱۰، ص ۴۸۸ ↑

1. 1. – بجنوردى، سید حسن بن آقا بزرگ موسوى‌ القواعد الفقهیه ،جلد ۴، ص ۳۹ ↑

آموزش‌های فنی و حرفه ای در برنامه ریزیهای توسعه کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در روند بازسازی و نوسازی صنایع و علوم فنی و حرفه ای ارزش و اعتباری خاص یافته است, همچنین تعداد کثیری از داوطلبین نیز با رغبت و علاقه بیشتری ‌به این آموزش ها روی می آورند. به همین جهت تشخیص نقاط ضعف و قوت در فرایند آموزش های فنی و حرفه ای با بهره گرفتن از روش های تحلیلی ‌در مورد هر یک از رشته ها و اجزای آن ها حائز اهمیت بوده و از اولویت خاصی برخوردار است.

دگرگونی‌های نظام اجتماعی – اقتصادی عصر حاضر ریشه در پیشرفت و تحولات ایجاد شده در علم و تکنولوژی دارد – بر اساس این واقعیت عینی بسیاری اندیشمندان توسعه را بر آن داشت تا نقش کارآفرینان را در فرایند واقعی توسعه مطرح کند – یعنی عناصری که در شرایط مناسب می‌توانند با تکیه بر توان ذهنی و نیز ریسک پذیری ذاتی خود به عنوان موتور توسعه اقتصادی مسئولیت پذیرند.

آموزش فنی و حرفه ای کشور باید در جهت آموزش ترغیب کارآفرینان اقدام اساسی کند که با توجه به جایگاه خطیر سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور و در ارائه آموزش های فنی و حرفه ای در سراسر کشور به نظر می‌رسد این سازمان در موقعیتی قرار گرفته است که می‌تواند از طریق ارائه طیف وسیعی از آموزش‌های فنی و حرفه ای اثر بخش نقش اساسی در توسعه کارآفرینی خلاق در سطح شهرستان کاشان ایفا نماید – این تحقیق به منظور بررسی نقش آموزش‌های فنی و حرفه ای در توسعه کارآفرینی و شناسایی مشکلات و تنگناههای موجود در فرایند مذکور و ارائه راهکارهای اجرایی انجام یافته است.

۱-۲٫ اهمیت و ضرورت تحقیق

در حال حاضر سیر تحولات جهانی، کارآفرینان را در خط مقدم توسعه فن آوری و توسعه اقتصادی قرار داده است. تجربه موفقیت آمیز اغلب کشورهای پیشرفته و نیز برخی از کشورهای در حال توسعه در عبور از بحران های اقتصادی به واسطه توسعه کارآفرینی در آن کشورها، موجب گردیده تا سایر کشورها نیز برای کارآفرینی، کارآفرینان و شکل گیری کسب و کارهای نوآورانه اهمیت خاصی قائل گردند. بر همین اساس، توسعه کارآفرینی از جنبه‌های گوناگون مدنظر قرار گرفته است. آموزش، یکی از جنبه‌های مهم در گسترش کارآفرینی است که مورد توجه ویژه ای واقع شده است. با توجه به مطالعات مختلفی که صورت گرفته, ثابت شده که ویژگی های کارآفرینان اغلب اکتسابی است و نه توارثی و از این رو در حال حاضر آموزش کارآفرینی به یکی از مهمترین و گسترده ترین فعالیت های دانشگاه تبدیل شده است. (جلال همتی ,۱۳۸۸ ,۳۸) به گفته دیگر تحولات و دگرگونی های نظام اجتماعی- اقتصادی عصر حاضر، ریشه در پیشرفت و تغییرات به وجود آمده در علم و تکنولوژی دارد که این به نوبه خود به تغییر در علائق و ذائقه ها منجر شده است. بدون تردید سازمان های عصر حاضر با تحولات و تهدیدات گسترده بین‌المللی روبرو هستند از این رو تضمین و تداوم حیات و بقاء سازمان ها نیازمند یافتن راه حل ها و روش های جدید مقابله با مشکلات است که به نوآوری، ابداع، خلق محصولات، فرآیندها و روش های جدید بستگی زیادی دارد.

در کشور ما اکنون، به رغم داشتن جمعیتی هوشمند و متعهد و نیز برخورداری از منابع طبیعی فراوان، تولید ناخالص داخلی (GDP) در سطح پایین است، شمار قابل توجه از نیروهای جوان و حتی تحصیل کرده از امکانات اشتغال بی بهره اند و بر اولویت ایجاد کار در دیگر فعالیت های دولتی در سطح گوناگون تأکید می شود. افزون بر این بسیاری از شرکت ها، به سبب بهره وری اندک، فقدان تقاضا و غیره در آستانه تعطیلی هستند یا تعطیل شده اند و امکانات رقابتی کشور هم در بازارهای جهانی اندک است؛ از این رو توسعه کارآفرینی بسیار ضروری است. (جلال همتی ,۱۳۸۸ ,۴۵-۴۶)

با وجودی که حتی در کشورهای توسعه یافته هنوز پرستیژ و موقعیت افراد به تحصیلات دانشگاهی مرتبط است و جوانان و والدین آن ها به آموزش های فنی و حرفه ای به عنوان انتخاب فرعی یا دوم دانش آموزان صرفنظر از علایق و احساسات یا توانایی‌های آنان می نگرند, آموزش های فنی و حرفه ای از نقش و تاثیرگذاری اقتصادی مهمی برخوردار است , زیرا معرف نوع مهمی از سرمایه گذاری در منابع انسانی است که با فراهم کردن و ارتقای دانش , نگرش ها و مهارت های مورد نیاز بازار کار و اشتغال در زمینه‌های مختلف به توسعه ی اقتصادی کمک می‌کند. از این رو کار محور بودن آموزش های فنی و حرفه ای که فرایند یادگیری فراگیران را از طریق محیط های کار برای آن مرکز و در درون آن ها طراحی و اجرا می‌سازد و محتوای آموزش ها را با تغییرات و پیشرفت های حوزه ی تکنولوژی و به تبع آن در کارکرد نهادهای اقتصادی جامعه هماهنگ می‌سازد, سبب شده است که این آموزش ها به عنوان یکی از عناصر کلیدی جهت تحقیق پیشرفت های اقتصادی محسوب گردد. به همین علت است که می بینیم یکی از اولویت های مهم در سرمایه گذاریهای آموزشی در تمامی جوامع صنعتی, توسعه و گسترش آموزش های فنی و حرفه ای است و این مهم نیز از سوی نهادهای ذیربط بین‌المللی نظیر یونسکو , یونیواک و بانک جهانی به منزله یک استراتژی مهم به کشورهای در حال توسعه توصیه می شود, البته لازم به ذکر است که به تناسب تفاوت های موجود در نظام اداری , سیاسی و اجتماعی و فرهنگی کشورهای پیشرو , ما ناظر سیستم های متفاوتی از آموزش های فنی و حرفه ای می باشیم که هر کدام مزایا و معایبی را دارا می‌باشد. (ابراهیم صالحی , ۱۳۸۴, ۲۴۱-۲۴۲).

نمودار ۲-۳٫ عناصر سلامت سازمانی (ناصری، ۱۳۸۲)

همچنین بنیس^[۴۹] سه بعد برای سلامت سازمانی شناسایی نموده است:

1. 1. انطباق پذیری؛

1. 1. ارتباط خصوصیات؛

1. توانایی درست درک کردن (سرات ^[۵۰]، ۲۰۰۸).

۲-۱-۹٫ شرح مؤلفه‌‌های سازمان سالم از نظر مایلز

مایلز ویژگی‌های سازمان سالم را در تامین سه نیاز اصلی‌ یعنی: نیازهای وظیفه ای سازمان، نیازهای بقاء، و نیازهای رشد و توسعه سازمان دانسته و با توجه ‌به این سه نیاز، ابعاد سلامت سازمانی را شامل موارد ذیل می‌داند: سازگاری، شایستگی حل مسأله، تمرکز بر اهداف، شایستگی ارتباطات، حداکثر قدرت برابری، به کار گیری منابع، انسجام و‌ یگانگی، روحیه، استقلال، و نوآوری. سه مورد اول جزء تامین نیازهای وظیفه ای سازمان هستند و نیازهای بقاء شامل سه مورد بعدی می‌شوند و ابعاد نوآوری، استقلال، سازگاری و شایستگی حل مسأله در چارچوب نیازهای رشد و توسعه قرار می گیرند (جاهد، ۱۳۸۴، درستکار و محمدی، ۱۳۸۶).

در ادامه به معرفی هر یک از مؤلفه‌‌ها می پردازیم.

۲-۱-۹-۱٫ تمرکز بر اهداف^[۵۱]

در سازمان سالم، هدف‌ یا هدف‌های سیستم برای اعضای آن کاملا روشن و قابل پذیرش است. با وجود این، روشنی هدف و پذیرش آن را باید برای سلامت سازمانی شرطی لازم و ناکافی دانست. همچنین، هدف‌ها باید با توجه به منابع موجود و در دسترس، قابل حصول و مناسب و کم و بیش همخوان و موافق با خواست‌ها و تقاضاهای محیط باشند.‌ این که تا سر حد امکان افراد سازمان اهداف مناسب و قابل دستیابی به سازمان را درک کرده و بپذیرند (اونز، ۱۳۸۲، ص۳۳۷-۳۴۰).

توسعه و رشد هر جامعه، داشتن سازمان‌های سالم است، هر جامعه ای اگر به عنوان‌ یک سیستم کلی نگریسته شود در درون خود دارای سازمان‌ها و ارگان‌هایی است که به عنوان خرده سیستم وظایفی بر عهده دارند که باید توانایی این را داشته باشند که در کنار دیگر سیستم‌ها و همگام با آن ها در جهت تحقق اهداف سیستم بزرگتر گام بردارد. شرط همگام بودن و هماهنگ عمل کردن سازمان این است که از ویژگی‌های لازم و کافی‌ یک سازمان سالم برخوردار باشد. چنانچه خرده سیستم‌ها از ویژگی‌های‌ یک سازمان سالم برخوردار نباشند نه تنها نمی توانند به وظایف خود عمل کنند بلکه در انجام وظایف سیستم‌های دیگر جامعه اثر منفی خواهند گذاشت. سازمان زمانی از سلامت برخوردار است که همه کارکنان بدانند اهداف سازمان چیست (ناظم، ۱۳۸۹، ص۱۲).

یکی از بحث‌های مهم مدیریتی که هر فرد مدیری برای دستیابی به آن ها باید تلاش کند هدف است. در حقیقت هر سازمان برای تحقق اهدافی به وجود آمده است. هدف برای هر سازمان و جامعه یک غایت است نه یک وظیفه، به عبارت دیگر هدف، نشانه‌ای است در مکان و زمان مشخص که به توصیف نتیجه دلخواه می ­پردازد. از طرفی هدف معیاری است برای رفتن و میزانی برای موفقیت، پس هدف باید قابل اندازه گیری ارزشمند، مشخص، مطلوب و از پیش تعیین شده باشد که در راستای آن افرادی برای جلب آن برانگیخته می­شوند. همچنین هدف به فعالیت‌های افراد سازمانی جهت می‌دهد و کمک می‌کند تا هر فردی به عنوان یک عضو معمولی و یا مؤثر برای تداوم آن سازمان تلاش و یا برنامه ریزی کند (براتی علویجه، ۱۳۸۹، ص ۲۷).

هدف‌ها استدلال کننده های واضح و روشنی در سیستم برای اعضاء هستند که مورد قبول و پذیرش آن ها است و همچنین اهداف بایستی واقعی و متناسب با تقاضای محیطی باشد. چنانچه به نظر دانشمندان مدیریت، مهم تر از اهداف برای مدیریت، وجود ندارد و مدیریت جدا از اهداف فاقد معنی و منطقی است. تا آنجا که تقریبا همه صاحب‌نظران ‌در مورد اهداف، یعنی مهمترین مأموریت‌ سازمان اتفاق نظر دارند و مهمترین وظیفه مدیران را رسیدن به اهداف سازمان می دانند که اصولا سازمان برای آن به وجود آمده است. ‌بنابرین‏، مدیران باید اهداف سازمان را قاطعانه و همواره در نظر داشته باشند و برای رسیدن به آن ها جد و جهد بسیار کنند (عزیزی مقدم، ۱۳۸۵، ص ۲۱).

اهداف مناسب ویژگی‌های خاص دارند که در مفهوم اسمارت^[۵۲] می توان آن ها را دید. این ویژگی‌ها عبارتند از: ویژگی^[۵۳]، قابلیت سنجش^[۵۴]، دست‌یافتنی^[۵۵]، مرتبط^[۵۶]، و زمانمند^[۵۷] . هدف آنچه را که باید انجام شود دقیقا مشخص می‌کند (ویژگی) و برای آنچه که شما باید بدان دست ‌یابید معیار اندازه گیری تعیین می‌کند (قابلیت سنجش). هدف باید واحد را با خواسته ای درگیر کند که دست‌یافتنی باشد (دست‌یافتنی). نباید اهدافی تعیین کنید که به دلیل ناتمام ماندن باعث فرسودگی واحد شود. اهداف باید مرتبط باشند‌ یعنی اهداف سازمان را پوشش دهند (مرتبط) و نیز باید برای آن ها محدوده زمانی تعیین کرد (زمانمند) (گیسک و نیل، ۱۳۸۸، ص۱۳۹).

چندین فرضیه که توسط اصول اسمارت هدایت می‌شوند مبنای فرایند گرفته و به شرح زیر است:

• • بیان شفاف اهداف: چنانچه اهداف شفاف نباشند باید ‌به این کار اقدام کرد؛

• • پیگیری اهداف خاص: از طریق استقرار افرازیابی^[۵۸] باید به اندازه گیری موقعیت اقدام کرد؛

• • تفویض اهداف خاص: افراد خاص باید مسئولیت به ثمر رساندن بعضی اهداف خاص را عهده دار شوند؛

• • آزادی عمل: به زیردستان باید اهداف و اختیار محول شود و آن ها را در مقابل به ثمر رساندن مسئول قرار داد؛

• • اهداف قابل تعریف: برای دست‌یافتن به اهداف باید بتوان آن ها را کمی نمود. چنانچه آن ها اهداف غیرکمی باشند، ممکن است با اهداف کمیت پذیر رابطه داشته باشند. به عنوان مثال، چنانچه هدف کاهش غیبت‌ها به میزان ۵۰ درصد باشد، دلایل غیبت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. چنانچه دلایل مربوط به اخلاقیات باشد، باید به تغییر اخلاقیات اقدام کرد.

• • ارتباطات شفاف: این فرضیه زمانی قابل تحقق است که اهداف خاص باشند، مورد قبول همگان قرار گرفته باشند، تامین اعتبار شده باشند و توسط همه افراد دیگر شناسایی شده باشند.

• • مسئولیت مشترک: تلاش گروهی کلید مدیریت بر مبنای اهداف است.

• • ‌پاسخ‌گویی‌ فردی: هر فرد در مقابل نتایج حاصل، در ارتباط با اهدافی که برای او تعیین شده مسئول است.

• بهبود توانایی مدیریت: چنانچه این فرضیات مورد قبول واقع شوند مدیریت قادر است برنامه های عینی تری را طراحی کند (استوارت و موران،۱۳۹۰، ص۱۰۰).

هدف مدیریت باید دستیابی به اهداف‌ یک سازمان در کوتاه ترین زمان، کمترین هزینه و دستیابی به بالاترین ” استاندارد عملکرد” ^[۵۹] باشد. در دوره های بسیاری اهداف و رویکردهای دستیابی به آن ها ممکن است تغییر کند، اما در نهایت هدف سازمان باید به بهترین نحو برآورده گردد. در ‌یک سازمان افراد تمایل دارند تا کارها را با توجه بیشتر به جزئیات انجام دهند و رویکردهای سنتی بدون تغییر را به اجرا رسانند. بهتر است تا چارچوبی کاری برای حمایت از مجموعه کار تهیه گردد (ماهاپاترا، ۱۳۸۶، ص۲۱).

۲-۱-۹-۱-۱٫ ویژگی‌های اهداف

نادری و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهشی خود بیمارانگاری، حمایت اجتماعی، اضطراب اجتماعی و سلامت عمومی بین مادران دارای کودک کم ­توان­ذهنی و عادی را مقایسه کردند. نمونه شامل ۸۰ نفر از مادران کودکان کم ­توان­ذهنی و ۸۰ نفر از مادران کودکان عادی شهر اهواز بودند که به طور تصادفی ساده انتخاب شدند و با آزمون­های خودبیمار­انگاری، حمایت اجتماعی، اضطراب اجتماعی و سلامت عمومی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین مادران کودکان کم ­توان­ذهنی و عادی از نظر خودبیمار انگاری، حمایت اجتماعی، اضطراب اجتماعی و سلامت عمومی تفاوت معنی­داری وجود دارد.

نجفی، دهشیری، شیخی و دبیری (۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان مقایسه سلامت عمومی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر حسب میزان احساس تنهایی نشان دادند که بین سلامت عمومی و پیشرفت تحصیلی بر حسب میزان تنهایی تفاوت معنی­داری وجود دارد. آزمودنی­های با احساس تنهایی پایین و متوسط از سلامت عمومی بیشتری نسبت به آزمودنی­های با احساس تنهایی بالا برخوردار بودند.

رحیمی، فداکار­سوقه، تبری و کاظم­نژاد (۱۳۹۲) در پژوهشی ارتباط سلامت عمومی مادران با کیفیت زندگی کودکان مبتلا به سرطان را بررسی کردند. رگرسیون لوجستیک چندگانه نشان داد، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت کودکان و کیفیت زندگی اختصاصی نسبت به عوامل فردی-اجتماعی از قبیل سن کودک و عوامل بالینی از قبیل تعداد دوره ­های پرتودرمانی و مدت ابتلا به بیماری ارتباط بیشتری با سلامت عمومی مادران دارد.

خرم آبادی و همکاران (۱۳۸۹) در طی پژوهشی شبه­آزمایشی، اثربخشی برنامه پرنده کوچولو بر بهبود سلامت عمومی مادران کودکان اختلال طیف اتیسم را مورد بررسی قرار دادند. بدین منظور ۲۴ مادر کودک اختلال طیف اتیسم انتخاب شدند که در دو گروه آزمایش وکنترل قرار گرفتند. در هفته قبل از اجرای برنامه، در هفته شانزدهم (هفته اتمام برنامه) و یک ماه پس از اجرا پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) به دو گروه آزمایش و کنترل داده شد و در انتها نتایج دو گروه مقایسه گردید. نتایج نشان دادند برنامه بر بهبود سلامت عمومی اثرگذار بوده است.

کیمیایی، محرابی و میرزایی (۱۳۸۸) در مطالعه­ ای وضعیت سلامت روان پدران و مادران با کودکان کم‌توانی­ذهنی آموزش­پذیر در شهر مشهد را مقایسه کردند. نتایج نشان داد تمام آن ها در سلامت روان مشکلات جدی داشتند؛ ولی تفاوت معنی­داری بین پدران و مادران این کودکان به لحاظ میزان اختلال در سلامت روان وجود نداشت و هر دو گروه به یک میزان از مشکلات سلامت روان رنج می بردند.

گرجی و محمودی (۱۳۹۱) در پژوهشی با عنوان مقایسه سبک فرزندپروری و میزان سلامت عمومی والدین دارای فرزند ناشنوا و کم ­توان­ذهنی در شهر کرج نشان دادند که بین سلامت عمومی وسبک فرزندپروری این دو گروه از والدین تفاوتی وجود ندارد. همچنین سبک فرزندپروری نمی­تواند سلامت عمومی را پیش ­بینی کند.

هاشمی نسب، آقایوسفی و علی­پور (۱۳۸۶) در پژوهشی با عنوان مقایسه بهزیستی شخصی کودکان باکم­توانی­ذهنی و مادران آن ها نشان دادند، بین بهزیستی شخصی کودکان با کم­توانی­ذهنی در دو جنس پسر و دختر، تفاوت معنی­داری وجود ندارد. نتایج همچنین نشان دادند بین بهزیستی شخصی مادران و کودکان آن ها رابطه­ای مستقیم وجود دارد. ‌به این معنا که با افزایش بهزیستی شخصی در مادران، این شاخص در کودکان با کم­توانی­ذهنی آن ها نیز افزایش خواهد یافت.

بهرامی و رضاپورمیرصالح (۱۳۸۹) طی پژوهشی رابطه سبک­های مقابله­ای، جهت­گیری مذهبی و ابعاد شخصیت با سلامت روان مادران دارای کودک کم ­توان­ذهنی را بررسی کردند. نتایج نشان داد که سبک های مقابله­ای، جهت­گیری مذهبی و ابعاد شخصیت هر یک قادر به پیش ­بینی درصد معنی­داری از سلامت روان در مادران کودکان کم ­توان­ذهنی هستند.

افروز، فرامرزی، منصور و ملک­پور (۱۳۸۶) طی پژوهشی، تأثیر مداخلات به هنگام روان­شناختی و آموزشی خانواده­محور، بر سلامت روانی مادران دارای فرزند با نشانگان داون را بررسی کردند. نتایج نشان داد که بین عملکرد گروه مداخله و کنترل در آزمون سلامت روانی و خرده مقیاس­های آن تفاوت معنی‌داری است، یعنی مداخلات به هنگام روانشناختی و آموزشی خانواده­محور، بر ارتقای سلامت روانی مادران دارای فرزند با نشانگان داون زیر ۵ سال تأثیر دارد.

ملک­پور، فراهانی، آقایی و بهرامی ( ۱۳۸۵ ) طی پژوهشی، تأثیر آموزش مهارت­ های زندگی بر کاهش فشار روانی مادران کودکان با کم­توانی­ذهنی و عادی را بررسی کردند. نتایج نشان داد که تأثیر آموزش مهارت­ های زندگی بر میزان فشار روانی مادران معنی­دار بوده است.

امیری، افروز، مال­احمدی، جوادی، نورالهی و رضایی­بیداخویدی ( ۱۳۸۹) در پژوهشی سلامت روانی و استرس والدگری در والدین کودکان با کم­توانی­ذهنی را بررسی کردند. در این پژوهش ۲۰۰ نفر از والدین (۷۰ پدر و ۱۳۰ مادر) مطالعه شدند، و به پرسش­نامه­ های شاخص استرس والدین، سلامت روانی، مقیاس سنجش خانواده و پرسشنامه خصوصیات جمعیت شناختی والد و کودک پاسخ دادند. نتایج نشان دادند که متغیرهای عملکرد خانواده، ویژگی­های کودک و متغیرهای جمعیت شناختی با سلامت روانی و استرس والدگری رابطه دارند و قادر به پیش ­بینی آن ها هستند.

رحیم­زاده، پوراعتماد، سمیعی­کرانی و محمدی (۱۳۸۷ ) در پژوهشی با عنوان ارزیابی سلامت روانی والدین کودکان واجد اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی و پیشنهاد شیوه ­های مداخله­گری، نشان دادند که سطح سلامت روانی والدین کودکان واجد اختلال کم­توجهی بیش فعالی^[۲۸]به صورت معنی­دار پایین­تر از والدین کودکان بهنجار بود.

۲-۲-۲ پیشینه خارجی

دارداس و احمد^[۲۹] (۲۰۱۴) پژوهشی با عنوان ” تعیین‌کننده های کیفیت زندگی برای پدران و مادران کودکان دارای اختلال‌های طیف اتیسم” بر روی والدین کودکان با اختلال طیف اتیسم انجام دادند. این پژوهش اولین مطالعه با تمرکز بر کیفیت زندگی پدران و مادران کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم است. این مطالعه در جستجوی تعیین‌کننده‎های کیفیت زندگی از تحلیل‌های رگرسیون چند‌گانه استفاده کردند. ۷۰ پدر و ۱۱۴ مادر مورد بررسی قرار گرفتند. ۶ متغیر وارد معادله رگرسیون شدند، افسردگی والدین، تعامل ناکارآمد والد و کودک، ویژگی‌های مشکل کودک، درآمد خانوار، سن کودک دارای ناتوانی و تعداد خواهر و برادر کودک دارای ناتوانی. نتایج پژوهش بیان می‌کند که تنها افسردگی والدین تعیین‌کننده مهمی برای کیفیت زندگی آن‌ ها بود در حالی که سایر ویژگی‌ها تنها تعیین‌کننده کیفیت زندگی مادران کودکان دارای اختلال بودند.

۱-۱ بیان مسئله

تخصص محوری بانک‌های تجاری جذب سپرده و اعطای وام است. اعطای وام بانک را در معرض ریسک اعتباری قرار می‌دهد. قسمتی از مشکلات امروز بانک‌های کشور در زمینه افزایش مطالبات معوق و سوخت‌شده به‌دلیل عدم‌بهره‌گیری بانک‌ها از نظام اندازه‌گیری و مدیریت ریسک اعتباری است. هدف این پژوهش، ارائه سازوکاری برای اندازه‌گیری و مدیریت ریسک اعتباری بانک است. چنین سازوکاری شامل ارزیابی‌های ریسک اعتباری در هر دو سطح وام‌های انفرادی و سبد وام است. این سازوکار تصمیمات مدیریت ریسک اعتباری و دایره اعتبارات بانک را در باب شناسایی و تخصیص وام به مشتریان معتبر هدایت می‌کند و در عین حال تصمیمات مدیریت سبد وام را برای بهره‌برداری بهینه از اثرات تنوع‌بخشی سبد پشتیبانی می‌کند(داسیلوا^[۱] و دیگران، ۲۰۱۳).

سبد وام قسمت عمدۀ دارایی‌های بانک‌های تجاری را تشکیل می‌دهد. تخصص محوری این بانک‌ها جذب سپرده از سرمایه‌گذاران و اعطای وام به متقاضیان وجوه است. سپرده‌های جذب ‌شده بانک را نسبت به پرداخت سود و اصل آن در سررسیدهای معین متعهد می‌کند و این در حالی است که وام‌های پرداخت‌شده بانک را در معرض نکول وام‌گیرندگان قرار می‌دهد. ‌بنابرین‏، بررسی اعتبار متقاضیان برای تصمیم‌گیری در زمینۀ اعطای وام به آن‌ ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است(کاسترو^[۲]، ۲۰۱۳).

ریسک اعتباری از این واقعیت ریشه می‌گیرد که طرف ‌قرارداد^[۳] نتواند یا نخواهد تعهداتش را انجام دهد. به‌‌شیوۀ سنتی، تأثیر این ریسک با هزینۀ ریالی ناشی از نکول^[۴]طرف قرارداد سنجیده می‌شود. زیان‌های ناشی از ریسک اعتباری ممکن است قبل از وقوع واقعی نکول از جانب طرف قرارداد،ایجاد شود. ‌بنابرین‏، ریسک اعتباری را می‌توان به عنوان زیانی محتمل تعریف کرد که در اثر یک رویداد اعتباری اتفاق می‌افتد. رویداد اعتباری زمانی واقع می‌شود که توانایی طرف قرارداد در انجام تعهداتش تغییر کند. با این تعریف، تغییر ارزش بازار بدهی به‌خاطر تغییر رتبه‌بندی اعتباری (یا تغییر آگاهی بازار از توانایی طرف قرارداد نسبت به انجام تعهداتش) را نیز می‌توان به عنوان ریسک اعتباری در نظر گرفت(ناگارا^[۵] و دیگران، ۲۰۱۲).

۱-۲ اهمیت موضوع و ضرورت انتخاب آن

بانک‌ها و مؤسسات مالی نیز مانند هر بنگاه اقتصادی دیگر با ریسک مواجه هستند. ماهیت فعالیت‌های مالی و سروکار داشتن آن با مفاهیمی نظیر اعتبار ،سیستم‌های پرداخت و نرخ‌های مختلف، اینگونه مؤسسات را در برابر ریسک های ویژه ای قرار می‌دهد و ازسوی دیگر روند پرشتاب توسعه فعالیت‌های مالی، نوآوری‌های فنی و پیچیده ترشدن سیستم‌های مالی باعث شده اصول مدیریت ریسک به صورت جزء اجتناب ناپذیری از هر مؤسسه مالی درآید (همتی،محبی نژاد،۱۳۸۸: ۳۵). با توجه به اینکه بانک‌ها واسطه وجوه هستند، فعالیت وام دهی یکی از فعالیت‌های مهم بانک‌ها محسوب می شود. این بخش از فعالیت های بانک در معرض ریسک اعتباری قرار دارد و مستلزم بررسی وضعیت اعتباری وام گیرندگان توسط بانک‌ها است. به منظور کاهش این نوع ریسک و هزینه های ناشی از افزایش مطالبات معوق، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در سال‌های اخیر با عنایت به توصیه های کمیته بال، توجه زیادی به مقوله ریسک اعتباری داشته اند (تقوی و همکاران،۱۳۸۷: ۱۰۱) .

وقوع بحران‌های بانکی در دهه های اخیر در کشورهای صنعتی و بویژه در کشورهای در حال توسعه به دلایلی همچون فرار سپرده ها، افزایش مطالبات معوق بانک ها، رکود اقتصادی و غیره باعث اختلال در نظم بازارهای مالی شده و زمینه ورشکستگی بسیاری از بانک‌ها را فراهم می آورد. طی بررسی های بعمل آمده، علت اصلی وقوع این موضوع عدم کفایت سرمایه بانک‌ها شناسایی شده است (همتی ومحبی نژاد،۱۳۸۸: ۳۵).

ارائه تسهیلات مالی یکی از فعالیت­های مهم نظام بانکی کشور تلقی می­ شود. برای اعطای تسهیلات باید درجه اعتبار و قدرت بازپرداخت اصل و فرع دریافت کننده تسهیلات را تعیین نمود. ‌بنابرین‏ یکی از جنبه­ های مهم در فرایند اعطای تسهیلات از سوی بانک­ها، برآورد واقع بینانه از احتمال عدم بازپرداخت تسهیلات از سوی مشتریان است تا از این طریق، اقدامات و تصمیمات لازم برای پیش­گیری و یا مقابله با زیان­های احتمالی در نظر گرفته شود. برخی از مزایای به کارگیری درست مدل­های رتبه ­بندی اعتباری و اجرای فرایند اعتبارسنجی به صورت کمک به افزایش جریان نقدینگی در بانک، تصمیم ­گیری بهتر در زمینه اعطای تسهیلات و افزایش اطمینان از بازپرداخت تسهیلات ‌می‌باشد (فلاح و همکاران، ۱۳۸۸ :۵). انواع مختلفی از ریسک ها مؤسسه‌ های مالی و اعتباری را تهدید می‌کند. ‌بنابرین‏ مدیران سازمان ها، باید ریسک های موجود را شناسائی و مدیریت کنند(تقوی و همکاران ،۱۳۸۹ :۳).

ریسک عبارت است از تمدیدی فرصت زا جهت دستیابی به موفقیت ‌و منفعت، در فرهنگ لانگمن ریسک به معنای احتمال وقوع چیزی بد یا نامطلوب ویا احتمال وقوع خطر تعریف شده است، به بیان دیگر می توان ریسک را احتمال برآورده نشدن پیش‌بینی های آینده در نظر گرفت.به طورکلی ریسک دونوع می‌باشد ، حالت اجباری ‌و اختیاری که نوع دوم آن قابلیت کنترل ومدیریت را دارد. .(علی جماعت ،فریدعسکری ،۱۳۸۸ :۳).

ریسک اعتباری مهمترین ریسک محسوب می شود. به طور کلی برقراری ارتباط منطقیبین ریسک و بازده، عامل اصلی تخصیص بهینه منابع و تضمین سودآوری شرکت‌ها خواهد بود (فلاح و مهدوی ،۱۳۸۹ :۱). وبه منظور کاهش این نوع ریسک و هزینه های ناشی از افزایش مطالبات معوق، بانک ها و مؤسسات اعتباری در سال‌های اخیر با عنایت به توصیه های کمیته بال،توجه زیادی به رتبه بندی و اعتبار سنجی مشتریان خود معطوف داشته اند. در واقع رتبه بندی روشی است که بر اساس آن بانک ها می‌توانند ضمن اندازه گیری ریسک اعتباری مشتریان، نسبت به کنترل و مدیریت آن نیز اقدام نمایند.در سال‌های ‌اخیر به دلیل افزایش حجم مطالبات معوق و سررسید گذشته بانک های کشور، موضوع رتبه بندی واعتبارسنجی مشتریان مورد توجه اغلب بانک ها قرارگرفته است(تقوی و همکاران، ۱۳۸۹: ۴ ).

‌بنابرین‏ توجه به قیمت تمام شده پول می‌تواند در کاهش ریسک اعتباری مؤثر باشد و بالعکس وصول تسهیلات و کاهش ریسک اعتباری می‌تواند در قیمت تمام شده پول مؤثر باشد و نظر به اینکه این موضوع تاکنون مورد بررسی علمی قرار نگرفته است می‌تواند راه گشای برنامه کاری مدیران بانکی و مسئولان اقتصادی باشد.

۱-۳ اهداف پژوهش

هر کار تحقیقی به منظور محقق ساختن هدف و یا اهداف خاصی که مد نظر پژوهش گر است انجام می پذیرد. هدف کلی:

شناخت تاثیر مدیریت ریسک اعتباری بر عدم ایجاد مطالبات در بانک‌ها

اهداف ویژه:

1. 1. شناخت تأثیر مدیریت ریسک اعتباری بر عدم ایجاد مطالبات سررسید گذشته .

1. 1. شناخت تأثیرمدیریت ریسک اعتباری بر عدم ایجاد مطالبات معوق .

1. 1. شناخت تأثیرمدیریت ریسک اعتباری بر عدم ایجاد مطالبات مشکوک الوصول .

1. شناخت تأثیر مدیریت ریسک اعتباری بر عدم ایجاد مطالبات سوخت شده .

۱-۴ فرضیه ‏های پژوهش:

1. 1. مدیریت ریسک اعتباری بر عدم ایجاد مطالبات سررسید گذشته تأثیر مثبت ومعناداری دارد.

1. 1. مدیریت ریسک اعتباری بر عدم ایجاد مطالبات معوق تأثیر مثبت ومعناداری دارد.

1. 1. مدیریت ریسک اعتباری بر عدم ایجاد مطالبات مشکوک الوصول تأثیر مثبت ومعناداری دارد.